چرا پوست صورت زرد می شود؟

 زرد شدن پوست صورت تنها در نوزادان و کودکان رخ نمی دهد . این مشکل در رنگ پوست نشانه ای از اختلالی در داخل بدن است چرا که پوست نمایی از سلامت داخلی بدن است.

به گفته فوق تخصص گوارش، عضو هیات علمی بخش گوارش بیمارستان امام خمینی و مرکز تحقیقات گوارش دانشگاه علوم پزشکی می گوید که بالارفتن مقدار بیلی روبین در خون شما می تواند عوارض گاه جدی داشته باشد که بهتر است درصورت داشتن علائم حتما به پزشک Doctor مراجعه کنید و با دادن آزمایش سطح بیلی روبین خون تان را بسنجید.

بیلی روبین چیست که موجب زرد شدن پوست می شود؟

بیلی روبین ماده ای است که از تجزیه «هم» موجود در هموگلوبین های قرمز پوست و عضلات، تشکیل می شود. «هم» نام ترکیبی در خون است که باعث تبادل اکسیژن می شود. وقتی عمر گلبول های قرمز تمام می شود یا عضلات صدمه می بینند، هموگلوبین طی چندین مرحله ابتدا به بیلیوردین بعد به بیلی روبین تبدیل می شود؛ بیلیوردین ماده سمی نیست اما معلوم نیست که چرا بدن این ماده را به بیلی روبین که ماده سمی است تبدیل می کند که باید از بدن دفع شود.

به طور معمول بیلی روبین از صفرا یا کلیه ها دفع می شود که باعث تغییر رنگ در مدفوع شده و وارد روده می شود، البته بیلی روبین به دو جزء مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می شود، بیلی روبینی که از همولیز ( تخریب گلبول های قرمز) تشکیل می شود، بیلی روبین غیرمستقیم نام دارد. بیلی روبین غیرمستقیم، محلول در چربی است و می تواند از لایه های چربی مغز نوزاد عبور کند و به مغز آسیب برساند. بیلی روبین مستقیم هم از ترکیب بیلی روبین غیرمستقیم به وسیله کبد تشکیل می شود. بیلی روبین مستقیم محلول در آب است که بعد از ورود به صفرا، به وسیله ترشحات کبد دفع می شود.

زرد شدن پوست صورت با عوارض کم و زیاد شدن بیلی روبین

بیلی روبین به دلایل زیادی بالا می رود. یکی از علت های بالا رفتن بیلی روبین تخریب گلبول های قرمز است. در حالت عادی عمر گلبول های قرمز ۱۲۰روز است اما زمانی که گلبول های قرمز به یکباره تخریب می شوند، بیلی روبین هم به یکباره بالا می رود و مشکل ساز می شود. گلبول های قرمز خون نوزاد بر اثر عدم تطابق بین Rh خون مادر و نوزاد تخریب می شوند و درنتیجه بیلی روبین خون هم بالا می رود. از طرفی سد خونی مغزی نوزادان به طور کامل تشکیل نشده است و این بیلی روبین غیرمستقیم که محلول در چربی است با عبور از این سد و رسوب در گانگلیون های ساقه مغز باعث عقب ماندگی ذهنی، فلج یا مشکلات دیگر مغزی در نوزاد می شود.

بعد از تولد نوزاد، مقدار بیلی روبین خون او اندازه گیری می شود، در بدن هر کودکی مقداری بیلی روبین به صورت فیزیولوژیک وجود دارد که معمولا دفع می شود. اگر بیلی روبین نوزاد کم باشد تنها با قرار دادن او زیر نور فلورسنت، دفع می شود اما اگر مقدار بیلی روبین موجود در خون او زیاد باشد، پزشکان خون نوزاد را از عروق ناحیه ناف تعویض می کنند. عدم تطابق Rh خون مادر و نوزاد با تزریق آنتی بادی قابل پیشگیری است. مادرانی که در بارداری اول دچار مشکل عدم تطابق Rh بودند، در بارداری دوم باید با پزشک مشورت کنند.

