آکنه چیست؟ / علت و درمان آکنه + داروهای ضد آکنه

به گزارش رکنا، آکنه به دلیل التهاب و انسداد در غدد چربی پوست و منافذ پوست ایجاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند به صورت جوش‌های سرسیاه، سرسفید، جوش‌های التهابی و حتی کیست‌ها و ندول‌ها ظاهر شود.

1. علت‌های اصلی آکنه

آکنه معمولاً به دلیل مجموعه‌ای از عوامل به وجود می‌آید. برخی از این عوامل عبارتند از:

الف) ترشح بیش از حد چربی (سبوم)

در پوست انسان غددی به نام غدد سباسه وجود دارند که چربی تولید می‌کنند. در دوران نوجوانی و بلوغ، هورمون‌ها به‌ویژه هورمون‌های آندروژن (هورمون‌های جنسی مردانه که در هر دو جنس ترشح می‌شوند) باعث افزایش تولید سبوم می‌شوند. این سبوم اضافی می‌تواند منافذ پوست را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش و آکنه شود.

ب) انسداد منافذ پوست

وقتی که سلول‌های مرده پوست با چربی و سبوم ترکیب می‌شوند، می‌توانند منافذ پوست را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش‌های سرسیاه یا سرسفید شوند. این جوش‌ها می‌توانند به مرور زمان عفونت کرده و التهابی شوند.

ج) باکتری‌ها

در پوست انسان نوعی باکتری به نام پروبنیوم باکتریوم آکنه (Propionibacterium acnes) زندگی می‌کند. این باکتری‌ها به طور طبیعی در منافذ پوست وجود دارند، اما هنگامی که منافذ مسدود می‌شوند، می‌توانند باعث التهاب و عفونت شوند که در نهایت منجر به آکنه می‌شود.

د) هورمون‌ها

تغییرات هورمونی ناشی از دوران بلوغ، بارداری، یا استفاده از برخی داروها (مانند قرص‌های ضدبارداری یا داروهای هورمونی) می‌تواند باعث افزایش ترشح چربی در پوست و در نتیجه ایجاد آکنه شود.

ه) عوامل ژنتیکی

عوامل ارثی نقش زیادی در ابتلا به آکنه دارند. اگر یکی از والدین شما سابقه آکنه داشته باشد، احتمال ابتلا به این مشکل برای شما بیشتر خواهد بود.

و) استرس

استرس می‌تواند تولید هورمون‌هایی مانند کورتیزول را افزایش دهد که این هورمون‌ها می‌توانند تولید چربی در پوست را افزایش دهند و به بروز آکنه کمک کنند.

ز) مصرف داروهای خاص

برخی داروها می‌توانند موجب بروز آکنه شوند. به عنوان مثال، داروهای حاوی کورتیکواستروئیدها، برخی داروهای ضدصرع یا داروهای ضد بارداری می‌توانند موجب بروز آکنه شوند.

ح) محیط‌های آلوده یا استفاده از محصولات نامناسب

قرار گرفتن در معرض آلودگی، استفاده از لوازم آرایشی چرب یا غیراصولی، و تماس پوست با مواد تحریک‌کننده می‌تواند منافذ پوست را مسدود کرده و باعث بروز آکنه شود.

2. انواع آکنه

آکنه می‌تواند به صورت‌های مختلفی ظاهر شود. انواع مختلف آکنه عبارتند از:

الف) جوش‌های سرسیاه (Comedones)

این جوش‌ها ناشی از انسداد منافذ پوست با چربی و سلول‌های مرده هستند. زمانی که منافذ باز می‌مانند، مواد درون آن‌ها به اکسید شده و رنگ تیره‌ای به خود می‌گیرند.

ب) جوش‌های سرسفید (Closed comedones)

این جوش‌ها مشابه جوش‌های سرسیاه هستند، اما منافذ پوست بسته باقی می‌مانند و معمولاً به صورت برجستگی‌های سفید رنگ در سطح پوست ظاهر می‌شوند.

ج) پاپول‌ها (Papules)

پاپول‌ها به جوش‌های قرمز و متورم گفته می‌شود که بدون سر هستند. این نوع جوش‌ها به دلیل التهاب در پوست ایجاد می‌شوند و ممکن است دردناک باشند.

د) پوسچول‌ها (Pustules)

پوسچول‌ها مشابه پاپول‌ها هستند، اما سر سفید یا زردی دارند که پر از چرک است. این جوش‌ها معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی در منافذ پوست به وجود می‌آیند.

ه) ندول‌ها (Nodules)

ندول‌ها جوش‌های بزرگ، سخت و دردناکی هستند که در عمق پوست قرار دارند و معمولاً به صورت توده‌های سخت یا برجسته احساس می‌شوند. این نوع آکنه می‌تواند بسیار دردناک باشد.

و) کیست‌ها (Cysts)

کیست‌ها بزرگترین و شدیدترین نوع آکنه هستند. این جوش‌ها معمولاً دردناک بوده و از چرک و باکتری پر می‌شوند. کیست‌ها می‌توانند جای زخم‌های دائمی و اسکار ایجاد کنند.

3. علائم آکنه

    جوش‌های کوچک، قرمز و متورم

    جوش‌های سرسیاه یا سرسفید

    پوست چرب

    زخم‌های عمیق و دردناک (در موارد شدید)

    اسکار یا لکه‌های تیره پس از بهبودی جوش‌ها

4. روش‌های درمان آکنه

درمان آکنه بسته به شدت آن می‌تواند متفاوت باشد. در موارد خفیف، ممکن است تنها استفاده از محصولات بهداشتی و مراقبتی مناسب کافی باشد، اما در موارد شدیدتر نیاز به درمان‌های دارویی و حتی درمان‌های پزشکی وجود دارد.

الف) مراقبت‌های خانگی

    شست‌وشوی صورت با شوینده‌های ملایم: استفاده از شوینده‌هایی که مخصوص پوست‌های چرب یا مستعد آکنه هستند می‌تواند به پاک‌سازی پوست کمک کند.

    استفاده از محصولات ضد آکنه: محصولات حاوی مواد فعال مانند بنزوئیل پراکسید، اسید سالیسیلیک، یا رتینوئیدها می‌توانند به کاهش التهاب و پاکسازی منافذ پوست کمک کنند.

    عدم دست‌زدن به جوش‌ها: دست زدن به جوش‌ها می‌تواند باعث التهاب بیشتر و گسترش عفونت شود.

ب) درمان‌های دارویی

    داروهای موضعی: داروهای ضد آکنه مانند بنزوئیل پراکسید، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند کلندامایسین، یا رتینوئیدهای موضعی مانند ترتینوئین برای کاهش التهاب و جلوگیری از بسته شدن منافذ پوست استفاده می‌شوند.

    داروهای خوراکی: در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی (مثل داکسی‌سایکلین یا مینوسایکلین)، قرص‌های ضد بارداری (برای زنان) یا ایزوترتینوئین (در موارد آکنه‌های شدید) تجویز کند.

ج) درمان‌های تخصصی

    لیزر و درمان‌های نوری: برخی درمان‌های لیزری و نوری می‌توانند به کاهش التهاب، از بین بردن باکتری‌ها و جلوگیری از ترشح بیش از حد چربی کمک کنند.

    میکرودرم ابریژن و پیلینگ شیمیایی: این روش‌ها برای از بین بردن سلول‌های مرده پوست و باز کردن منافذ مسدود شده استفاده می‌شوند.

5. پیشگیری از آکنه

اگرچه نمی‌توان به‌طور کامل از آکنه جلوگیری کرد، اما می‌توان با رعایت نکات زیر خطر بروز آن را کاهش داد:

    شستشوی منظم صورت با شوینده‌های ملایم و مخصوص پوست چرب.

    استفاده از محصولات آرایشی غیرکومدون‌زا (که منافذ پوست را مسدود نمی‌کنند).

    عدم فشردن جوش‌ها: فشردن جوش‌ها می‌تواند باعث عفونت و انتشار بیشتر جوش‌ها شود.

    رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها (مثل میوه‌ها و سبزیجات) می‌تواند به بهبود سلامت پوست کمک کند.

    کنترل استرس: استرس می‌تواند تولید هورمون‌هایی را تحریک کند که موجب بروز آکنه می‌شود.

