گسترش محسوس ابتلا به دیابت در دوران کرونا/ هزینه درمان عوارض دیابت؛ 25 برابر هزینه کنترل بیماری

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، دیابت که در اصطلاح عمومی از آن با عنوان مرض قند یاد می شود، یک نوع بیماری متابولیکی و مزمن است که نشانه اصلی ابتلا به آن قندِ خون بالاتر از 120 میلی گرم در دسی لیتر در یک برهه زمانی طولانی است. این بیماری سه نوع اصلی نوع یک، نوع دو و دیابت بارداری دارد. البته شیوع دیابت بارداری از نوع یک و دو کمتر است و این بیماری صرفا در برخی زنان باردار بدون سابقه دچار بودن به سطح بالای قند خون مشاهده می شود.

اما دیابت نوع یک به علت تخریب سلول های بتای پانکراس رخ می دهد که در زمان وقوع این اتفاق، تولید هورمون انسولین در بدن از بین می رود، این نوع دیابت می تواند ناشی از یک بیماری خودایمنی باشد و در این شرایط، به دلیل نبود انسولین در بدن فرد مبتلا، نیاز حتمی به تزریق انسولین وجود دارد. از دیابت نوع یک با عنوان «دیابت وابسته به انسولین» یا «دیابت نوجوانان» نیز یاد می شود.

در دیابت نوع دو نیز سلول های بدن به وجود انسولین پاسخ صحیحی نمی دهند و انسولین تولیدی نمی تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد و منجر به کاهش قند موجود در بدن شود. این اتفاق در نهایت ممکن است به تخریب سلول های بتای پانکراس و توقف کامل تولید انسولین منجر شود. در ابتلای فرد به دیابت نوع دو عوامل ژنتیکی، چاقی و کم‌تحرکی نقش مهمی ایفا می کنند.

وجود بیش از نیم میلیارد مبتلا به دیابت در جهان

در این میان اما نکته مهمی که باید به آن توجه داشت، این است که در سال های اخیر شیوع دیابت در ایران مانند سایر نقاط جهان افزایش یافته است؛ از جمله عوامل افزایش شیوع دیابت در جهان نیز می توان به عوارض ناشی از همه گیری کرونا، تغییر سبک زندگی، کم تحرکی، رژیم غذایی نامناسب و استفاده بیش از حد از قندهای غیرطبیعی در محصولات غذایی اشاره کرد.

این نکته ای است که دکتر کامران نیکوسخن، مدیرعامل انجمن دیابت ایران در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: متاسفانه آمار شیوع دیابت در سراسر جهان به شدت افزایش یافته است؛ به نحوی که با وجود این که پیش از آغاز پاندمی کرونا گمان می رفت که در سال 2030 تعداد افراد مبتلا به دیابت در جهان از مرز نیم میلیارد نفر عبور کند، آخرین آمار فدراسیون بین المللی دیابت از این حکایت دارد که در همین سال 2022 این اتفاق رخ داده است.

وی افزود: آخرین مطالعات انجام شده در ایران نیز نشان می دهد که متاسفانه 14 درصد از جمعیت 25 تا 70 ساله کشورمان معادل حدود 7 میلیون ایرانی به دیابت مبتلا شده اند. این در حالی است که پیش از شیوع کرونا، تنها 11 درصد جمعیت 25 تا 70 ساله ایران به دیابت مبتلا بودند.

گسترش محسوس ابتلا به دیابت در دوران کرونا

نیکوسخن درباره مهمترین علل شیوع دیابت در ایران و جهان توضیح داد: ابتلا به دیابت نوع دو در مسائلی از جمله تغییر سبک زندگی، کاهش فعالیت های بدنی، افزایش استرس های روزمره و حتی آلودگی هوا ریشه دارد. البته در تمام سال های اخیر این مسائل در ایران وجود داشته، اما متاسفانه در دو سال گذشته به دلیل عوارض ناشی از همه گیری کرونا در ایران شاهد شتاب گسترش دیابت در کشورمان هستیم.

