تقریباً ۳۵ درصد ایران با کمبود شدید آب مواجه است/سازماندهی کارگروه تخصصی عملیاتی؛ از اولین اولویت های دولت جدید باشد

مهدی زارع استاد تمام زلزله شناسی درباره مطالبات و توقعات دانشگاهیان از دولت در آینده به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت: شناخت سرزمین ایران از دیدگاه تغییر اقلیم برای تداوم حیات و هر نوع برنامه جدید اجرایی حیاتی است. برنامه هایی مانند  انتقال میان‌حوضه‌ای آب؛ سوخت های فسیلی، آلودگی هوا در اثر آلاینده های صنعتی و سوخت خودروها، ریزگرد ها و خشکسالی و جنگل زدایی از مسائل بنیادی است که می تواند به سرعت به خالی از سکنه شدن بخش هایی از کشور و تمرکز جمعیت در بخشهای دیگر بینجامد. از اثرهای کلیدی تغییرات اقلیمی بر ایران  افزایش دما و موج گرما طی هفتاد سال گذشتهاست که   ۲.۶ درجه سانتیگراد افزایش یافته و پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش بیشتر تا ۵ درجه سانتیگراد تا سال ۲۰۵۰ است. . افزایش دما خطرهای قابل توجهی برای سلامتی به همراه دارد و به بیماری ها و مرگ و میرهای ناشی از گرما، به ویژه در میان جمعیت های آسیب پذیر می انجامد. یکی دیگر از مهم ترین پیامدهای تغییر اقلیم در ایران، کمبود آب است. کاهش سطح بارندگی همراه با افزایش دما، شرایط خشکسالی را در سراسر کشور تشدید کرده است.

تقریباً ۳۵ درصد از ایران با کمبود شدید آب مواجه است

مهدی زارع ادامه داد:تقریباً ۳۵ درصد از ایران با کمبود شدید آب مواجه است که دسترسی محدودی به منابع آب شیرین برای کشاورزی، صنعت و مصارف خانگی دارند. کمبود آب بر معیشت، تولید مواد غذایی و ثبات اقتصادی اثر گذاشته است. تغییر اقلیم به دلیل کاهش بارندگی و دسترسی کمتر به آب، فعالیت های کشاورزی را در ایران مختل کرده است. در نتیجه، تولیدات محصولات کشوارزی تحت اثر تنش گرمایی، تبخیر و کاهش رطوبت خاک قرار گرفته است. محصولات سنتی تحت شرایط اقلیمی در حال تغییر ،کمتر قابل دوام هستند که منجر به کاهش بهره وری و ناامنی غذایی می شود. کشاورزان به دلیل الگوهای بارندگی نامنظم و کمبود آب با چالش هایی در شیوه های آبیاری مواجه هستند. تغییر اقلیم در ایران بر بهداشت عمومی نیز اثر گذاشته است.  

او معتقد است:از آنجایی که اکثریت قریب به اتفاق انتشار گازهای گلخانه‌ای ایران از بخش انرژی آن ناشی می‌شود، مجموعه‌ای از سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دیگر نیز وجود دارند که نقش‌های کلیدی درمسائل اقلیمی نقش ایفا می‌کنند، از جمله شورای عالی انرژی و وزارتخانه های نفت و نیرو. در سال 1394 / م2015، درست قبل از کنفرانس جهانی تغییر اقلیم – کوپ۲۱ -  که توافقنامه پاریس به عنوان نتیجه آن به تصویب رسید، مقام معظم رهبری فهرستی 15 ماده‌ای از دستورالعمل‌های "سیاست های محیط زیستی" را ابلاغ کردند که بر اهمیت موارد زیر تأکید داشت: مدیریت تغییرات اقلیمی، مقابله با تهدیدات محیط زیست مانند بیابان‌زایی، ذرات گرد و غبار، خشکسالی و عوامل میکروبی و رادیواکتیو. همین دستورالعمل همچنین با تاکید بر صنایع کم کربن و «ترویج شیوه‌های حمل‌ونقل عمومی سبز و غیرفسیلی»، خواستار گسترش اقتصاد سبز شد. ایران در مذاکرات بین‌المللی اقلیمی همواره شرکت داشته و دارد و توافقنامه پاریس2015 را نیز امضا کرده است، اما یکی از کشورهای است که هنوز این توافقنامه در مجلس آن تصویب نشده است. در حالی که امضای اولیه نشان دهنده قصد تبعیت از توافق است، اما تنها از طریق تصویب مجلس، الزام آور می‌شود. تنها هشت کشور در جهان از جمله دیگر کشورهای تولیدکننده نفت مانند عراق و لیبی، این فرآیند را تکمیل نکرده اند.

این استاد دانشگاه اظهار داشت:از زمان اعمال مجدد تحریم‌ها در سال 2018 ، صادرات نفت خام دشوارتر شد. حال دولت مجبور شد تا از نفت داخلی و مازوت استفاده کند تا گاز بیشتری برای صادرات باقی بماند. این موضوع افزایش مهمی را در انتشار گازهای گلخانه‌ای ایران موجب شد. مازوت یا نفت کوره از هیدروکربن‌های نفتی است که نفت سیاه نیز خوانده می‌شود. این ماده ارزان‌ترین ماده سوختنی برای کوره‌ها، حمام‌ها و تنور نانوایی‌ها و موتورهای دیزلی و برخی نیروگاه‌ها است. مصرف آن علاوه بر افزایش گازهای گلخانه ای به آلودگی شدید هوای شهر ها نیز می انجامد. به دلیل نوسان قیمت نفت خام، گاهی اوقات قیمت نفت کوره ( مازوت ) کمتر از قیمت نفت خام در بازار است.

او همچنین  می گوید:تغییرات اقلیمی از طرق مختلف مانند آلودگی هوا، از بین رفتن زیستگاه و اختلال در اکوسیستم تخریب محیط زیست ایران را تشدید کرده است. افزایش دما مشکلات کیفیت هوا را در مناطق شهری تشدید کرده و منجر به تشکیل جزایر گرمایی شده که اثرهای گرمایش محلی را تشدید می کند. این تغییرات محیطی چالش هایی را برای حفاظت از تنوع زیستی و طرح های توسعه پایدار ایجاد کرده است.

زارع تاکید دارد:اثرهای تغییر اقلیم بر ایران عمیق و چندوجهی است و بخش‌های مختلفی از جمله کشاورزی، منابع آب، بهداشت عمومی و محیط‌زیست را تحت اثر قرار داده است. پرداختن به این چالش ها مستلزم اراهبرد جامعی است که بر اقدامات کاهش انتشار گازهای گلخانه ای، تلاش های سازگاری، شیوه های مدیریت منابع پایدار و همکاری بین المللی برای مبارزه موثر با گرمایش جهانی تمرکز دارد.

او علاوه بر این افزود:سازماندهی یک کارگروه تخصصی عملیاتی  که زیر نظر نهاد ریاست جمهوری که بر اساس نظر دانشمندان و مدیران با کیفیت و متخصصان با علم  و آگاهی امروزی بتوانند نقشه راه عملیاتی مقابله کشور با تغییر اقلیم را طراحی کنند می تواند  یک از اولین اولویت های دولت جدید باشد.