آکنه یک مشکل شایع پوستی است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله افزایش ترشح چربی، انسداد منافذ پوست، و وجود باکتری‌ها به وجود آید. درمان‌های مختلفی از جمله مراقبت‌های خانگی، داروهای موضعی و خوراکی، و روش‌های تخصصی برای کنترل و درمان آکنه وجود دارد. در صورتی که آکنه شدید یا مقاوم باشد، مراجعه به پزشک متخصص پوست برای تجویز درمان‌های مناسب توصیه

جداول مربوط به آکنه

جداول آکنه معمولاً برای طبقه‌بندی شدت و نوع آکنه و همچنین انتخاب روش‌های درمانی مناسب استفاده می‌شوند. یکی از شناخته‌شده‌ترین سیستم‌های طبقه‌بندی آکنه، سیستم طبقه‌بندی گلگور-ایوانز (Glogau classification) برای آکنه‌های صورت و سیستم طبقه‌بندی پزشکی آکنه است که بر اساس شدت و نوع آکنه، درمان‌ها را پیشنهاد می‌کند.

در اینجا به جداول آکنه و طبقه‌بندی‌های مختلف آن اشاره می‌کنیم:

1. طبقه‌بندی آکنه بر اساس شدت (درجه‌بندی آکنه)

این سیستم به طور معمول برای ارزیابی میزان شدت آکنه و انتخاب درمان مناسب استفاده می‌شود. در این طبقه‌بندی، شدت آکنه بر اساس تعداد و نوع جوش‌ها و ویژگی‌های پوست تقسیم‌بندی می‌شود.

الف) آکنه خفیف (Grade 1)

    تعداد جوش‌ها: تعداد کمی جوش، معمولاً محدود به صورت (چانه، پیشانی و گونه‌ها).

    نوع جوش‌ها: اغلب شامل جوش‌های سرسیاه و سرسفید (کمدون‌ها).

    علائم: پوست کمی چرب یا خشک، احتمالاً بدون التهاب یا عفونت.

درمان: درمان‌های موضعی شامل بنزوئیل پراکسید، اسید سالیسیلیک، و کرم‌های حاوی رتینوئید.

ب) آکنه متوسط (Grade 2)

    تعداد جوش‌ها: جوش‌ها بیشتر از حالت خفیف هستند و بیشتر نواحی صورت را درگیر می‌کنند.

    نوع جوش‌ها: ترکیب جوش‌های سرسیاه، سرسفید و برخی پاپول‌ها و پوسچول‌ها (جوش‌های قرمز و متورم با سر چرکین).

    علائم: التهاب ملایم، قرمزی و تورم.

درمان: درمان‌های موضعی به‌علاوه داروهای ضد التهاب مانند آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی (کلندامایسین، تتراسایکلین) یا درمان‌های دارویی ضد آکنه مثل رتینوئیدها.

ج) آکنه شدید (Grade 3)

    تعداد جوش‌ها: جوش‌ها پراکنده‌تر و بیشتر از نوع پاپول و پوسچول بوده و نواحی گسترده‌تری از صورت را درگیر می‌کنند.

    نوع جوش‌ها: ترکیب جوش‌های سرسیاه، سرسفید، پاپول‌ها و پوسچول‌ها با علائم التهابی.

    علائم: التهاب شدید، قرمزی، احتمالاً دردناک و همراه با چرک.

درمان: آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی و درمان‌های تخصصی مانند داروهای موضعی حاوی بنزوئیل پراکسید، اسید سالیسیلیک و کرم‌های رتینوئیدی.

د) آکنه بسیار شدید (Grade 4)

    تعداد جوش‌ها: تعداد بسیار زیادی جوش، گاهی جوش‌های کیستی و ندول‌ها (جوش‌های بزرگ و دردناک که در عمق پوست قرار دارند).

    نوع جوش‌ها: کیست‌ها و ندول‌ها، احتمالاً به هم پیوسته و ایجاد زخم‌های بزرگ و کثیف.

    علائم: تورم شدید، درد، و احتمال ایجاد اسکار دائمی.

درمان: درمان‌های ترکیبی شامل داروهای خوراکی قوی مانند ایزوترتینوئین، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی و درمان‌های موضعی.

2. طبقه‌بندی آکنه بر اساس نوع جوش‌ها

در این طبقه‌بندی، انواع مختلف جوش‌ها که می‌توانند در آکنه ظاهر شوند، شناسایی و توصیف می‌شوند:

الف) کمدون‌ها (Comedones)

این نوع جوش‌ها به‌طور کلی شامل جوش‌های سرسیاه و سرسفید هستند که به دلیل انسداد منافذ پوست با چربی و سلول‌های مرده پوست تشکیل می‌شوند.

    سرسیاه (Open Comedones): جوش‌هایی با رنگ تیره به دلیل اکسید شدن چربی در منافذ پوست.

    سرسفید (Closed Comedones): جوش‌هایی که منافذ آن‌ها بسته است و معمولاً به‌صورت برجستگی‌های سفید ظاهر می‌شوند.

ب) پاپول‌ها (Papules)

این‌ها جوش‌های قرمز و متورم بدون سر هستند که به دلیل التهاب در پوست ایجاد می‌شوند. پاپول‌ها ممکن است حساس و دردناک باشند.

ج) پوسچول‌ها (Pustules)

پوسچول‌ها مشابه پاپول‌ها هستند، اما به دلیل وجود چرک، سر سفید یا زرد دارند. این نوع جوش‌ها معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی در منافذ پوست ایجاد می‌شوند.

د) ندول‌ها (Nodules)

ندول‌ها جوش‌های بزرگ، سخت و دردناکی هستند که در عمق پوست قرار دارند و معمولاً به صورت توده‌های سخت یا برجسته احساس می‌شوند.

ه) کیست‌ها (Cysts)

کیست‌ها بزرگترین و شدیدترین نوع آکنه هستند. این جوش‌ها معمولاً دردناک بوده و از چرک و باکتری پر می‌شوند. کیست‌ها می‌توانند جای زخم‌های دائمی و اسکار ایجاد کنند.

3. طبقه‌بندی آکنه بر اساس محل ظهور

آکنه می‌تواند در نواحی مختلف صورت و بدن بروز کند و بسته به محل، نوع درمان ممکن است متفاوت باشد.

الف) آکنه صورت

این نوع آکنه معمولاً در نواحی مختلف صورت مانند پیشانی، گونه‌ها، چانه و بینی (که به نام T-zone شناخته می‌شود) بروز می‌کند.

ب) آکنه پشت و شانه‌ها

آکنه ممکن است به صورت وسیع‌تری در پشت، شانه‌ها، گردن، قفسه سینه و حتی بازوها و ران‌ها نیز ظاهر شود. این نوع آکنه معمولاً در افرادی که پوست چربی دارند و یا از لباس‌های تنگ استفاده می‌کنند، شایع‌تر است.

4. طبقه‌بندی آکنه بر اساس علل

این طبقه‌بندی بیشتر بر اساس عوامل زمینه‌ای و محرک‌هایی است که به بروز آکنه کمک می‌کنند.

الف) آکنه هورمونی

این نوع آکنه معمولاً در دوران بلوغ، بارداری، یا در اثر استفاده از داروهای هورمونی (مثل قرص‌های ضدبارداری یا درمان‌های هورمونی) ایجاد می‌شود.

ب) آکنه استرس

استرس می‌تواند به‌طور غیرمستقیم از طریق ترشح هورمون‌های استرس (مانند کورتیزول) باعث افزایش تولید چربی در پوست و بروز آکنه شود.

ج) آکنه ناشی از داروها

برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضدبارداری، داروهای ضدصرع، یا داروهای خاص می‌توانند موجب ایجاد آکنه شوند.

د) آکنه شغلی

آکنه ناشی از تماس مداوم با مواد شیمیایی، روغن‌ها و چربی‌ها که ممکن است در برخی صنایع شغلی رخ دهد.

جداول آکنه و طبقه‌بندی‌ها ابزارهای مفیدی برای ارزیابی شدت و نوع آکنه هستند. این طبقه‌بندی‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا درمان‌های مناسب را برای هر نوع و شدت آکنه انتخاب کنند. به طور کلی، درمان آکنه بسته به نوع آن می‌تواند شامل داروهای موضعی یا خوراکی، درمان‌های لیزری یا حتی درمان‌های جراحی باشد. انتخاب درمان مناسب بستگی به شدت و نوع آکنه دارد و بهتر است تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.