مدیرعامل انجمن دیابت ایران ادامه داد: شیوع کرونا از جهات مختلفی باعث افزایش شیوع دیابت در ایران شد، از جمله این که این همه گیری افزایش خانه نشینی و کاهش فعالیت بدنی مردم را به همراه داشت و همچنین مشکلات اقتصادی و اجتماعی دوران کرونا، باعث بیشتر شدن استرس در زندگی روزمره مردم و افزایش احتمال ابتلا به دیابت شد.

وی در ادامه تاکید کرد: یکی از مهمترین عوامل شیوع دیابت در دوره کرونا، عوارض ناشی از مصرف داروهای موثر برای درمان یا کنترل این بیماری ویروسی از جمله انواع کورتون بود. بنابراین اساسا گسترش سبک زندگی شهرنشینی، مناسب نبودن رژیم غذایی، استفاده مفرط از قندهای غیرطبیعی و همه گیری کرونا در دو سال و نیم اخیر، نقش مهمی در شتاب گرفتن آمار ابتلا به دیابت در ایران داشته است.

وجود مشکل در تجویز انسولین در طرح نسخه نویسی الکترونیک

نیکوسخن در بخش دیگری از اظهاراتش درباره هزینه های بالای درمان و کنترل دیابت در کشورمان توضیح داد: درمان دیابت فقط با مصرف انسولین یا داروهای دیگر انجام نمی شود، بلکه مهمترین راهکار برای درمان دیابت، ارائه آموزش های گسترده درباره این بیماری به مردم است. اما متاسفانه مسائل آموزشی مرتبط با دیابت، هیچ گاه تحت پوشش بیمه یا انجام حمایت های مالی مناسب از سوی دولت نبوده و مدیران دستگاه اجرایی ما کمتر به لزوم گسترش آموزش های مرتبط با دیابت در ایران توجه کرده اند.

مدیرعامل انجمن دیابت ایران ادامه داد: خوشبختانه از سال های گذشته انواع انسولین تحت پوشش بیمه قرار گرفته اند، اما متاسفانه در سال های اخیر مشکلات زیادی در زمینه توزیع انسولین و کمبود آن در داروخانه ها داشته ایم. همچنین با وجود این که اکنون طرح نسخه نویسی الکترونیکی اجرایی شده است، اما هنوز هم مبتلایان به دیابت ناچارند انسولین مورد نیاز خود را به صورت ماهیانه تهیه کنند.

نیکوسخن در همین راستا گفت: قطعا مراجعات مکرر افراد درگیر با دیابت به داروخانه ها، هم مشکلاتی را برای آنها به همراه دارد و هم می تواند بیماران دیابتی را بیشتر در معرض ویروس کرونا قرار دهد؛ بخصوص که دیابت یک بیماری زمینه ای خطرناک محسوب می شود که احتمال دچار شدن به انواع شدید کرونا را بیشتر می کند.

وی در ادامه تاکید کرد: متاسفانه سیستم نسخه نویسی الکترونیکی در بیمه های پایه این مشکل را ایجاد کرده است که پزشکان نمی توانند برای افراد مبتلا به دیابت به مدت بیش از یک ماه انسولین تجویز کنند. این مساله به مشکلات ناشی از مراجعات مکرر مبتلایان دیابت به داروخانه ها دامن زده و لازم است که وزارت بهداشت و شرکت های بیمه پایه هرچه زودتر این مشکلات را حل کنند.

هزینه سنگین داروهای دیابت به دلیل عدم پوشش بیمه

نیکوسخن همچنین با انتقاد از بیمه نبودن داروهای جدید کنترل دیابت عنوان کرد: خوشبختانه در سال های اخیر داروهایی برای دیابت وارد بازار کشورمان شده است که نه تنها به کنترل قند خون کمک می کنند، بلکه عوارض قلبی و کلیوی ناشی از دیابت را هم تا حد زیادی کنترل می کنند. این در حالی است که متاسفانه این داروها قیمت بالایی دارند و تحت پوشش بیمه نیستند؛ آن هم در شرایطی که این داروها می توانند کمک زیادی را به بیماران مبتلا به دیابت نوع دو داشته باشند.

