با کودکان بدغذا چه باید کنیم؟

در خانواده‌هایی که فرزندی بی‌اشتها دارند، همیشه جنگ روانی در جریان است.

به گزارش رکنا ، یک‌طرف تلاش برای یک‌لقمه بیشتر خوردن و طرف دیگر والدینی که آن‌قدر به خشم آمده‌اند بدون این‌که متوجه شوند در حال فریاد زدن یا سرزنش کردن کودک خود هستند. در مقابل آن‌ها اما یک لجباز کوچولو وجود دارد که با اراده سنگر خودش را حفظ کرده و تسلیم نمی‌شود و سلاح‌های او شامل کثیف کاری، لجبازی‌های مکرر یا تلف کردن وقت هنگام مصرف غذاست اما دیگر زمان آتش‌بس فرارسیده است.

بیشتر مادرها از روی محبت بیش ازحد نگران تغذیه فرزند خود هستند؛ به همین منظور دکتر فاطمه سادات هاشمی؛ متخصص کودکان از بدغذایی کودکان برای شما بیشتر می‌گوید.

بی‌اشتهایی یا بدغذایی؟!

دکتر فاطمه سادات هاشمی؛ متخصص کودکان می‌گوید: «بی‌اشتهایی یا بدغذایی یکی از شایع‌ترین اختلال‌های رفتاری در کودکان است که به‌راحتی قابل‌پیشگیری است؛ فقط باید مادرها درباره آن اطلاعات کافی داشته باشند و ساختار رفتاری خود را با کودک تغییر دهند.

البته این شکایت بیشتر مادرهاست که با متخصص کودک خود مطرح می‌کنند؛ این دسته از مادرها بر این اعتقادند که فرزندشان به‌اندازه یک گنجشک هم غذا نمی‌خورد؛ بنابراین؛ دست به دامان هر روشی می‌شوند تا بتوانند به کودک خود غذا دهند اما آن‌ها بی‌خبر از همه‌جا، کودک خود را لجبازتر می‌کنند. درحالی‌که اگر این همه تلاش نمی‌کردند، مشکلی هم پیش نمی‌آمد.

دلایل بدغذایی کودکان چیست؟

دکتر فاطمه سادات هاشمی معتقد است یکی از علل اصلی این مشکل منفی‌گرایی است. غذا دادن اجباری به کودک از مهم‌ترین عوامل ایجاد مشکلات تغذیه است که شاید مادرها کمتر به آن دقت داشته باشند و فقط بخواهند از سر دلسوزی یا وظیفه غذا را به‌زور دردهان کودک خود قرار دهند. غافل از این‌که کودکان هم انسان هستند و خداوند به آن‌ها قدرت استقلال، انتخاب و اراده را هدیه داده است. تقریبا از شش تا نه‌ماهگی بعضی از شیرخواران از خوردن شیر مادر یا شیشه خودداری می‌کنند و دوست دارند مانند بزرگ‌ترها قاشق دست بگیرند یا شیر خود را با لیوان سر بکشند.

درست است که جانشین کردن شیشه یا فنجان بعد از هشت یا نه‌ماهگی و استفاده از غذاهای جامد دشوار است اما باید به این باور برسیم که این روند تکاملی رشد کودک است و این نقش پررنگ شماست که به کودک اجازه انتخاب کردن را می‌دهد. شش ماهگی، مهم‌ترین ماه برای آغاز غذا خوردن بی‌دردسر است و این سیر تکاملی به کودک این امکان را می‌دهد تا بتواند استقلال خود را از همین ماه‌های نخست به دست آورد.

غذا دادن اجباری ممنوع!

دکتر فاطمه سادات هاشمی می‌گوید: «اجبار به غذا خوردن فقط کار شما را دشوارتر می‌کند و راه‌حل مناسبی برای کودکان لجباز نیست. هرچه میزان برخورد و عکس‌العمل‌های شما بیشتر شود، لجبازی کودک دوچندان می‌شود؛ به‌طوری‌که ممکن است پس از پنج دقیقه همه‌چیز زیرورو شود. اجبارهای والدین برای غذا خوردن به مرور زمان تبدیل به یک تهدید واقعی می‌شوند و کودک از غذا خوردن متنفر می‌شود. همان‌طور که متخصصان می‌گویند؛ اجبار یک نوع تنفر دائمی از غذا خوردن در ذهن کودک ایجاد می‌کند.

