قرق چهارراه های تهران توسط غربتی ها و استثمار کودکان اسپند دودکن

تکدی گری/ به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، دست های کوچکی که به تمنای اسکناس وارد هر خودرو می شود، دعا می کنند تا با بوی اسپندشان چشم و نظر از مردم دور باشد. آنها با چشمان ملتمس پول دود اسپند و دعایشان را طلب می کنند. آنها روزها را به شب می دوزند و در خیابان ها پرسه می زنند تا بزرگ شوند و  از تحصیل و بازی های کودکان جا بمانند.

کامیل احمدی، پژوهشگر و مردم شناس درباره اسپنددودکن های سرچهاراه به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت: طبق برآوردم در اشکال کار کودک، دسته ای از کودکانی که اسپند دود می کنند سرچهارراه ها غربتی های شمال ایران (یعنی ایرانی الاصل) و دسته دیگر مهاجران غیرقانونی افغانستانی هستند.

غربتی ها خانوادگی تکدی گری می کنند

وی با اشاره به این که اسپنددود کردن پوششی برای تکدیگری است، افزود: این نوع تکدی گری ایجاد ترحم در شهروندان تهرانی برای دریافت پول نقدی بیشتر. مشاهداتی که ما داشتیم نشان می دهد که این اسپنددودکن ها سازمان یافته کار نمی کنند و بیشتر آنها در قالب گروه های خانوادگی کار می کنند. بقیه بچه هایی که عمدتا مهاجران افغانستانی هستند، رابطه نزدیک خویشاوندی دور و نزدیک با هم دارند. اما این که یک سازمان مافیایی آنها را هماهنگ کند مشاهده نشده است. گرچه در برخی از موارد مهاجران غیرقانونی بلوچستانی که به تهران آورده شدند به صورت مافیایی اداره شده اند. اما در کل اسپنددود کن ها صرفا به تکدی گری می پردازند.

اسپندهای چینی را سر چهارراه دود می کنند

این مردم شناس و پژوهشگر در پاسخ به این سوال که آیا مشخص هست از چه زمانی اسپند دود کردن به تکدی گری اضافه شده است؟ تاکید کرد: تاریخچه خاصی برای این مورد از تکدیگری وجود دارد. اسپند دود کنی ریشه خاصی در فرهنگ عامیان ایرانی دارد و این در جوامع شهری مشاهده کردیم که در بازارها افراد بزرگی اسپند دود می کردند و همراه با آیاتی از قرآن، اشعار سعدی و فردوسی یا دعا می خواندند. یعنی این سبک از اسپند دود کنی جدا از تغزیه خوانی و مراسم های عروسی در فرهنگ وجود داشته و وارد بازار شده است و به عنوان رسمی پسندیده بازاریان مذهبی آن را نگهداشتند. حال این فرهنگ به سر چهارراه ها و ترافیک کشیده شده و با پدیده کودک کار گسترش یافته است. پدیده کودکان کار نیز سابقه زیادی در ایران ندارد و بچه ها به سرچهارراه ها می آیند تا با برانگیختن ترحم شهروندان، درآمدزایی بیشتری داشته باشند. اسپند دود کنی ماهیت فرهنگی خود را از داده و وسیله ای برای تکدیگری است و اسپندی که دود می شود، اسپند قدیمی نیست و دانه های چینی ارزان قیمت است که فقط بوی اسپند را می دهد. یعنی بیشتر ابزاری است برای تکدیگری نه به جا آوردن فرهنگی قدیمی.

پول می دهند تا سرچهارراه ها اسپند دود می کنند

کامیل احمدی با اشاره به درآمد اسپنددودکن ها گفت: درآمد بچه ها صرفا از اسپند دودکنی کم است اما در مجموع با کمک شهروندان به مبلغی بین 50 تا 100هزار تومان می رسد. اما بستگی دارد که بچه ها چند ساعت و در کدام نقطه از تهران کار کنند. نباید از یاد ببریم ساز و کار سازمان یافته پوشیده این است که افراد قدیمی تر سرچهارراه ها برای بچه های تازه وارد مبلغی را تعیین کردند. بچه هایی که وارد حوزه استحفاظی قدیمی کارها می شوند باید در روز 20 تا 40هزار تومان بپردازند. دو سوم درآمد این بچه ها متعلق به خودشان است و یک سوم مربوط به صاحب پاتوقی است که چهارراه را در اختیار دارد.