فرق آکنه با جوش و کورک

آکنه، جوش و کورک هر سه مشکلات پوستی هستند که به نوعی به دلیل التهاب یا عفونت در منافذ پوست به وجود می‌آیند، اما تفاوت‌هایی در نحوه بروز، شدت و درمان دارند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های آن‌ها پرداخته شده است:

1. آکنه

آکنه یک بیماری پوستی شایع است که معمولاً در دوران نوجوانی آغاز می‌شود، اما در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. آکنه به دلیل انسداد منافذ پوست و تجمع چربی (سبوم) و سلول‌های مرده پوست ایجاد می‌شود و می‌تواند به اشکال مختلفی از جمله جوش‌های سرسیاه، سرسفید، پاپول‌ها (جوش‌های قرمز)، پوسچول‌ها (جوش‌های چرکی)، ندول‌ها (جوش‌های دردناک و عمیق) و کیست‌ها (جوش‌های بزرگ و پر از چرک) بروز کند.

علل اصلی آکنه:

    هورمون‌ها (به‌ویژه در دوران بلوغ، بارداری یا استفاده از قرص‌های ضدبارداری)

    افزایش ترشح چربی در پوست

    انسداد منافذ پوست به دلیل چربی و سلول‌های مرده

    باکتری‌ها (مثل Propionibacterium acnes)

    استرس و عوامل ژنتیکی

ویژگی‌ها:

    بیشتر در نواحی صورت، پیشانی، چانه، پشت، شانه‌ها و قفسه سینه ایجاد می‌شود.

    ممکن است به‌صورت جوش‌های سرسیاه، سرسفید، پاپول‌ها، پوسچول‌ها، ندول‌ها یا کیست‌ها ظاهر شود.

    معمولاً التهاب و درد کمتری نسبت به کورک دارد.

درمان:

    درمان‌های موضعی مانند بنزوئیل پراکسید، اسید سالیسیلیک، رتینوئیدها و آنتی‌بیوتیک‌های موضعی.

    در موارد شدیدتر، داروهای خوراکی مانند ایزوترتینوئین، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی و داروهای هورمونی.

2. جوش

جوش (یا کمدون) یکی از مظاهر آکنه است که به صورت برجستگی‌هایی روی پوست ظاهر می‌شود. جوش‌ها معمولاً به دلیل انسداد منافذ پوست با چربی و سلول‌های مرده ایجاد می‌شوند. جوش‌ها معمولاً به دو صورت سرسیاه (کمدون باز) و سرسفید (کمدون بسته) ظاهر می‌شوند.

علل اصلی جوش:

    انسداد منافذ پوست به دلیل چربی و سلول‌های مرده

    عدم تمیز نگه داشتن پوست یا استفاده از محصولات آرایشی چرب

    تغییرات هورمونی (مثل دوران بلوغ یا قاعدگی)

    استرس و عوامل ژنتیکی

ویژگی‌ها:

    معمولاً به صورت سرسیاه (باز) یا سرسفید (بسته) ظاهر می‌شوند.

    می‌توانند در هر نقطه از بدن ظاهر شوند، اما معمولاً در صورت و نواحی T-zone (پیشانی، بینی، چانه) دیده می‌شوند.

    این نوع جوش‌ها بیشتر به صورت مسطح و بدون التهاب شدید ظاهر می‌شوند.

درمان:

    استفاده از شوینده‌های ملایم و محصولات حاوی اسید سالیسیلیک، بنزوئیل پراکسید، یا رتینوئیدها.

    لوازم آرایشی غیرکومدون‌زا برای جلوگیری از مسدود شدن منافذ.

3. کورک

کورک یا آبسه یک نوع عفونت باکتریایی عمیق‌تر و شدیدتر از جوش و آکنه است. کورک معمولاً به دلیل عفونت در یکی از فولیکول‌های مو یا غدد چربی به وجود می‌آید و می‌تواند بزرگ، دردناک و پر از چرک باشد. این مشکل ممکن است به دلیل عدم درمان مناسب جوش‌های شدیدتر یا نادیده گرفتن علائم به وجود آید.

علل اصلی کورک:

    عفونت باکتریایی (معمولاً باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس)

    فشار یا اصطکاک بر روی پوست، به ویژه در نواحی که عرق یا تماس مکرر وجود دارد.

    آلودگی یا عدم بهداشت پوست

    وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند.

ویژگی‌ها:

    معمولا به صورت توده‌های بزرگ، سخت و دردناک ظاهر می‌شود.

    معمولاً در مناطقی مانند گردن، زیر بغل، پشت و کشاله ران ایجاد می‌شود.

    با علائم واضح عفونت همراه است، از جمله چرک، قرمزی و تورم شدید.

    ممکن است پوست اطراف کورک گرم و حساس شود.

درمان:

    در برخی موارد ممکن است نیاز به تخلیه جراحی و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی برای درمان عفونت باشد.

    آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و خواباندن منطقه به‌وسیله کمپرس گرم برای کاهش درد و التهاب.

    در موارد بسیار شدید، پزشک ممکن است کورک را با استفاده از عمل جراحی باز کند.

جدول تفاوت‌های اصلی جوش و آکنه و کورک

ویژگی	آکنه	جوش	کورک
تعریف	یک بیماری مزمن پوست که ناشی از التهاب و انسداد منافذ است.	نوعی از مشکلات پوستی که به علت انسداد منافذ ایجاد می‌شود.	عفونت باکتریایی در عمق پوست که باعث ایجاد توده‌های دردناک می‌شود.
علت‌ها	هورمون‌ها، چربی زیاد، انسداد منافذ، باکتری‌ها	انسداد منافذ پوست، تغییرات هورمونی، استرس	عفونت باکتریایی، فشار، و آلوده شدن پوست
ویژگی‌ها	جوش‌های سرسیاه، سرسفید، پاپول‌ها، پوسچول‌ها و کیست‌ها	جوش‌های سرسیاه و سرسفید (کمدون‌ها)	توده‌های بزرگ و دردناک که ممکن است چرک داشته باشند.
شدت	خفیف تا شدید (بسته به نوع و شدت آکنه)	معمولاً خفیف و سطحی است	شدید و دردناک، ممکن است عفونت ایجاد کند.
محل بروز	صورت، پیشانی، چانه، شانه‌ها و پشت	صورت و نواحی T-zone	معمولاً در گردن، زیر بغل، کشاله ران و نواحی فشاری
درمان	درمان‌های موضعی (بنزوئیل پراکسید، رتینوئیدها)، داروهای خوراکی	شوینده‌های ملایم، محصولات ضد آکنه	آنتی‌بیوتیک‌ها، جراحی تخلیه در صورت لزوم

    آکنه یک مشکل پوستی عمومی و شایع است که به دلیل انسداد منافذ پوست و التهاب ایجاد می‌شود و معمولاً در دوران بلوغ رخ می‌دهد.

    جوش نوعی از آکنه است که در اثر انسداد منافذ پوست به وجود می‌آید و می‌تواند به صورت سرسیاه یا سرسفید باشد.

    کورک یک نوع عفونت عمیق‌تر و دردناک است که معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی در فولیکول‌های مو ایجاد می‌شود و درمان آن معمولاً به کمک آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا تخلیه جراحی نیاز دارد.

در صورتی که با هر یک از این مشکلات پوستی مواجه شدید و علائم آن شدید شد، مشاوره با پزشک متخصص پوست برای انتخاب درمان مناسب توصیه می‌شود.

مشخصات آکنه در زنان و مردان

آکنه یک بیماری پوستی است که می‌تواند در هر دو جنس زن و مرد ایجاد شود، اما مشخصات و ویژگی‌های آکنه در زنان و مردان ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد. این تفاوت‌ها به عوامل مختلفی از جمله هورمون‌ها، ژنتیک، سبک زندگی و شرایط محیطی بستگی دارند. در اینجا به بررسی تفاوت‌ها و مشخصات آکنه در زنان و مردان پرداخته شده است:

1. آکنه در زنان

علل آکنه در زنان:

آکنه در زنان به دلیل تغییرات هورمونی معمولاً بیشتر از مردان بروز می‌کند. برخی از مهم‌ترین علل عبارتند از:

    تغییرات هورمونی:

        پریود ماهانه: تغییرات هورمونی قبل از قاعدگی (افزایش سطح هورمون‌های آندروژن مانند تستوسترون) می‌تواند باعث افزایش تولید سبوم (چربی) در پوست شود که منجر به انسداد منافذ و بروز آکنه می‌شود.

