آقای وزیر! مزرعه پیتزا، قورمه سبزی و ترش تره ایجاد کنید! / رونق همزمان اشتغال، گردشگری و نشاط اجتماعی

«مزرعه پیتزا»؛ مزرعه ای است برای تولید و عرضه صفر تا صد یک پیتزا ؛ یعنی وقتی برای درست کردن یک پیتزا به خمیر، پنیر، گوشت، گوجه و سبزیجات احتیاج داریم، می توانیم یک مزرعه را به چند بخش تقسیم کنیم و در قسمت های مختلف آن به کشت گندم، تولید آرد، کاشت گوجه فرنگی و سبزیجات، پرورش دام، فرآوری گوشت و تولید لبنیات بپردازیم و در نهایت هم پیتزایی را که از مواد اولیه مزرعه خودمان تولید می کنیم، در حاشیه همان مزرعه عرضه کنیم.

این کار البته از شهرنشینان برنمی آید، اما طبیعتا روستاییان زیادی هستند که هم امکانات و هم توان لازم برای مدیریت چنین مزرعه ای را دارند. البته بهتر است که ما وقتی می خواهیم چنین طرحی را در کشور خودمان اجرا کنیم، به جای مزرعه پیتزا به ایجاد مزارع مربوط به غذا‌های ایرانی بپردازیم؛ غذاهایی که می توانند به شکل ارگانیک تولید شوند و نه تنها رنگ و طعم محلی آنها به دل مردم بنشیند، بلکه مشاهده فرآیند کشت محصولات کشاورزی، فرآوری آرد، نان، شیر، ماست و پنیر و طبخ انواع غذاهای محلی ایرانی منجر به جذب بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی شود. 

تولید همه اجزای پیتزا در یک مزرعه 

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، «مزرعه پیتزا» طرحی است که در سال های اخیر در برخی کشورهای پیشرفته اجرا شده و رفته رفته بسیاری از روستاییان در کشورهای آمریکایی و اروپایی به سمت رونق بخشیدن به آن حرکت کرده اند. در مزارع پیتزا هر بخش از یک زمین کشاورزی به کشت محصولی خاص یا انجام یک عملیات ویژه در حوزه دامداری یا فرآوری محصولات غذایی اختصاص پیدا می کند و در مجموع محصولاتی در این مزرعه کشت می شود که با استفاده از آنها می توان پیتزا (یا هر غذای دیگری) را به صورت ارگانیک تولید کرد. 

به طور مثال، در بخش های مختلف یک مزرعه پیتزا در آمریکا، محصولاتی نظیر گندم، فلفل، گوجه، زیتون و سبزیجات کشت می شود و در بخش های دیگر آن هم دام هایی پرورش می یابند که از گوشت و شیر آنها برای تولید سوسیس، کالباس و لبنیات استفاده می شود. در مجموع هم از همه این محصولات در کنار هم یک پیتزا درست می شود و متصدیان مزرعه پیتزایی که از صفر تا صد آن را خودشان درست کرده اند، در رستورانی در حاشیه مزرعه خود به مردم می فروشند. 

نکته جالب این که مزرعه پیتزا صرفا یک زمین کشاورزی یا محل عرضه غذا محسوب نمی شود، بلکه محلی است برای جذب گردشگر؛ زیرا افراد بسیاری در آمریکا دوست دارند تمام فرآیندهای کشت، دامداری، فرآوری و پخت محصولات غذایی ارگانیک را از نزدیک ببینند و بازدید از چنین مزرعه ای برایشان جذاب است. البته همان طور که گفته شد، نمونه این مزرعه صرفا در آمریکا وجود ندارد و بسیاری از روستاییان کشورهای آمریکایی و اروپایی به سمت توسعه «مزرعه پیتزا» رفته اند. 

توسعه گردشگری روستایی با ایجاد مزارع غذاهای ایرانی 

حال تصور کنید با توجه به تنوع غذایی بسیار بالایی که در کشورمان وجود دارد، چنین مزارعی در شهرهای مختلف ایران ایجاد شود و گردشگران بتوانند به تماشای مزارعی بروند که در آنها صفر تا صد کشت و فرآوری مواد اولیه و طبخ غذاهایی مانند قرمه سبزی، قیمه بادمجان، سبزی پلو با ماهی، زرشک پلو با مرغ، آش رشته، میرزاقاسمی و ترش تره انجام می شود. طبیعی است که ایجاد چنین مزرعه ای نه تنها می تواند منجر به اشتغالزایی گسترده برای روستاییان شود، بلکه رونق گردشگری در بسیاری از روستاهای کشور را نیز به دنبال خواهد داشت. 

این نکته ای است که دکتر کامبیز بازرگان، کارشناس برجسته حوزه کشاورزی و رئیس انجمن علوم خاک ایران در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: اکنون پیشرفت کشاورزی در سطح جهان با ایده های جدید آمیخته شده است و یکی از این ایده ها نیز ترکیب کشت محصولات گوناگون در یک مزرعه با هدف توسعه گردشگری است که در قالب مزرعه پیتزا شکل گرفته است. البته کسی که می خواهد یک مزرعه پیتزا را اداره کند، اولا باید با اصول کشت محصولات مختلف آشنا باشد و ثانیا باید بتواند طوری کشت محصولات مختلف در یک مزرعه را مدیریت کند که تولید غذای نهایی در آن مزرعه برایش سودآور باشد. 