وی افزود: بیمه نبودن داروهای موثر در کنترل دیابت باعث شده است که افراد مبتلا به این بیماری ناچار باشند برای خرید داروهای مورد نیاز خود ماهانه بین یک تا 1.5 میلیون تومان هزینه کنند. این مبلغ، قطعا برای برخی اقشار ضعیف و حتی متوسط جامعه سنگین محسوب می شود و به همین دلیل باید داروهای موثر در کنترل دیابت تحت پوشش بیمه قرار گیرد.

قیمت بالای نوار تست قند خون برای بیماران

نیکوسخن با اشاره به بیمه نبودن نوارهای تست قند خون عنوان کرد: متاسفانه بخش زیادی از شرکت های بیمه پایه، نوارهای تست قند خون را تحت پوشش بیمه قرار نمی دهند؛ آن هم در شرایطی که بخش زیادی از بیماران مبتلا به دیابت به شکل روزمره به این نوارها نیاز دارند. این در حالی است که قیمت نوارهای تست قند خون بخصوص بعد از حذف ارز ترجیحی مربوط به این نوارها به شدت افزایش یافته است.

مدیرعامل انجمن دیابت ایران ادامه داد: پیش از این هیچ گونه پروتکلی مبنی بر این که هر بیمار مبتلا به دیابت به چه تعداد نوار تست قند خون در ماه نیاز دارد، وجود نداشت، اما خوشبختانه دو سال پیش، با همکاری دو تشکل انجمن دیابت ایران و انجمن دیابت گابریک، این پروتکل تدوین شد و به تایید وزارت بهداشت نیز رسید و به تمام دانشگاه های علوم پزشکی کشور ابلاغ شد.

وی در ادامه تاکید کرد: تدوین پروتکل مربوط به تعداد نوار تست قند خون مورد نیاز هر بیمار دیابتی در طول یک ماه، می تواند کمک بزرگی به شرکت های بیمه پایه باشد تا این نوارها را به اندازه کافی تحت پوشش قرار دهند. اما متاسفانه هنوز بسیاری از بیمه های پایه، تست قند خون را بیمه نکرده اند و این مساله هزینه های زیادی را به بیماران مبتلا به دیابت وارد کرده است.

هزینه درمان عوارض دیابت؛ 25 برابر هزینه کنترل بیماری

نیکوسخن در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: خوشبختانه در بهمن 1400، شورای عالی بیمه پذیرفت که لازم است بسته خدمات مورد نیاز افراد دیابتی تحت پوشش بیمه قرار گیرد. بر این اساس، قرار شد که علاوه بر انواع انسولین، تست قند خون و داروهای کنترل کننده عوارض دیابت نیز بیمه شوند، اما متاسفانه هنوز دولت پیگیری های لازم را برای بیمه شدن خدمات مورد نیاز افراد دیابتی انجام نداده و همین مساله منجر به افزایش هزینه های درمان بیماران مبتلا به دیابت شده است.

 مدیرعامل انجمن دیابت ایران ادامه داد: اکنون هزینه های درمان دیابت به قدری بالا رفته است که افراد بازنشسته، حداقلی بگیر و کم درآمد مبتلا به دیابت، ناچار هستند که حدود یک سوم از درآمد ماهانه خود را برای درمان دیابت هزینه کنند. این مساله باعث می شود که افراد دیابتی نتوانند که بعضا به میزان کافی تست قند خون یا داروهای مورد نیاز برای کنترل عوارض دیابت را تهیه کنند که این مساله فاجعه بار است.

وی در پایان تصریح کرد: اگر افراد نتوانند داروهای مورد نیاز برای درمان دیابت را به اندازه کافی مصرف کنند، قطعا در آینده دچار عوارض شدید قلبی، کلیوی و ... خواهند شد که این مساله می تواند بار هزینه های روی دوش این افراد و نظام سلامت کشور را به شدت بالا ببرد؛ به نحوی که مطالعات جهانی نشان می دهد که هزینه کنترل نشدن عوارض دیابت، حدود 25 برابر هزینه های کنترل این بیماری است و قطعا در چنین شرایطی، کاملا منطقی است که دولت، تمام خدمات مورد نیاز افراد مبتلا به دیابت را بیمه کند تا بعدا فشار هزینه های سنگین عوارض دیابت به مردم و خود دستگاه اجرایی وارد نشود.