        بارداری: تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث افزایش یا کاهش آکنه شود.

        یائسگی: کاهش سطح هورمون‌های زنانه در دوران یائسگی ممکن است به بروز آکنه در زنان مسن‌تر منجر شود.

        اختلالات هورمونی: مانند PCOS (سندرم تخمدان پلی‌کیستیک) که باعث اختلالات هورمونی و افزایش سطح آندروژن‌ها می‌شود.

    استرس: زنان معمولاً در مواجهه با استرس‌های روزانه بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌گیرند و این می‌تواند موجب بروز آکنه شود.

    مصرف داروها: مصرف برخی داروها مانند قرص‌های ضدبارداری، داروهای هورمونی یا کورتیکواستروئیدها می‌تواند به بروز آکنه منجر شود.

ویژگی‌های آکنه در زنان:

    محل بروز آکنه: آکنه در زنان معمولاً در نواحی پایین صورت، چانه، گردن و فک (که به نام "خط فک" یا "jawline acne" شناخته می‌شود) بیشتر از سایر نقاط صورت دیده می‌شود. این محل‌ها به دلیل حساسیت بالاتر به تغییرات هورمونی و میزان بالای آندروژن‌ها مستعد بروز آکنه هستند.

    آکنه دوران قاعدگی: در بسیاری از زنان، آکنه در مراحل قبل از قاعدگی شدت می‌یابد، به‌ویژه در نواحی چانه، فک و گردن.

    آکنه در زنان مسن‌تر: آکنه در زنان بزرگسال (بالای 25 سال) معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از بارداری، یائسگی یا اختلالات هورمونی رخ می‌دهد و ممکن است نسبت به آکنه نوجوانی متفاوت باشد.

    آکنه و آرایش: زنان ممکن است برای پوشاندن آکنه از لوازم آرایشی استفاده کنند که این می‌تواند خود باعث مسدود شدن منافذ پوست و تشدید آکنه شود، به خصوص اگر لوازم آرایشی چرب یا غیرکومدون‌زا (که منافذ پوست را مسدود می‌کند) استفاده شود.

درمان آکنه در زنان:

درمان آکنه در زنان اغلب شامل داروهای موضعی مانند بنزوئیل پراکسید، رتینوئیدها، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و داروهای هورمونی (برای تنظیم هورمون‌ها) مانند قرص‌های ضدبارداری یا داروهای ضد آندروژن است. همچنین، مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا درمان‌های مانند ایزوترتینوئین (Accutane) برای آکنه‌های شدید ممکن است توصیه شود.

2. آکنه در مردان

علل آکنه در مردان:

در مردان، آکنه نیز به دلیل تولید بیش از حد چربی در پوست و انسداد منافذ ایجاد می‌شود. از دیگر علل شایع آکنه در مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

    تستوسترون و آندروژن‌ها: سطح بالای تستوسترون در دوران بلوغ باعث افزایش تولید سبوم در پوست و در نتیجه افزایش بروز آکنه می‌شود. در مردان بزرگسال، سطح تستوسترون نیز به طور طبیعی بالاتر از زنان است و می‌تواند باعث تشدید آکنه در سنین بزرگسالی شود.

    استرس: استرس و فشارهای زندگی می‌تواند بر روی سیستم هورمونی تأثیر بگذارد و به افزایش تولید چربی و بروز آکنه منجر شود.

    عوامل ژنتیکی: در مردان، ژنتیک نقش مهمی در بروز آکنه دارد. اگر یکی از والدین دارای آکنه باشد، احتمال بروز آن در فرزند نیز بیشتر است.

    مصرف داروها: مصرف برخی داروها مانند استروئیدهای آنابولیک (که برخی مردان به منظور افزایش حجم عضلات استفاده می‌کنند) می‌تواند به بروز آکنه منجر شود.

ویژگی‌های آکنه در مردان:

    محل بروز آکنه: آکنه در مردان بیشتر در نواحی صورت، گردن، شانه‌ها، پشت و قفسه سینه ایجاد می‌شود. این نواحی به دلیل داشتن غدد چربی بیشتر، مستعد بروز آکنه هستند.

    آکنه در دوران بلوغ: در دوران بلوغ، آکنه در مردان بسیار شایع است و معمولاً در صورت، به ویژه در نواحی پیشانی و بینی (T-zone)، دیده می‌شود.

    آکنه در مردان بزرگسال: در مردان بزرگ‌تر، آکنه ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی یا مصرف داروهایی مانند استروئیدهای آنابولیک یا درمان‌های خاص به وجود آید. مردان بزرگسال ممکن است آکنه‌های شدیدتری مانند کیست‌ها و ندول‌ها را تجربه کنند.

    آکنه ناشی از تراشیدن: مردان ممکن است به دلیل تراشیدن صورت (یا به اصطلاح برس تراشیدن) دچار آکنه شوند، که معمولاً در نواحی گردن، چانه و فک مشاهده می‌شود.

درمان آکنه در مردان:

درمان آکنه در مردان مشابه درمان آکنه در زنان است، ولی ممکن است نیاز به استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا درمان‌های هورمونی برای کنترل سطح آندروژن‌ها باشد. در برخی از موارد، درمان با استروئیدهای موضعی یا حتی ایزوترتینوئین برای آکنه‌های شدید توصیه می‌شود. همچنین، توصیه می‌شود مردان از محصولات مناسب برای پوست چرب و شوینده‌های غیرکومدون‌زا استفاده کنند تا منافذ پوست مسدود نشوند.

جدول تفاوت‌های کلیدی آکنه در زنان و مردان

ویژگی	آکنه در زنان	آکنه در مردان
علل اصلی	تغییرات هورمونی (پریود، بارداری، یائسگی، PCOS)	تستوسترون بالا، استروئیدهای آنابولیک، استرس
محل بروز آکنه	پایین صورت (چانه، فک، گردن)	صورت، شانه‌ها، پشت، قفسه سینه
آکنه در سنین بزرگ‌سالی	بیشتر به دلیل اختلالات هورمونی (PCOS، یائسگی)	آکنه شدیدتر و کیستی بیشتر در بزرگ‌سالی
آکنه در دوران بلوغ	معمولاً در صورت و فک‌ها	معمولاً در صورت، پیشانی و T-zone
استفاده از لوازم آرایشی	استفاده از لوازم آرایشی ممکن است باعث تشدید آکنه شود	معمولاً کمتر از لوازم آرایشی استفاده می‌شود
آکنه ناشی از تراشیدن	کمتر مشاهده می‌شود	تراشیدن صورت ممکن است باعث ایجاد آکنه شود

در مجموع، آکنه در هر دو جنس زن و مرد وجود دارد، اما علل، محل بروز، شدت و الگوهای آن ممکن است متفاوت باشد. در زنان، تغییرات هورمونی مانند دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی نقش مهمی در بروز آکنه دارند، در حالی که در مردان، تستوسترون و عوامل ژنتیکی تأثیر بیشتری دارند. برای درمان آکنه در هر دو جنس، توجه به عوامل فردی و انتخاب درمان مناسب (داروهای موضعی، خوراکی یا درمان‌های هورمونی) ضروری است.

غذاهای مفید و مضر برای آکنه

تغذیه می‌تواند نقش مهمی در بهبود یا تشدید آکنه ایفا کند. در حالی که عوامل زیادی مانند ژنتیک، هورمون‌ها، استرس و مراقبت‌های پوستی تأثیرگذار هستند، مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند به کاهش یا افزایش آکنه کمک کند. در اینجا به بررسی غذاهای مفید و غذاهای مضر برای آکنه می‌پردازیم.

غذاهای مفید برای آکنه

    سبزیجات و میوه‌ها (غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها)

        سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کلم بروکلی و کاهو و میوه‌هایی مانند توت‌فرنگی، توت‌سیاه، کیاوی و سیب حاوی مقادیر بالای آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به کاهش التهاب پوست کمک می‌کنند.

        این مواد غذایی به کاهش فعالیت رادیکال‌های آزاد در بدن کمک کرده و در نتیجه التهاب و قرمزی ناشی از آکنه را کاهش می‌دهند.