در زرد شدن پوست شاید گلبول های قرمز مقصر باشند!

افرادی که مشکلات خونی (مانند کمبود آنزیم G۶PD) دارند و یک آنزیم در خون شان کم است، با خوردن بعضی مواد غذایی مثل باقلا یا مصرف برخی داروها گلبول های قرمز خون شان به طور ناگهانی دچار تخریب شده و هموگلوبین زیادی به خون شان می ریزد که محصول نهایی متابولیسم هموگلوبین، بیلی روبین فراوانی است که به درون خون می ریزد و درنتیجه فرد دچار زردی می شود و ادرار فرد پررنگ می شود (رنگی شبیه رنگ چای)، از طرفی مقدار بیلی روبین بالا در چربی رسوب می کند و باعث زردی رنگ پوست و ملتهمه چشم می شود.

سد خونی مغزی بعد از یک سالگی محکم شده و افزایش بیلی روبین باعث آسیب مغزی به آنها نمی شود. افرادی که مبتلا به کمبود آنزیم G۶PD هستند، نمی توانند از تمام داروها استفاده کنند و باید قبل از مصرف هر دارویی پزشک را از بیماری خود آگاه کنند. مصرف برخی مواد غذایی مانند باقلا هم در این افراد باعث بالا رفتن بیلی روبین می شود.

زرد شدن پوست صورت یعنی به هپاتیت مبتلا شده اید؟

مشکلات کبدی مانند هپاتیت ویروسی یا غیر ویروسی یا هپاتیت های الکلی هم می توانند باعث بالا رفتن بیلی روبین در خون شوند. هر مشکلی که در سلول های کبدی وجود داشته باشد و سلول ها نتوانند به درستی کارشان را انجام دهند و بیلی روبین را دفع کنند، باعث بالا رفتن و انباشته شدن بیلی روبین می شود.

فردی که به علت مشکلات کبدی دچار افزایش بیلی روبین خون شده است رنگ پوستش زرد می شود و زردی در چشم و ادرارش هم دیده می شود. اگر مشکل اصلی کبد حل شود، بیمار درمان می شود و دوباره بیلی روبین به میزان طبیعی بازمی گردد.

زرد شدن پوست یعنی ایراد از صفراست؟

یکی دیگر از علل افزایش بیلی روبین انسداد مجاری صفرا داخل یا خارج کبدی است. مجاری داخل کبدی ممکن است به علت مصرف برخی داروها یا بعضی بیماری های نادر انگلی در مجاری صفراوی داخل کبدی ایجاد انسداد کنند؛ سنگ یا تومور، مشکلات در پانکراس یا لوزالمعده هم باعث انسداد صفرا می شوند.

وقتی مجرای صفراوی بسته باشد صفرا نمی تواند از روده دفع شود و به داخل بدن باز می گردد که باعث بیماری زردی یا یرقان می شود. بیماری زردی با علائم ظاهری، زردی پوست و چشم ها همراه است. انسداد صفرا، مانع دفع شدن املاح صفراوی می شود و خارش پوست را هم در بیمار به همراه دارد.

نکند تومور باشد؟

اگر بیمار همراه با زردی، درد هم داشته باشد، دچار انسداد مجرای صفراوی خارج کبد شده است. برخی علائم دیگر زردی، مانند بی اشتهایی یا حالت تهوع و ضعف و تب در این بیماران دیده می شود. در بیماری همولیز که به علت تخریب گلبول های قرمز ایجاد می شود، معمولا بیمار درد ندارد اما در زردی های ناشی از سنگ یا انسداد فرد درد دارد.

اگر دل درد دائمی دارید، شاید به بیماری هایی مانند تومور یا تنگی دچار شده اید. تنگی صفرا ممکن است ناشی از عمل های جراحی قبلی کیسه صفرا یا بیماری های دیگر باشد که باعث تنگی مجرای صفرا شده و شما را گرفتار این درد دائمی کرده باشد.