وی افزود: یکی از مهمترین تفاوت های کشاورزی ایران با بسیاری از مناطق جهان، علاوه بر به‌کارگیری کمتر دانش روز کشاورزی در کشورمان، قیمت پایین تر آب و انرژی در ایران است که کشت بسیاری از محصولات آب بر را برای کشاورزان ما توجیه پذیر می کند. این در حالی است که اگر ما قیمت آب و انرژی را برای کشاورزان خود مانند سایر نقاط جهان در نظر بگیریم، دیگر کسی نمی تواند بدون رعایت اصول آبیاری مدرن و الگوی کشت مناسب به کشت محصولات آب بر بپردازد. 

تولید صفر تا صد غذاهای ارگانیک در مزارع پیتزا 

بازرگان با بیان این که طرح هایی مانند توسعه مزارع پیتزا تنها زمانی به بار خواهند نشست که اصول علمی روز کشاورزی در آن رعایت شود، توضیح داد: وقتی ما به سمت توسعه استفاده از دانش روز کشاورزی برویم، طبیعتا کشت محصولات و پرورش دام ها به صورت ارگانیک باید از یک مزیت نسبی برخوردار باشد و قیمت محصولات ارگانیک هم نسبت به محصولات غیرارگانیک بالاتر باشد. طبیعتا در چنین شرایطی زمانی فروش یک غذای ارگانیک با قیمت بالا به مردم توجیه خواهد داشت که این غذا در قالب یک طرح گردشگری به مخاطبان ارائه شود؛ بنابراین ما می توانیم با توسعه مزارع پیتزا هم مردم را با نحوه تولید محصولات ارگانیک آشنا کنیم و هم یک وعده غذایی ارگانیک به آنها تحویل دهیم. 

رئیس انجمن علوم خاک ایران ادامه داد: طرح مزرعه پیتزا در زمین هایی قابل اجرا خواهد بود که وسعت بسیار بالایی داشته باشد؛ زیرا وقتی ما قرار است یک مزرعه را به چندین بخش تقسیم کنیم و در هر قسمت یک فعالیت کشاورزی، دامپروری یا فرآوری خاص را انجام دهیم، قطعا به زمین هایی با مساحت بالا احتیاج داریم؛ بخصوص که کشت بسیاری از محصولات کشاورزی به ویژه غلاتی نظیر گندم، جو و ذرت در مزارع کوچک به صرفه نیست. 

وی در ادامه تاکید کرد: طرح مزرعه پیتزا شبیه عملیاتی است که در کارخانجات کشت و صنعت انجام می شود، با این تفاوت که برای انجام این کار به تعداد زیادی نیرو احتیاج نیست، بلکه چند خانواده روستایی می توانند زمین ها و نیروهای انسانی خود را با یکدیگر شریک شوند و هر کدام یک مزرعه پیتزا راه بیندازند. 

مدیریت مزرعه پیتزا به افراد ماهر و متخصص نیاز دارد 

بازرگان با بیان این که مدیریت یک مزرعه پیتزا به دریافت آموزش های فراوانی نیاز دارد، عنوان کرد: متاسفانه بسیاری از روستاییان و کشاورزان ما با دانش روز کشاورزی جهان آشنایی کافی ندارند و از سطح علمی لازم برای مدیریت فرآیندهای پیچیده ای که در یک مزرعه پیتزا وجود دارد، برخوردار نیستند؛ زیرا مدیریت یک مزرعه پیتزا یعنی کشت همزمان چند محصول کشاورزی و انجام فرآیندهای مختلف دامپروری و فرآوری محصولات غذایی که تنها یک فرد کارآزموده، متخصص و‌ مجری می تواند آن را انجام دهد.

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب ادامه داد: ایجاد مزارع پیتزا طبیعتا نمی تواند الگویی مناسب برای توسعه کشاورزی در تمام نقاط ایران باشد، زیرا اولا همه نقاط ایران بستر لازم برای کشت ترکیبی محصولات متنوع را ندارند، ثانیا بسیاری از کشاورزان کشور از دانش و توانایی لازم برای انجام این کار برخوردار نیستند و ثالثا کمبود منابع آبی در برخی نقاط کشور مانع توسعه کشت محصولات متنوع در یک مزرعه می شود، اما اگر ما این طرح را بیشتر در قالب یک طرح گردشگری ببینیم، طبیعتا با توجه به تنوع غذایی موجود در ایران، می توان مزارع مربوط به تولید غذاهای گوناگون را در نقاط مختلف کشور توسعه داد و در این مزارع به تولید و عرضه غذاهای محلی ارگانیک پرداخت.

این کارشناس ارشد حوزه کشاورزی تاکید کرد: با توجه به علاقه بسیار زیاد ایرانیان به تنوع فرهنگی موجود در کشور، اگر ما زمینه مشارکت در امر تولید و فرآوری مواد اولیه و طبخ غذا را در مزارع مربوط به غذاهای محلی ایرانی فراهم کنیم، مثلا کاری کنیم که خود گردشگران در دوشیدن شیر از دام یا طبخ نان مشارکت داشته باشند، قطعا فضای جذابی را برای گردشگران داخلی و خارجی ایجاد خواهیم کرد که بتوانند تورهای مفرحی را در مزارع غذاهای محلی برگزار کنند.

وی در پایان تصریح کرد: توسعه مزارع غذاهای محلی ایرانی در نقاطی که قابلیت انجام این کار را دارند، نه تنها می تواند منجر به ترویج سنت و فرهنگ اصیل روستایی اقوام گوناگون ایران شود، بلکه در رونق گردشگری روستایی، اشتغالزایی روستاییان و ایجاد نشاط اجتماعی در روستاها نیز نقش خواهد داشت.