اتلاف وقت هنگام غذا خوردن

معمولا اتلاف وقت هنگام غذا خوردن در نه‌ماهگی تا سه‌سالگی یک اتفاق طبیعی است و در بیشتر کودکان اتفاق می‌افتد. در این دوره کودک قاشق را در غذا فرومی‌برد یا به اطراف پرتاب می‌کند، او با دست‌هایش با غذا بازی می‌کند و حتی ممکن است غذا را روی سروصورت یا گوش‌هایش بمالد.

فاطمه سادات هاشمی می‌گوید: «مادرهایی که این آگاهی را نسبت به طبیعی بودن این حرکات ندارند، ممکن است با عجله نگران شده و کودک را وادار به غذا خوردن کنند. بیشتر مادرها همیشه نگران گرسنه ماندن کودک خود هستند، یا زمان کافی برای اتلاف وقت کودک هنگام غذا خوردن ندارند به همین منظور سعی دارند تا زودتر این پروسه تمام شود و آن‌ها بتوانند به کارهای روزمره خود برسند اما آن‌ها روال تکامل طبیعی بچه را به هم می‌زنند. رسیدن به این مرحله درمان را هم دشوارتر می‌کند.»

راه درستی برای مقابله با بدغذایی پیش گرفته‌اید؟

مادر با لحاظ کردن عشق مادرانه به فرزند خود فکر می‌کند که در برخورد با بی‌اشتهایی کودکش درست‌ترین راه را انتخاب کرده است. درصورتی‌که واکنش‌های کودک حاکی از اتفاق‌های دیگری است. امروزه مادرها مطالعه بیشتری دارند و برای آن‌ها وزن‌گیری کودک‌شان امری ضروری است. بنابراین همیشه سعی بر این دارند تا بتوانند طبق اطلاعات به دست آمده جلو بروند.

درصورتی‌که دکتر فاطمه سادات هاشمی می‌گوید: «نمودارهای وزن‌گیری الزاما درباره تمام بچه‌ها صدق نمی‌کند؛ مادر باید بداند که کودک طبیعی، سرعت رشد متفاوتی دارد. گاهی مادرها فکر می‌کنند که باید طبق یک دستور خاصی که آن را مطالعه کرده‌اند جلو بروند. حجم مصرف غذا در هر وعده باید مشخص باشد و اگر کودک‌شان کمتر از این میزان میل کند، باید او را مجبور به خوردن غذای بیشتری کنند. درحالی‌که این طرز تفکر اشتباه است و کودک باید بر طبق میلش غذا بخورد. نباید الزاما کودک را پشت میز بنشانند و از او بخواهند تا آداب خاص غذا خوردن را رعایت کند. در سه سال اول زندگی تمایل بچه‌ها به کثیف‌کاری در هنگام غذا خوردن طبیعی است. این روند درنهایت تا سه ساله دوم زندگی کم‌رنگ می‌شود؛ صبر چاره کار است.

کودکی مستقل تربیت کنید

دکتر فاطمه سادات هاشمی می‌گوید: «یک علامت دیگر امتناع از غذا خوردن این است که والدین اجازه استقلال به کودک را نمی‌دهند. کودک در یک سنی دوست دارد مانند بزرگ‌ترها خودش لیوان در دست بگیرد یا قاشق را در دهان بگذارد. هرقدر زودتر این اجازه به کودک داده شود، او هم زودتر به استقلال می‌رسد و می‌توانند از خودشان محافظت کنند.

گرفتن این استقلال از کودک گاهی به حدی او را آزرده می‌کند که کودک ترجیح می‌دهد گرسنه بماند یا ازسوی مادر تغذیه نشود اما این استقلال هم باید در کودکان به اندازه حفظ شود و به صورتی نباشد که کودک هر کاری را که می‌خواهد بکند، به عنوان مثال اگر کودکی بشقاب غذا را روی سرخود برگرداند شما نباید به کار او بخندید، چون او فرض را بر این می‌گیرد که کارش بامزه است و این شروع یک بازی جدید است. معمولا مشکل بی‌اشتهایی بین شش تا دوازده‌ماهگی به اوج خود می‌رسد و این همان زمانی است که شخصیت کودک در حال مستقل شدن است.»

