بی توجهی وزارت بهداشت به ارتقای سطح سلامت روان جامعه/ نماینده مجلس :منتظر ارائه گزارش وزارتخانه درباره وضعیت بهداشت روانی ایرانیان هستیم

18 مهرماه معادل 10 اکتبر در تقویم رسمی بین المللی به عنوان «روز جهانی سلامت روان» به ثبت رسیده است و هفته آینده نیز به عنوان «هفته سلامت روان» در کشورمان گرامی داشته می شود.

ارتقای امنیت و نشاط اجتماعی با حفظ سلامت روان جامعه

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، «سلامت روان» یکی از مهمترین شاخصه های جامعه پویا و سالم است و هرچقدر سطح «بهداشت روانی» در یک جامعه برای عموم شهروندان بالاتر باشد، میزان افسردگی، اختلالات روانی، خشم و خشونت در آن جامعه کمتر می شود. بنابراین بهبود سلامت روان هم عاملی برای ارتقای سطح امنیت فردی و اجتماعی یک جامعه است و هم به افزایش پویایی، نشاط اجتماعی و امید در آن جامعه کمک می کند و در مجموع می توان گفت ارتقای سطح سلامت روان عمومی یکی از اصلی ترین پیش‌نیازها برای پیشرفت و تعالی کشور است.

با چنین رویکردی، معمولا متولیان اصلی نظام سلامت کشور یعنی مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حفظ سلامت روان و ارتقای سطح بهداشت روانی جامعه را به عنوان یکی از مهمترین برنامه های خود مطرح می کنند و دکتر بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت کنونی نیز مرداد سال گذشته یعنی در ایام بررسی صلاحیت کابینه جدید در مجلس شورای اسلامی، در برنامه ای که به عنوان وزیر پیشنهادی به مجلس ارائه کرده بود، تاکید داشت که به دنبال «چیدمان ساختار و عوامل سلامت روان برای توسعه نشاط اجتماعی و افزایش سطح بهداشت روانی جامعه با مشارکت بین بخشی» خواهد بود.

در این میان اما بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت معتقدند که با وجود گذشت بیش از یک سال از عمر دولت سیزدهم، در این دولت نیز مانند دولت های قبل از آن، همچنان به موضوع سلامت روان کم توجهی می شود و اجرای راهکارهای لازم برای ارائه آموزش گسترده عمومی در حوزه بهداشت روان، کاهش هزینه های خدمات روانشناسی، روانپزشکی و سایر مشاوره ها، داروها و درمان های لازم برای افراد دچار اختلالات روانی و افزایش سطح نشاط عمومی جامعه با هماهنگی بین وزارت بهداشت و سایر نهادها جدی گرفته نمی شود. این در حالی است که در سال های اخیر، تشدید مشکلات اقتصادی و آسیب های اجتماعی، به شدت سلامت روان جامعه ایران را تهدید کرده است.

وزارت بهداشت هنوز پاسخی به پرسش مجلس درباره برنامه های سلامت روان نداده است

در همین راستا، دکتر زهرا شیخی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ضمن تایید کم توجهی وزارت بهداشت دولت سیزدهم به موضوع سلامت روان به خبرنگار رکنا گفت: ما از همان آغاز به کار دوره جدید وزارت بهداشت، انتظار داشتیم با توجه به این که وزیر محترم در برنامه پیشنهادی خود به مجلس به طور خاص روی موضوع بهداشت روانی تاکید کرده بودند، در این دوره شاهد اجرای برنامه هایی جدی برای ارتقای سطح سلامت روان جامعه باشیم. در همین راستا، حدود سه ماه قبل نیز از طرف فراکسیون دیپلماسی سلامت مجلس این سوال را طرح کردیم که وزارت بهداشت در یک سال گذشته برای ارتقای سلامت روان عمومی شهروندان دقیقا چه اقداماتی را انجام داده است، اما هنوز پاسخی از سوی مسئولان وزارت بهداشت دریافت نکرده ایم.

رئیس فراکسیون دیپلماسی سلامت مجلس ادامه داد: حدود سه ماه پیش در جلسه فراکسیون دیپلماسی سلامت مجلس از مسئولان معاونت بهداشت و معاونت درمان وزارت بهداشت دعوت کردیم تا در بحث کنترل بیماری های غیرواگیر درباره موضوعات مختلف از جمله مساله سلامت روان از آنها سوال کنیم، اما متاسفانه در جلسه حضور نیافتند و علی رغم اعلام مهلت مشخص برای پاسخگویی و در حالی که اکنون این مهلت به پایان رسیده است، هنوز مسئولان وزارت بهداشت گزارشی درباره برنامه های اجراشده برای ارتقای سطح سلامت روان جامعه یا برنامه های آینده این وزارتخانه در حوزه بهداشت روانی ارائه ندادند.

وی افزود: در یک سال گذشته وزارت بهداشت، عملا اقدامی جدی برای ارتقای سطح بهداشت روانی جامعه انجام نداده است و ظاهرا برنامه ای جدی هم برای بهبود وضعیت سلامت روان عمومی شهروندان برای اجرا در آینده در دست ندارد. اگر هم اقدامی انجام شده یا برنامه ای تدوین شده است، تا کنون گزارشی به مجلس ارائه نشده و کمیسیون بهداشت در جریان فعالیت های وزارت بهداشت برای ارتقای سطح سلامت روان جامعه قرار نگرفته است.