چهارراه های تهران سرقفلی دارند

وی با بیان این که معمولا در چهارراه های معروف و مشهور در تهران بسیار رایج است، افزود: چهارراه های تهران سرقفلی دارند و منتسب هستند به گروه ها یا خانواده هایی که از قدیم الایام آنجا کار کرده اند و چهارراه های معروف متعلق به خانواده های غربتی است و طبق شیف بندی که می شود، ساعت های پرازدحام و آخر هفته متعلق به غربتی هاست و صبح ها و ساعت های خلوت تر افراد دیگری با پرداخت پول می توانند آنجا کار کنند. یعنی اگر صاحبان اصلی چهارراه ها زیاد باشند اجازه تکدیگری و اسپند دودکنی به دیگران نمی دهند حتی اگر پول بپردازند. اما اگر تعدادشان کم باشد اجازه می دهند، افراد در گوشه و کنار بایستند و با دود کردن اسپند طبق ساعت و پرداخت مقدار معینی پول کار کنند.

شیفت بندی کار برای کودکان کار

کامیل احمدی در پاسخ به این سوال که کودکان کار چند ساعت کار می کنند؟ گفت: معمولا میانگین کار کودکان از 8 تا 12ساعت است اما شیفت بندی است و شیفت های صبح کودکان کوتاه تر است و شیف های شبانه برای اسپند دود کردن سر چهارراه ها در آخر هفته ها تا پاسی از شب ادامه دارد ولی در روزهای معمولی و وسط هفته کودکان تا تقریبا 11 شب کار می کنند. این بچه ها ماشین یا ونی را کرایه می کنند تا به محله های خودشان در جنوب شهر می رسانند. یعنی ساعت آمدن کودکان با خودشان است اما برگشتن باید با ساعت ون یا ماشین هماهنگ باشند.

مناطق پردرآمد شهر تهران برای تکدی گری

وی در پاسخ به این سوال که بهترین درآمد در چه نقطه هایی از تهران است؟ اظهار کرد: خیابان ولیعصر و همه چهارراه های معروف آن، مراکز عمده شناخته شده مانند خیابان انقلاب، فردوسی و مناطق مرفه نشین شمال شهر معمولا پاتوق های همیشگی هستند. البته بخش هایی از سعادت آباد و شهرک غرب نیز از این اسپنددودکنی کودکان کار بی نصیب نیستند. چهارراه هایی که ثانیه شمار چراغ قرمز بیشتری دارد و معمولا پرترافیک هست نیز از کودکان کار و دود اسپندشان بی نصیب نیست.

تاثیر ثانیه شمارها در افزایش قیمت سرقفلی ها زیاد نیست

کامیل احمدی به این سوال که آیا ثانیه شمارها باعث افزایش قیمت سرقفلی ها می شود؟ گفت: براین حسب سرقفلی ها حساب نمی شود. بیشتر بحث ازدحام افراد و ترافیکی که در چهارراه ها وجود دارد باعث افزایش یا کاهش قیمت سرقفلی می شود. بعضی از چهارراه ها درآمد بیشتری دارند و مرکز تفریحی محسوب می شوند و آخر هفته ها احتمال درآمدزایی بیشتری دارد مانند ورودی و خروجی مناطق فرحزادی و دربند. مرفه یا تجاری بودن منطقه نیز در افزایش قیمت سرقفلی آن تاثیر دارد.

افزایش حمل بار در بازار توسط کودکان کار

این پژوهشگر با اشاره به در بازار بزرگ افزود: تکدیگری در بازار یا دود کردن اسپند زیاد بروز و ظهور نمی کند اما کودکان بسیاری به کارچرخی (بارکشی) می کنند. در گذشته مردان بزرگسال ایرانی الاصل چرخ کشی می کردند اما امروزه بازار تهران از این لحاظ تغییر کرده و بچه های زیادی با دوچرخه یا چهارچرخ بار حمل می کنند. میانگین دستمزد کار کودکان بارکش در بازار نیز از 50 تا 80هزار تومان است.

کامیل احمدی در پاسخ به این سوال که آیا بچه هایی که اسپند دود می کنند، خرده فروشی موادمخدر هم می کنند؟ گفت: من مشاهداتی در این موضوع نداشتم. فقط تکدی گری در قالب کار یا همان اسپند دودکنی را مشاهده کردم. برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.