    غذاهای غنی از اسید چرب امگا-۳ (امگا-۳)

        ماهی‌های چرب مانند سالمون، تن و ساردین به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا-۳، خواص ضدالتهابی دارند و می‌توانند التهاب‌های پوستی مرتبط با آکنه را کاهش دهند.

        علاوه بر ماهی، دانه‌های چیا، دانه‌های کتان و گردو نیز منابع خوبی از امگا-۳ هستند.

    غذاهای غنی از زینک (روی)

        زینک یک ماده معدنی است که نقش مهمی در سلامت پوست دارد و ممکن است به کاهش جوش‌های آکنه کمک کند. این ماده معدنی به تنظیم تولید چربی در پوست و ترمیم سلول‌های پوستی کمک می‌کند.

        منابع غذایی غنی از زینک عبارتند از گوشت قرمز بدون چربی، مرغ، دانه‌ها (مانند دانه کدو)، نوشیدنی‌های لبنی و حبوبات.

    **غذاهای غنی از ویتامین A

        ویتامین A به حفظ سلامت پوست کمک کرده و در درمان آکنه نقش دارد. این ویتامین به تنظیم رشد سلول‌های پوستی و کاهش انسداد منافذ پوست کمک می‌کند.

        منابع خوب ویتامین A عبارتند از هویج، بادمجان، سیب‌زمینی شیرین، کدو حلوایی و سبزیجات برگ سبز.

    **غذاهای غنی از ویتامین C

        ویتامین C خواص آنتی‌اکسیدانی دارد و به کاهش التهاب و ترمیم بافت‌های پوستی کمک می‌کند.

        منابع غنی از ویتامین C شامل فلفل دلمه‌ای قرمز، توت‌فرنگی، کیوی، پرتقال و گلابی هستند.

    غذاهای با قند خون پایین (Low GI foods)

        مواد غذایی با شاخص گلیسمی پایین (Low Glycemic Index) کمتر باعث افزایش ناگهانی انسولین و افزایش تولید سبوم (چربی) در پوست می‌شوند. مصرف این مواد غذایی می‌تواند به کنترل آکنه کمک کند.

        غلات کامل، سبزیجات، میوه‌ها (به ویژه سیب و گلابی) و لبنیات کم‌چرب از غذاهای با شاخص گلیسمی پایین هستند.

غذاهای مضر برای آکنه

    **مواد غذایی پر از قند و کربوهیدرات‌های ساده

        مصرف زیاد شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده مانند نان سفید، کیک، شیرینی و چیپس می‌تواند باعث افزایش سطح انسولین در بدن شود. این موضوع باعث تحریک تولید چربی در پوست و در نتیجه بروز آکنه می‌شود.

        آب‌نبات، نوشابه‌های گازدار و آیس‌کریم نیز از این دسته مواد غذایی هستند که می‌توانند به تشدید آکنه منجر شوند.

    **مواد غذایی با چربی‌های ترانس و چربی‌های اشباع

        مصرف زیاد چربی‌های ترانس (موجود در برخی فست‌فودها و غذاهای آماده) و چربی‌های اشباع (موجود در گوشت‌های چرب، لبنیات پرچرب و برخی روغن‌ها) ممکن است باعث التهاب در بدن شود و این التهاب به تشدید آکنه منجر گردد.

        همچنین، این نوع چربی‌ها می‌توانند باعث تغییرات هورمونی شوند که به نوبه خود به افزایش تولید سبوم و بروز آکنه کمک می‌کنند.

    محصولات لبنی (در برخی افراد)

        در برخی از افراد، مصرف محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست می‌تواند باعث تحریک تولید سبوم و تشدید آکنه شود. این احتمال بیشتر در افرادی که حساسیت به لبنیات دارند، وجود دارد.

        دلیل آن ممکن است به این موضوع مربوط باشد که محصولات لبنی حاوی هورمون‌های رشد و آنتی‌بیوتیک‌ها هستند که می‌توانند بر سطح هورمون‌ها در بدن تأثیر بگذارند و باعث بروز آکنه شوند.

    غذاهای چرب و سرخ‌کردنی

        غذاهای سرخ‌شده مانند سیب‌زمینی سرخ‌کرده، فست‌فودها و برگرها به دلیل داشتن چربی‌های اشباع‌شده و آلودگی‌های مواد غذایی ممکن است باعث افزایش التهاب و بروز آکنه شوند.

        این غذاها همچنین می‌توانند باعث افزایش تولید چربی در پوست و مسدود شدن منافذ آن شوند.

    نوشیدنی‌های انرژی‌زا و کافئین زیاد

        مصرف زیاد نوشیدنی‌های کافئین‌دار (مانند قهوه و نوشابه‌های انرژی‌زا) می‌تواند باعث افزایش تولید هورمون کورتیزول شود که در نتیجه موجب افزایش تولید چربی در پوست و تشدید آکنه می‌شود.

        این مواد همچنین باعث کم‌آبی پوست می‌شوند که می‌تواند به خشکی و تحریک بیشتر پوست منجر شود.

    نمک زیاد و مواد غذایی فرآوری‌شده

        مصرف زیاد نمک و مواد غذایی فرآوری‌شده (مانند کنسروها، سوسیس‌ها و کالباس‌ها) می‌تواند موجب التهاب در بدن و پوست شود و به تشدید آکنه کمک کند.

در حالی که تغذیه به تنهایی نمی‌تواند علت اصلی آکنه باشد، غذاهای مفید می‌توانند به کنترل آکنه کمک کنند و از طرفی، برخی غذاهای مضر می‌توانند وضعیت پوست را بدتر کنند. به طور کلی، مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، اسیدهای چرب امگا-۳، ویتامین‌ها و معدنی‌ها، به همراه محدود کردن مصرف قندهای ساده، چربی‌های ترانس و محصولات لبنی می‌تواند به حفظ سلامت پوست و کاهش علائم آکنه کمک کند.

درمان گیاهی آکنه

درمان گیاهی آکنه به عنوان یک روش طبیعی برای کاهش التهاب، مبارزه با باکتری‌ها و بهبود سلامت پوست در نظر گرفته می‌شود. برخی از گیاهان و روغن‌های طبیعی دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و تنظیم‌کننده سبوم (چربی) هستند که می‌توانند به بهبود آکنه کمک کنند. در اینجا به معرفی برخی از درمان‌های گیاهی موثر برای آکنه پرداخته‌ایم.

1. روغن درخت چای (Tea Tree Oil)

خواص:

    ضد باکتری و ضد قارچ

    ضد التهاب و تسکین‌دهنده

چگونگی استفاده:

    روغن درخت چای یکی از معروف‌ترین درمان‌های گیاهی برای آکنه است. این روغن حاوی ترکیباتی است که به کاهش التهاب و مبارزه با باکتری‌های عامل آکنه کمک می‌کنند.

    می‌توانید 1-2 قطره روغن درخت چای را با روغن حامل (مثل روغن جوجوبا یا روغن بادام) رقیق کنید و آن را روی نواحی آسیب‌دیده پوست بزنید.

    از استفاده مستقیم و بدون رقیق‌سازی این روغن خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث سوزش یا تحریک پوست شود.

2. آلوئه ورا (Aloe Vera)

خواص:

    ضد التهاب و تسکین‌دهنده

    آنتی‌باکتریال و مرطوب‌کننده

    به ترمیم پوست کمک می‌کند

چگونگی استفاده:

    ژل آلوئه‌ورا یکی از بهترین درمان‌های گیاهی برای آکنه است که التهاب و قرمزی پوست را کاهش می‌دهد.

    می‌توانید ژل آلوئه‌ورا را مستقیماً از برگ گیاه بردارید و آن را روی پوست خود بمالید.

    به‌عنوان یک درمان روزانه، آلوئه‌ورا می‌تواند به تسکین پوست و بهبود روند درمان آکنه کمک کند.

3. روغن اسطوخودوس (Lavender Oil)

خواص:

    ضد التهاب

    آرام‌بخش و ضد اضطراب

    ضد باکتری

چگونگی استفاده:

    روغن اسطوخودوس می‌تواند به تسکین التهابات پوستی ناشی از آکنه کمک کند و خواص ضد باکتریایی آن به کاهش عفونت‌های پوست کمک می‌کند.

