حمله همه جانبه سیگار به استخوان ها

به گزارش رکنا، با افزایش سن تراکم استخوان به طور طبیعی کاهش می یابد ولی عواملی هستند که سرعت آن را افزایش می دهند ازجمله کاهش میزان هورمون استروژن و یا رسیدن به دوران یائسگی در زنان. در کنار مواردی مثل کمبود دریافت کلسیم و ویتامین دی ، بی حرکتی و مصرف بعضی از داروها.

سیگار هم به عنوان یکی از ریسک فاکتورهای ایجاد پوکی استخوان و شکستگی های مرتبط با آن مطرح است و به دلایل متعدد سلامت استخوان ها را تهدید می کند. ثابت شده است که مصرف سیگار به هر میزان بر سلامت استخوان اثرات منفی دارد و توقف مصرف سیگار به عنوان استراتژی پیشگیری از بروز پوکی استخوان مطرح است. درواقع سیگار نه تنها در بروز پوکی استخوان نقش دارد بلکه سرعت پیشرفت پوکی استخوان در افراد سیگاری بیشتر و احتمال عارضه دار شدن و شکستگی های ناشی از آن بالاتر است.

احتمال شکستی های ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان در افرادی که سیگار می کشند دوبرابر افراد غیر سیگاری است. این در حالی است که فرایندهای ترمیم استخوان شکسته هم در افراد سیگاری کندتر از افراد غیر سیگاری است. سیگار خون رسانی به استخوان را کاهش داده و بر تولید سلول های تشکیل دهنده سلول به نام استئو بلاست هم اثرات منفی دارد. مشخص کردن اینکه کاهش میزان تراکم استخوان در افراد سیگاری به چه میزان به دلیل اثرات مستقیم سیگار است و چقدر مرتبط است با مشکلات و مسائل دیگری که افراد سیگاری دارند، مشکل است ولی می توان گفت که سلامت استخوان ها از جنبه های مختلفی توسط سیگار تهدید می شود. سیگاری ها به خوبی یک فرد غیرسیگاری کلسیم موجود در غذا و مکمل ها را جذب نمی کنند و به طور متوسط 20 میلی گرم کلسیم در روز کمتر جذب می کنند. مکانیسم واقعی آن مشخص نیست ولی یکی از دلایل آن آسیبی است که سیگار به پرزهای روده می رساند.

نکته مهم این است که سیگار بر سایر عوامل و ریسک فاکتورهای ایجادکننده پوکی استخوان تاثیر گذاشته و موجب تشدید آنها می شود. کاهش اشتها و کم شدن تمایل به مصرف لبنیات، میوه ها و سبزیجات تازه و روی آوردن به غذاهای پرچرب درمجموع باعث کاهش میزان کلسیم  دریافتی و ویتامین های مهم اثرگذار بر سلامت استخوان ها می شود.

از طرفی نشان داده شده که سطح فعالیت فیزیکی افراد سیگاری به طور کلی از افراد غیرسیگاری پایین تر بوده و آنها کمتر ورزش می کنند که بی حرکتی خود از مهم ترین عوامل قابل پیشگیری از پوکی استخوان است. اثراتی که سیگار بر سایر قسمت ها ازجمله ریه و عضلات می گذارد باعث می شود که حتی در صورت انجام ورزش از همه فواید آن بهره مند نشوند. سیگار سن شروع یائسگی در خانم ها را کاهش می دهد و احتمال یائسگی زودرس را هم افزایش می دهد. این باعث می شود کاهش میزان تراکم استخوان از یک تا 2 درصد در سال به 3 تا 5 درصد در سال برسد. با وجود همه این موارد قطع سیگار به عنوان مهم ترین اقدام در اصلاح سبک زندگی است و برای پیشگیری از عوارض مصرف سیگار هیچ وقت دیر نیست.

پروفسور کامران آزما – متخصص طب فیزیکی و توانبخشی – استاد دانشگاه