کی راهی آزمایشگاه شویم؟

اگر نوزاد در خانه دارید حواس تان به زرد شدن رنگ او باشد، نوزادانی که زرد می شوند بررسی بیلی روبین خون شان ضروری است. در بزرگسالانی که رنگ آنان زرد شده هم انجام تست های کبدی و بررسی میزان آنزیم ها ضروری است. در تشخیص بیماری های مربوط به بیلی روبین، معاینه بالینی و شرح حال بیمار نیز اهمیت دارد.

با انجام سونوگرافی می توان تشخیص داد که آیا سنگی در صفرا وجود دارد یا نه، مجرای صفراوی گشاد است یا کیسه صفرا بزرگ شده اند یا تومورها باعث بروز بیماری شده است. انجام سونوگرافی در تشخیص دقیق ضایعات بدخیم نقش مهم و اساسی دارد و بعد از تشخیص بالا بودن بیلی روبین، انجام سونوگرافی در مرحله دوم ضروری است.

زرد شدن پوست و راه درمانش چیست؟

درمان بیماری بسته به نوع آن متفاوت است. همان طور که برای تان توضیح دادیم، ممکن است علت بالا رفتن بیلی روبین خون شما تخریب گلبول های قرمز باشد که در این حالت باید با درمان های مناسب مانع این تخریب شد تا بیلی روبین دوباره دفع شود. افرادی که به بیماری های نقص آنزیم مبتلا هستند، نباید از داروهای خاص یا باقلا استفاده کنند. مادرانی که کودک های شان مشکلات بیلی روبین داشتند، در بارداری دوم باید شرح حال شان را برای پزشک توضیح دهند و با مصرف داروهای لازم، از مشکلات احتمالی پیشگیری کنند.

اگر هم به علت سنگ، بیلی روبین خون بالا رفته با دفع یا جراحی سنگ، همه چیز دوباره رو به راه می شود و بیلی روبین هم به حالت اول برمی گردد. اگر مشکل از وجود تومور ناشی شده باشد که درمان آن وابسته به خارج کردن تومور خوش خیم است. گاه متخصصان گوارش برای درمان تومورهای غیرقابل برداشت لوله های پلاستیکی یا فلزی داخل مجرای صفرا قرار می دهند تا به فرایند دفع بیلی روبین کمک کنند و تا بیمار از درد و خارش پوست آزار نبیند که البته این کار قدم آخر در درمان بیماری های پیشرفته است.

من هم مشکوک به بیماری هستم؟

اگر سابقه فامیلی دارید یا در گذشته بیماری های خونی را تجربه کرده اید، بهتر است تحت نظر پزشک باشید و در صورت نیاز با انجام آزمایش خون، مقدار بیلی روبین خون خود را چک کنید. اگر دچار بی حالی و کاهش وزن محسوس شده اید یا مشکوک به بیماری های کبدی هستید، سراغ پزشک بروید و علائم تان را به طور کامل به او شرح دهید. مصرف برخی داروها هم ممکن است به کبد شما آسیب برسانند. افرادی که داروهای کاهنده چربی خون مصرف می کنند نیز باید با نظر پزشک بیلی روبین خود را بررسی کنند. انجام آزمایش بیلی روبین در دسته آزمایش ها و چکاپ های آنها قرار دارد.

هویج خورها زردی دارند؟

اگر آبمیوه یا هویج زیاد می خورید ممکن است زرد روی شوید. نگران نباشید کارتن سبزیجاتی مثل هویج درحد زیادی است. نوشیدن زیاد آب پرتقال یا آب هویج باعث جمع شدن کارتن زیر پوست می شود و کودکانی که زیاد آب هویج می خورند زردرو می شوند که این زردی ربطی به مشکلات کبد ندارد.