    می‌توانید چند قطره روغن اسطوخودوس را با روغن حامل مخلوط کرده و به صورت موضعی روی آکنه بمالید.

    همچنین، اسطوخودوس به کاهش استرس کمک می‌کند که یکی از عوامل تشدید آکنه است.

4. بابونه (Chamomile)

خواص:

    آرام‌بخش و ضد التهاب

    ضد میکروب و ضد باکتری

چگونگی استفاده:

    چای بابونه به عنوان یک درمان داخلی و خارجی مفید است. برای استفاده خارجی، می‌توانید از چای بابونه به صورت کمپرس استفاده کنید.

    یک کیسه چای بابونه را در آب گرم بگذارید و سپس آن را برای چند دقیقه روی پوست خود قرار دهید تا التهاب و قرمزی کاهش یابد.

    همچنین، مصرف چای بابونه می‌تواند به کاهش استرس و بهبود خواب کمک کند که برای سلامت پوست مهم است.

5. عصاره چای سبز (Green Tea Extract)

خواص:

    آنتی‌اکسیدان و ضد التهاب

    ضد باکتری و ضد ویروس

    کمک به تنظیم تولید چربی پوست

چگونگی استفاده:

    چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی به نام کاتچین‌ها است که به کاهش التهاب و مبارزه با باکتری‌های آکنه کمک می‌کنند.

    می‌توانید از چای سبز به‌عنوان یک تونر طبیعی استفاده کنید. برای این کار، چای سبز را دم کرده و پس از خنک شدن، با استفاده از پنبه آن را روی پوست خود بمالید.

    همچنین می‌توانید از کرم‌ها و لوسیون‌های حاوی عصاره چای سبز برای درمان موضعی آکنه استفاده کنید.

6. زردچوبه (Turmeric)

خواص:

    ضد التهاب و آنتی‌باکتریال

    تسریع در روند بهبود زخم‌ها

    بهبود رنگ پوست و کاهش لکه‌ها

چگونگی استفاده:

    زردچوبه حاوی ترکیب فعال به نام کورکومین است که خواص ضد التهابی و آنتی‌باکتریال دارد.

    برای استفاده موضعی، می‌توانید پودر زردچوبه را با مقداری آب یا عسل مخلوط کنید و خمیر حاصل را روی نواحی آسیب‌دیده پوست بمالید. پس از 15-20 دقیقه، صورت خود را با آب گرم شستشو دهید.

    مصرف زردچوبه به‌صورت داخلی (در غذا یا به‌صورت مکمل) نیز می‌تواند به کاهش التهاب بدن و بهبود سلامت پوست کمک کند.

7. نعناع فلفلی (Peppermint)

خواص:

    تسکین‌دهنده و ضد التهاب

    آنتی‌باکتریال و ضد ویروس

    کمک به بهبود گردش خون و کاهش چربی اضافی پوست

چگونگی استفاده:

    نعناع فلفلی به دلیل داشتن خواص خنک‌کننده و ضد التهابی، می‌تواند به کاهش التهاب و قرمزی پوست ناشی از آکنه کمک کند.

    می‌توانید چند قطره روغن نعناع فلفلی را با یک روغن حامل مانند روغن جوجوبا مخلوط کنید و به صورت موضعی روی نواحی آسیب‌دیده بمالید.

    همچنین می‌توانید چای نعناع فلفلی را نوشیده و از خواص آرامش‌بخش آن برای کاهش استرس استفاده کنید.

8. روغن جوجوبا (Jojoba Oil)

خواص:

    مشابه چربی طبیعی پوست (سبوم)

    مرطوب‌کننده و تنظیم‌کننده تولید سبوم

    ضد التهاب و آنتی‌باکتریال

چگونگی استفاده:

    روغن جوجوبا خواص بسیار خوبی برای درمان آکنه دارد، زیرا تولید سبوم اضافی پوست را تنظیم می‌کند و به مرطوب نگه داشتن پوست کمک می‌کند.

    می‌توانید چند قطره روغن جوجوبا را مستقیماً روی آکنه‌ها بزنید یا آن را با روغن‌های دیگر (مثل روغن درخت چای) مخلوط کنید.

9. عسل (Honey)

خواص:

    ضد باکتری و ضد التهاب

    مرطوب‌کننده طبیعی

    تسریع روند بهبود زخم‌ها

چگونگی استفاده:

    عسل طبیعی دارای خواص ضد باکتری است و می‌تواند به کاهش باکتری‌های آکنه کمک کند.

    می‌توانید مقداری عسل را روی پوست خود بمالید و برای 10-15 دقیقه بگذارید تا خشک شود، سپس صورت خود را با آب گرم بشویید.

    عسل همچنین به‌عنوان یک مرطوب‌کننده طبیعی عمل می‌کند و پوست شما را نرم و مرطوب می‌کند.

درمان‌های گیاهی می‌توانند به‌عنوان روش‌های کمکی و طبیعی برای کنترل آکنه موثر باشند، به‌ویژه زمانی که با درمان‌های پزشکی ترکیب شوند. با این حال، توجه داشته باشید که تأثیر درمان‌های گیاهی برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد و بهتر است قبل از استفاده از هر درمان گیاهی جدید، آن را بر روی ناحیه‌ای کوچک از پوست تست کنید تا از ایجاد حساسیت یا واکنش‌های نامطلوب جلوگیری کنید.

در صورتی که آکنه شما شدید است یا با درمان‌های خانگی بهبود نیافت، بهتر است با یک پزشک متخصص پوست مشورت کنید.

آکنه نیاز به جراحی دارد؟

در بیشتر موارد، آکنه نیازی به جراحی ندارد و درمان‌های غیرجراحی مانند داروهای موضعی، آنتی‌بیوتیک‌ها، درمان‌های هورمونی و درمان‌های خانگی می‌توانند به کاهش علائم و بهبود وضعیت پوست کمک کنند. با این حال، در مواردی که آکنه شدید و مقاوم به درمان‌های معمول است، جراحی می‌تواند به عنوان گزینه‌ای برای درمان در نظر گرفته شود، اگرچه این موارد نسبتاً نادر هستند.

شرایطی که در آن آکنه ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد:

    آکنه کیستی (Cystic Acne):

        آکنه کیستی شدیدترین نوع آکنه است که با تشکیل کیست‌های بزرگ، دردناک و پر از چرک در پوست همراه است. این نوع آکنه می‌تواند باعث ایجاد جای زخم‌های عمیق و دائمی شود.

        در برخی موارد که کیست‌ها به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهند، پزشک ممکن است برای تخلیه کیست‌ها از یک روش جراحی کوچک استفاده کند. این روش معمولاً به منظور کاهش درد و التهاب و جلوگیری از عفونت است.

    آکنه ندولار (Nodular Acne):

        آکنه ندولار نوعی آکنه است که به صورت ندول‌های بزرگ و سخت در زیر پوست ایجاد می‌شود. این نوع آکنه می‌تواند باعث آسیب شدید به پوست و اسکارهای عمیق شود.

        در برخی موارد، اگر این ندول‌ها به درمان‌های معمول پاسخ ندهند، ممکن است پزشک تصمیم به تخلیه یا درناژ آنها بگیرد.

    درمان جای زخم‌های آکنه:

        جای زخم‌های آکنه، به ویژه اگر اسکارهای عمیق و متورم مانند اسکارهای آتروفیک (که در آنها پوست فرو رفته است) و اسکارهای کلوئیدی (که در آن پوست برآمده است) باقی مانده باشد، می‌تواند نیاز به درمان‌های جراحی داشته باشد.

        روش‌های جراحی برای درمان اسکار آکنه شامل میکرودرم ابریژن، درمان‌های لیزری، جراحی اسکار و درناژ جراحی (برای از بین بردن کیست‌ها و ندول‌ها) می‌شود.

انواع درمان‌های جراحی و کم‌تهاجمی برای آکنه و اسکار آن:

    جراحی تخلیه کیست:

        در برخی موارد آکنه کیستی، پزشک ممکن است از روش جراحی برای تخلیه محتوای چرک از کیست‌ها استفاده کند.

        این روش معمولاً به صورت موضعی و با بی‌حسی انجام می‌شود.

    درمان‌های لیزری (Laser Therapy):

        درمان لیزری می‌تواند برای از بین بردن اسکارهای آکنه و کاهش التهابات پوستی مورد استفاده قرار گیرد. این درمان‌ها شامل لیزر CO2 و لیزرهای دیگر هستند که به طور خاص برای درمان جای زخم‌های آکنه طراحی شده‌اند.