هر کودک دارای اشتهای متفاوت است

مثل آدم بزرگ‌ها، بچه‌ها هم دارای اشتهای متفاوت در غذا خوردن هستند. دکتر فاطمه سادات هاشمی، علت مهم دیگر را تفاوت‌های فردی در اشتهای کودک می‌داند؛ «کودک‌های آرام تمایل بیشتری به غذا خوردن دارند تا بچه‌های پرجنب‌وجوش و بازیگوش. اشتهای کودکان در روزهای مختلف متفاوت است. پس بهتر است که والدین این اطلاعات طبیعی را درباره کودک خود بدانند. اگر آن‌ها از این داده‌ها به‌صورت هوشمندانه استفاده کنند، می‌توانند در این مسیر موفق باشند.»

روند تصاعدی تکامل کودک

یک کودک شش ماهه ابتدا غذا را مزه می‌کند و بعد تصمیم به خوردن آن می‌گیرد. این نشانه‌های بارزی از رشد و تکامل در بدن نوزاد است. چنین کودکانی شاید دوست داشته باشند در بشقاب‌های طرح‌دار غذا بخورند یا یک ظرف خاص برای خودشان در نظر بگیرند، یا شاید کودک تمایل داشته باشد تا قبل از غذا شیر یا آب را بخورد و بعد شروع به خوردن غذای اصلی کند.

ما به عنوان یک والد، باید به انتخاب کودک خود اهمیت دهیم و بگذاریم تا او روش صحیح غذا خوردنش را به ما آموزش دهد. مطمئن باشید اگر اجباری در کار نباشد خود کودک برای غذا خوردن پیشقدم می‌شود. کودکان بیشتر از این‌که ما تصور کنیم تحت‌تاثیر غذا قرار می‌گیرند و به علت تنوع‌طلبی ما انسان‌ها در غذا خوردن باید به تمامی نکات زیبایی در غذا دادن به کودک دقت کنیم.

روش‌های درمانی

دکتر فاطمه سادات هاشمی می‌گوید: «تا زمانی که رفتارهای غلط والدین ادامه داشته باشد؛ کودک هم از غذا خوردن امتناع می‌کند. پس این مشکل به بازه زمانی خاصی تعلق ندارد و فقط به‌خاطر روش‌های انتخابی نادرست در تربیت غذایی کودک است و در آخر مهم این است که والدین بدانند اشکال از آن‌هاست نه کودک. بدغذایی کودک ضرورتی به تجویز داروهای تقویتی ندارد. اگر کودک شما لب به غذا نمی‌زند بهترین کار این است که هیچ‌چیزی به او در میان وعده‌ها داده نشود تا وعده غذایی بعدی برسد و اگر باز هم در وعده غذایی بعدی از غذا خوردن امتناع کرد، آن وقت است که این رفتار کاملا غیرمعمول است و نیاز به بررسی بیشتر دارد.

هیچ‌وقت بشقاب کودک را از غذا پر نکنید و تا زمانی که معده او ضعیف است بیشتر از یک پیمانه شیر به او ندهید، چون ممکن است شیر جلوی اشتهای کودک را بگیرد. در کودک طبیعی منعی برای شیر بیشتر خوردن وجود ندارد. علاوه بر این؛ از پانزده تا هجده‌ماهگی به بعد بخشی از رفتار تکاملی کودک تقلید از دیگر اعضای خانواده است.

بنابراین می‌توانید به او اجازه دهید تا مشارکت بیشتری داشته باشد یا در تهیه غذای خودش به شما کمک کند. له کردن سیب‌زمینی پخته یا کارهایی که برای او خطر نداشته باشد. درنتیجه کارهایی که خود کودک در آن مشارکت داشته باشد، او را ترغیب به خوردن بیشتر می‌کند.»آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.