عوامل مهم ایجاد سنگ کیسه صفرا

به گزارش رکنا، شهریار نیک پور در برنامه ضربان شبکه سلامت در پاسخ به این سوال که وظیفه کیسه صفرا چیست و در کدام قسمت بدن قرار گرفته است، گفت: کیسه صفرا به شکل گلابی است، حجمی حدود ۳۰ تا ۵۰ سی سی دارد و در زیر دنده سمت راست، در قسمتی از بستر کبد قرار دارد.

این فوق تخصص گوارش افزود: شایع‌ترین مشکل صفرا، سنگ‌های کیسه صفرا است، این سنگ‌ها می‌توانند هم داخل کیسه صفرا باشند و هم در مجاری کیسه صفرا قرار داشته باشند (۸۵ درصد موارد سنگ در خود کیسه صفراست و ۱۵ درصد موارد، سنگ در مجاری صفراوی تشکیل می‌شود).

وی همچنین متذکر شد: سنگ‌های صفراوی و سنگ‌های کلیوی از نظر مکانیسم ایجاد و نوع آن هیچ گونه ارتباطی با هم ندارند.

نیک پور در پاسخ به این سوال که سنگ‌های صفراوی، چند نوع هستند، گفت: ۸۰ الی ۹۰ درصد سنگ‌های کیسه صفرا از نوع کلسترولی هستند، نوع دوم سنگ‌های صفراوی سنگ‌های پیگمانته یا رنگی هستند و مختص کسانی است که به لیز (تخریب) گلبول قرمز مبتلا هستند.

مکانیسم تولید سنگ صفرا

وی در پاسخ به این سوال که مکانیسم تولید سنگ صفرا چیست، افزود: کلسترولی که از کبد به درون صفرا ترشح می‌شود، مستعد رسوب می‌باشد، دو عامل مزاحم برای رسوب کلسترول وجود دارد: یکی خود اسید صفراوی است که مانع رسوب کلسترول و تشکیل سنگ می‌شود و دیگری، چربی از نوع فسفولیپید ها است که اجازه رسوب به کلسترول را نمی‌دهد.

نیک پور گفت: اگر ترشح کلسترول به داخل سیستم صفراوی زیاد شود، این دو عامل نمی‌توانند از رسوب کلسترول جلوگیری کنند و باعث رسوب کلسترول و تولید سنگ می‌شود.

راه دفاعی بدن برای خارج کردن کلسترول اضافی

وی ادامه داد: یکی از راه‌های دفاعی بدن برای خارج کردن کلسترول اضافی، تولید صفرا است. یکی از این مکانیسم‌های دفاعی برای دفع کلسترول اضافی بدن کبد است، کبد کلسترول را به کیسه صفرا ترشح می‌کند تا از طریق دستگاه گوارش از بدن خارج کند.

نیک پور گفت: شایع‌ترین علت ایجاد سنگ کیسه صفرا، جنسیت است. این بیماری در جنس زن بیشتر دیده می‌شود، استروژن در بانوان باعث ترشح بیشتر صفرا و ایجاد سنگ کیسه صفرا می‌شود.

وی افزود: دومین علت ایجاد سنگ کیسه صفرا، چاقی است، حاملگی ، مصرف قرص‌های هورمونی، (ضد بارداری) باعث افزایش ترشح کلسترول در کیسه صفرا می‌شود، البته پروژسترون هم تا حدودی مؤثر است و باعث کاهش تحرک کیسه صفرا می‌شود، در این صورت، ماندن زیاد صفرا در کیسه صفرا، باعث تولید سنگ می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: کاهش وزن ناگهانی و همچنین نوسان زیاد وزن، یکی دیگر از فاکتورهای ایجاد کننده سنگ کیسه صفرا است.

نیک پور ادامه داد: استفاده زیاد از غذای کم کالری، تحرک کیسه صفرا را کم می‌کند که در این صورت، زمینه سازی مناسب برای تولید سنگ کیسه صفرا محسوب می‌شود.

وی کم تحرکی را نیز از عوامل دیگر ایجاد کننده سنگ کیسه صفرا دانست و در پاسخ به این سوال که آیا افرادی که چربی خون بالا دارند، با احتمال بیشتری به سنگ کیسه صفرا مبتلا می‌شوند، افزود: تا به حال ارتباطی بین چربی بالا و سنگ کیسه صفرا گزارش نشده است، اما اگر میزان تری گلیسیرید خون فرد بالا باشد و HDL یا چربی خوب خون پایین باشد، آمار تولید سنگ کیسه صفرا بیشتر خواهد بود.

این فوق تخصص گوارش در پاسخ به این سوال که شایع‌ترین علامت سنگ کیسه صفرا چیست، گفت: «بی علامتی» شایع‌ترین علامت سنگ کیسه صفرا است و اغلب به صورت تصادفی یافت می‌شوند.

وی افزود: ۷۵ درصد موارد سنگ‌های درون کیسه صفرا تا آخر عمر بدون علامت باقی می‌مانند. شایع‌ترین محل درد، زیر دنده سمت راست و روی معده است، البته احتمال دارد افرادی با درد شانه و پشت نیز مراجعه کنند.

نیک پور تاکید کرد: درد کیسه صفرا درد ثابتی است و کم و زیاد نمی‌شود، این درد ثابت، حداقل نیم تا ۵ ساعت طول می‌کشد، اگر سنگ کیسه صفرا یکبار علامت دار شود، (درد) شانس علامت دار شدن مجدد آن در آینده زیاد است.

وی، شایع‌ترین و بهترین روش تشخیص سنگ کیسه صفرا را سونوگرافی دانست و گفت: سنگ کیسه صفرا بعد از علامت دار شدن نیاز به جراحی دارد.

نیک پور در پاسخ به این سوال که بعد از جراحی کیسه صفرا چه مشکلاتی برای فرد ایجاد می‌شود، افزود: پس از برداشتن کیسه صفرا هیچ گونه مشکلی از نظر هضم و جذب چربی رخ نمی‌دهد و مجاری صفراوی وظایف صفرا را انجام می‌دهند.