        لیزرهای درمانی می‌توانند به تحریک تولید کلاژن در پوست کمک کرده و اسکارهای آکنه را بهبود بخشند.

    میکرودرم ابریژن (Microdermabrasion):

        میکرودرم ابریژن یک روش غیرجراحی است که از کریستال‌های ریز برای برداشتن لایه‌های خارجی پوست و بهبود ظاهر جای زخم‌های آکنه استفاده می‌کند. این روش معمولاً در درمان اسکارهای آکنه و بازسازی پوست استفاده می‌شود.

    درناژ و تخلیه ندول‌ها:

        در صورتی که آکنه ندولار باعث ایجاد کیست‌ها یا جوش‌های بسیار بزرگ شود، پزشک ممکن است از درناژ جراحی استفاده کند تا مواد چرکی داخل جوش تخلیه شوند و از بروز التهاب بیشتر جلوگیری شود.

    کاشت کلاژن (Collagen Injections):

        در برخی موارد اسکارهای عمیق آکنه، پزشک ممکن است از تزریق کلاژن به نواحی آسیب‌دیده استفاده کند. این تزریق‌ها کمک می‌کنند تا پوست نرم‌تر و یکنواخت‌تر شود.

در اکثر موارد، آکنه نیاز به جراحی ندارد و می‌توان با درمان‌های غیرجراحی مانند داروهای موضعی، آنتی‌بیوتیک‌ها، درمان‌های هورمونی و تغییرات سبک زندگی آن را کنترل کرد. اما در صورتی که آکنه بسیار شدید باشد یا باعث ایجاد اسکارهای عمیق و دائمی شود، درمان‌های جراحی یا کم‌تهاجمی مانند تخلیه کیست‌ها، درمان‌های لیزری و میکرودرم ابریژن ممکن است مفید باشند.

اگر آکنه شما شدید است یا منجر به اسکارهای زخم‌مانند شده است، بهتر است با یک پزشک متخصص پوست مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای وضعیت خاص شما تعیین شود.

داروهای تشدیدکننده و کاهنده آکنه

آکنه یک اختلال پوستی است که به علت عوامل مختلفی مانند تغییرات هورمونی، فعالیت زیاد غدد چربی، باکتری‌ها، و التهاب ایجاد می‌شود. داروهای مختلف می‌توانند تأثیرات متفاوتی بر آکنه داشته باشند؛ برخی از داروها می‌توانند آکنه را تشدید کنند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند آکنه را کاهش دهند و به درمان آن کمک کنند.

داروهای تشدیدکننده آکنه

    داروهای کورتیکواستروئیدی (Steroids)

        کورتیکواستروئیدها، به ویژه داروهای خوراکی یا موضعی مانند پردنیزولون، می‌توانند آکنه را تشدید کنند. این داروها با افزایش تولید چربی در پوست و تغییرات هورمونی می‌توانند باعث افزایش جوش‌ها شوند.

        افرادی که به طور طولانی‌مدت از این داروها استفاده می‌کنند، ممکن است دچار آکنه استروئیدی شوند که با ایجاد جوش‌های بزرگ و کیستی همراه است.

    داروهای هورمونی (مانند قرص‌های ضد بارداری و تستوسترون)

        برخی داروهای هورمونی، مانند قرص‌های ضد بارداری با ترکیب استروژن و پروژستین یا داروهای حاوی تستوسترون می‌توانند آکنه را تشدید کنند.

        تستوسترون به ویژه در مردان و در افرادی که از داروهای هورمونی برای تقویت عضلات استفاده می‌کنند، می‌تواند باعث تحریک تولید سبوم (چربی) در پوست شود و در نتیجه به بروز آکنه منجر گردد.

    لیتیوم (Lithium)

        لیتیوم، دارویی که برای درمان اختلالات دو قطبی (شیدایی-افسردگی) استفاده می‌شود، یکی از داروهایی است که ممکن است آکنه را تشدید کند.

        این دارو باعث تغییرات در غدد چربی و افزایش میزان سبوم می‌شود که ممکن است منجر به بروز جوش‌ها و آکنه گردد.

    داروهای ضد صرع (Anticonvulsants)

        برخی داروهای ضد صرع مانند فنی توئین (Phenytoin) و کاربامازپین (Carbamazepine) می‌توانند در برخی افراد باعث تشدید آکنه شوند.

        این داروها ممکن است روی سیستم ایمنی و هورمون‌ها تأثیر بگذارند و به تولید چربی اضافی در پوست منجر شوند.

    پیش‌داروهای آنتی‌بیوتیکی (یا داروهای آنتی‌بیوتیک غیرمناسب)

        در حالی که برخی آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان آکنه مفید هستند، برخی دیگر ممکن است اثر منفی داشته باشند.

        مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک‌ها مانند تتراسایکلین (در دوزهای بالا یا غیر از تجویز پزشک) در برخی افراد می‌تواند باکتری‌های مفید پوست را از بین ببرد و باعث بدتر شدن وضعیت آکنه شود.

    Isoniazid (آیزونیازید)

        آیزونیازید دارویی است که برای درمان سل استفاده می‌شود و در برخی افراد می‌تواند باعث تشدید آکنه شود.

        این دارو می‌تواند باعث بروز آکنه دارویی یا آکنه مشابه به آکنه کیستی گردد.

    مصرف بیش از حد ویتامین ب-12

        مصرف زیاد ویتامین ب-12 (که معمولاً از طریق مکمل‌ها و برخی داروها انجام می‌شود) می‌تواند باعث تحریک آکنه در برخی افراد شود.

داروهای کاهنده آکنه

    داروهای موضعی رتینوئید (Retinoids)

        رتینوئیدها (مانند رتین-A یا تازاروتن) از مشتقات ویتامین A هستند و به عنوان یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای آکنه شناخته می‌شوند. آنها با کمک به تجدید سلول‌های پوست و جلوگیری از مسدود شدن منافذ پوست، به کاهش جوش‌های آکنه کمک می‌کنند.

        این داروها التهاب را کاهش می‌دهند و رشد سلول‌های جدید را تسریع می‌کنند که به بهبود وضعیت پوست کمک می‌کند.

    آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و خوراکی (Antibiotics)

        آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند بنزویل پراکسید و کلینامایسین و آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مانند داکسی‌سایکلین و مینوکسی‌سایکلین برای کاهش باکتری‌ها و التهاب پوست استفاده می‌شوند.

        این داروها به کاهش تعداد باکتری‌های آکنه‌زا در پوست کمک می‌کنند و از بروز جوش‌های جدید جلوگیری می‌کنند.

    درمان‌های هورمونی (مانند قرص‌های ضد بارداری)

        قرص‌های ضد بارداری می‌توانند در درمان آکنه در زنان مؤثر باشند. این داروها با تنظیم هورمون‌ها، به ویژه آندروژن‌ها که باعث افزایش تولید سبوم در پوست می‌شوند، می‌توانند به کاهش جوش‌های آکنه کمک کنند.

        ترکیبات استروژن و پروژستین در این قرص‌ها می‌توانند تولید سبوم را کاهش دهند و به کاهش آکنه کمک کنند.

    اسید سالیسیلیک (Salicylic Acid)

        اسید سالیسیلیک یکی از داروهای موضعی است که برای درمان آکنه استفاده می‌شود. این دارو به حل شدن سلول‌های مرده پوست کمک می‌کند و از انسداد منافذ جلوگیری می‌کند.

        معمولاً در قالب ژل‌ها، کرم‌ها و تونرها برای کاهش آکنه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

    پیریتیون روی (Zinc Pyrithione)

        روی یکی از مواد معدنی است که می‌تواند به کاهش آکنه کمک کند. پیریتیون روی در برخی کرم‌ها و محصولات پوستی یافت می‌شود و خواص ضد التهابی و ضد میکروبی دارد که به درمان آکنه کمک می‌کند.

        روی در مکمل‌های خوراکی نیز می‌تواند در درمان آکنه مفید باشد.

    درمان‌های طبیعی (مثل روغن درخت چای و آلوئه‌ورا)

        روغن درخت چای به عنوان یک درمان طبیعی و ضد باکتری برای آکنه شناخته شده است و می‌تواند به کاهش التهاب و عفونت‌های پوستی کمک کند.