معاونت بهداشت و دفتر طب ایرانی باید برای ارتقای سطح سلامت روان وارد میدان شوند

شیخی در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب بر لزوم ترویج سبک زندگی سالم در بیانیه گام دوم انقلاب گفت: یکی از شاخصه های داشتن سبک زندگی سالم، برخورداری عموم شهروندان از سلامت روان است و طبیعتا در جامعه ای که سطح بهداشت روانی آن بالا باشد، احتمال وقوع رخدادهای برآمده از خشم و خشونت فردی، خانوادگی و اجتماعی کمتر خواهد شد. اما متاسفانه در سال های اخیر سطح خشونت عمومی در میان شهروندان بالا رفته و این مساله نشان می دهد در حال حاضر سلامت روان جامعه ما مورد تهدید قرار گرفته است.

سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد: وقتی سلامت روان عمومی خدشه دار می شود، مهمترین نهادی که باید برای جلوگیری از تشدید آسیب های روانی در سطح جامعه وارد میدان شود، معاونت بهداشت وزارت بهداشت است. در کنار این نهاد، دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت نیز وظیفه دارد که برای کاهش سطح آسیب ها و ارتقای بهداشت روانی جامعه به میدان بیاید، چون موضوع سلامت روان شامل پیشگیری از افسردگی، مهارت کنترل خشم و تقویت نشاط فردی و اجتماعی که مجموعا در بحث اعراض نفسانی می گنجد، یکی از شش رکن اصلی طب ایرانی در حوزه تامین سلامت عمومی شهروندان را تشکیل می دهد.

وی در ادامه تاکید کرد: با توجه به این که در مساله سلامت روان، موضوع پیشگیری بسیار مهمتر از درمان است، حتما دو بخش مهم وزارت بهداشت شامل معاونت بهداشت و دفتر طب ایرانی وظیفه دارند که برای ارتقای سطح بهداشت روانی جامعه برنامه ریزی کنند، اما متاسفانه در یک سال گذشته تا کنون خروجی دقیقی از این دو بخش در این زمینه مشاهده نشده است. البته نباید فراموش کرد که اساسا در وزارت بهداشت، موضوع طب ایرانی چندان جدی گرفته نمی شود و بنابراین دست دفتر تخصصی مربوطه برای ورود به موضوع ارتقای سلامت روان جامعه از سوی مدیران وزارتخانه چندان باز گذاشته نشده است و دفتر طب ایرانی عملا به لحاظ اجرایی و عملیاتی اختیاری در این حوزه ندارد.

وظیفه قانونی و نظارتی مجلس برای پیگیری مساله سلامت روان از وزارت بهداشت

شیخی در ادامه اظهارات خود به برنامه پیشنهادی وزیر بهداشت به مجلس در سال گذشته اشاره کرد و گفت: در برنامه ای که دکتر عین اللهی در روزهای بررسی صلاحیت وزیران به مجلس ارائه داده بود، به طور خاص به موضوع سلامت روان اشاره شده بود و نمی توان گفت وزیر جدید هیچ برنامه ای برای ارتقای سطح بهداشت روانی جامعه نداشته است. اما در یک سال گذشته، مجلس و به طور خاص کمیسیون بهداشت وظیفه داشته است که به صورت دقیق بر نحوه انجام ماموریت های قانونی و اجرای برنامه های پیشنهادی وزیر بهداشت نظارت کند و اکنون هم پیگیری برنامه های اجراشده توسط وزارت بهداشت دولت سیزدهم برای بهبود وضعیت سلامت روان جامعه جزو وظایف مهم کمیسیون بهداشت و درمان است.

رئیس فراکسیون دیپلماسی سلامت مجلس ادامه داد: با توجه به پیگیری های اخیر فراکسیون دیپلماسی سلامت درباره موضوع سلامت روان جامعه از وزارت بهداشت، ما فعلا منتظر ارائه گزارشی جامع توسط وزارت بهداشت درباره برنامه های اجراشده و برنامه ریزی های انجام شده برای ارتقای سطح بهداشت روانی شهروندان هستیم. بعد از این که این گزارش توسط وزارت بهداشت ارائه و در مجلس بررسی شود، در صورت نیاز می توان از ابزارهای قانونی  مجلس استفاده کرد و با توجه به اهمیت بالای مساله سلامت روان جامعه، از وزیر محترم بهداشت خواست که جدی‌تر از گذشته برای ارائه اجرای برنامه های لازم در حوزه بهداشت روانی گام بردارد.

وی در پایان تصریح کرد: تشدید مشکلات اقتصادی و آسیب های روانی و اجتماعی در چند سال اخیر، تاثیر زیادی بر کاهش سطح سلامت روان عمومی شهروندان گذاشته است و نمی توان انتظار داشت که یک وزارتخانه در طول یک سال، تغییر محسوسی در بهداشت روانی شهروندان پدید آورد. ولی ما انتظار داریم که وزارت بهداشت هرچه زودتر، زیرساخت‌های لازم برای ارائه آموزش های گسترده به شهروندان در خصوص راهکارهای حفظ و ارتقای سلامت روان و همچنین گسترش ارائه خدمات روانشناسی، روانپزشکی، مشاوره روانی و ... با هزینه مناسب در سطح جامعه را فراهم کند و با اجرای برنامه هایی ویژه، نشان دهد که اهمیت مساله سلامت روان را درک کرده است.