        آلوئه‌ورا با خواص ضد التهابی و آرام‌بخش خود می‌تواند برای کاهش قرمزی و التهاب آکنه مؤثر باشد.

    ایزوترتینوئین (Isotretinoin)

        ایزوترتینوئین (که معمولاً به نام آکوتان شناخته می‌شود) یکی از قوی‌ترین درمان‌ها برای آکنه‌های شدید و مقاوم است. این دارو می‌تواند تولید سبوم را به طور چشمگیری کاهش دهد و در درمان آکنه‌های کیستی و ندولار بسیار مؤثر است.

        این دارو نیاز به نظارت پزشکی دقیق دارد، زیرا عوارض جانبی متعددی مانند خشکی شدید پوست، اختلالات کبدی و آسیب به جنین (در صورت بارداری) ممکن است ایجاد کند.

داروهای مختلف می‌توانند تأثیرات متفاوتی بر آکنه داشته باشند. برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها، تستوسترون، لیتیوم و داروهای ضد صرع می‌توانند آکنه را تشدید کنند، در حالی که داروهایی مانند رتینوئیدها، آنتی‌بیوتیک‌ها، قرص‌های ضد بارداری و ایزوترتینوئین می‌توانند به کاهش آکنه کمک کنند. انتخاب داروی مناسب برای درمان آکنه بستگی به نوع و شدت آکنه شما دارد و باید تحت نظر پزشک متخصص پوست انجام گیرد تا از عوارض جانبی احتمالی جلوگیری شود.

درمان‌های طب سنتی برای آکنه

در طب سنتی ، درمان آکنه معمولاً بر اساس تعادل بین چهار مایع بدن (خون، بلغم، صفرا و سودا) و نیز ویژگی‌های خاص هر فرد (مزاج) پایه‌گذاری می‌شود. در طب سنتی ایران و سایر مکاتب طب سنتی، هدف از درمان آکنه تنظیم این عوامل و استفاده از مواد طبیعی برای پاکسازی پوست و بهبود وضعیت آن است.

1. تنظیم مزاج و توازن درونی

در طب سنتی، آکنه اغلب به‌عنوان نتیجه اختلال در مزاج‌های سودا (سرد و خشک) یا صفرا (گرم و خشک) شناخته می‌شود. درمان‌های طب سنتی به‌طور معمول ابتدا بر اصلاح تعادل درونی بدن تمرکز دارند.

    غذاهای مناسب برای تنظیم صفرا و سودا:

        غذاهای سبک و سرد برای افرادی که دچار گرمی در بدن (افزایش صفرا) هستند. مانند: ماست، خیار، کاهو، گلابی، هندوانه، گردو.

        غذاهای سرد و مرطوب برای کسانی که دچار خشکی و سودا هستند. مانند: آب مرغ، حلوا ارده، کشک، آلو، زردآلو.

        اجتناب از غذاهای چرب و پر ادویه که باعث افزایش صفرا و تحریک پوست می‌شوند.

2. داروهای گیاهی موضعی

در طب سنتی، بسیاری از گیاهان دارویی برای درمان آکنه به صورت موضعی یا خوراکی تجویز می‌شوند. این گیاهان معمولاً خواص ضدالتهابی، ضدباکتری و تسکین‌دهنده دارند که به درمان آکنه کمک می‌کنند.

    گل گاو زبان (Borage)

        این گیاه خاصیت ضدالتهابی دارد و به تسکین پوست و کاهش التهابات ناشی از آکنه کمک می‌کند. می‌توانید از دم‌کرده گل گاو زبان به صورت کمپرس سرد برای آرامش‌بخشی به پوست استفاده کنید.

    بابونه (Chamomile)

        بابونه یکی از گیاهان پرخاصیت در طب سنتی است که برای درمان آکنه کاربرد زیادی دارد. بابونه خاصیت ضدباکتری، ضدالتهاب و آرام‌بخشی دارد که به تسکین و بهبود پوست کمک می‌کند.

        می‌توانید از چای بابونه برای شست‌وشوی صورت استفاده کنید یا از کمپرس بابونه بر روی پوست استفاده نمایید.

    گل محمدی (Rose)

        گلاب برای کاهش التهاب و قرمزی پوست موثر است. استفاده از گلاب به صورت تونر برای تمیز کردن پوست یا استفاده از ماسک گلاب با مواد دیگری مانند عسل می‌تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند.

    نعناع فلفلی (Peppermint)

        نعناع فلفلی خاصیت ضد التهابی و خنک‌کننده دارد. می‌توانید از عصاره نعناع فلفلی برای کاهش التهابات آکنه استفاده کنید. این گیاه باعث خنک شدن و تسکین پوست ملتهب می‌شود.

    کنجد (Sesame)

        روغن کنجد خاصیت مرطوب‌کنندگی و ضدالتهابی دارد. این روغن می‌تواند برای آبرسانی به پوست و تسکین آکنه مفید باشد.

3. داروهای خوراکی و نوشیدنی‌ها

در طب سنتی، علاوه بر درمان‌های موضعی، استفاده از برخی گیاهان و مواد غذایی به‌طور خوراکی برای درمان آکنه توصیه می‌شود.

    آب خاکشیر

        خاکشیر به عنوان یک گیاه تصفیه‌کننده خون شناخته می‌شود و می‌تواند به کاهش جوش‌های آکنه کمک کند. نوشیدن آب خاکشیر به‌صورت ناشتا یا چند بار در روز برای پاکسازی بدن از سموم مفید است.

    عسل و دارچین

        ترکیب عسل و دارچین برای تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب پوست مؤثر است. مصرف این ترکیب به صورت خوراکی یا استفاده موضعی به‌عنوان ماسک صورت می‌تواند به درمان آکنه کمک کند.

    چای سبز (Green Tea)

        چای سبز غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد ضدالتهابی است که به کاهش جوش‌های آکنه کمک می‌کند. نوشیدن چای سبز یا استفاده از آن به صورت موضعی برای پوست می‌تواند مفید باشد.

    آب برگ کاهو

        برگ‌های کاهو خاصیت تصفیه‌کنندگی دارند و مصرف آب برگ کاهو می‌تواند به پاکسازی بدن از سموم کمک کند.

4. حمام‌های گیاهی و بخورهای دارویی

    بخور گل ختمی و آویشن

        بخور گل ختمی و آویشن برای پاکسازی منافذ پوست و کاهش التهاب توصیه می‌شود. این بخورها می‌توانند به از بین بردن آلودگی‌ها و باکتری‌ها از سطح پوست کمک کنند و آکنه را کاهش دهند.

    حمام‌های گیاهی

        حمام‌های گیاهی مانند حمام گل محمدی، بابونه یا گل گاو زبان می‌توانند به آرامش پوست و کاهش التهاب کمک کنند. این حمام‌ها همچنین به باز شدن منافذ پوست و از بین بردن آلودگی‌ها کمک می‌کنند.

5. استفاده از روغن‌ها و عصاره‌های گیاهی

    روغن درخت چای (Tea Tree Oil)

        روغن درخت چای در طب سنتی برای درمان آکنه شناخته شده است. این روغن خواص ضدباکتریایی دارد و می‌تواند به کاهش التهاب و از بین بردن باکتری‌های عامل آکنه کمک کند.

    روغن زیتون

        روغن زیتون دارای خواص مرطوب‌کننده و ضد التهابی است و برای درمان پوست‌های خشک و حساس به آکنه مفید است.

6. روش‌های دیگر

    کمپرس سرد یا گرم

        استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب و قرمزی ناشی از آکنه مفید است. از طرفی، در برخی موارد، استفاده از کمپرس گرم برای تخلیه کیست‌های آکنه یا جوش‌های بزرگ می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

نتیجه‌گیری

در طب سنتی، درمان آکنه معمولاً به‌صورت جامع و با تکیه بر تعادل درونی بدن، تنظیم مزاج، استفاده از گیاهان دارویی و مواد طبیعی انجام می‌شود. این درمان‌ها معمولاً به کندی اثر می‌کنند و نیاز به صبر و استمرار دارند. همچنین، در صورت عدم بهبودی یا تشدید وضعیت، مشاوره با پزشک متخصص پوست توصیه می‌شود تا از درمان‌های پزشکی به‌طور مناسب بهره‌مند شوید.