روش محک طلا

به گزارش رکنا، محک زدن طلا و تعیین عیار طلا با استفاده از سنگ محک، روشی بسیار قدیمی و البته ارزان قیمت است که تا به امروز کاربرد خود را حفظ کرده است. این روش بیشتر توسط طلا فروش ها و جواهرسازها استفاده می شود و به شرط این که با دقت و درست انجام شود، روشی مطمئن برای تعیین عیار طلا به حساب می آید.

دقت روش سنگ محک برای عیارسنجی طلا

امروزه روش سنگ محک از نظر اتحادیه طلا فروشان یک روش منسوخ شده محسوب می شود. زیرا این روش برای تعیین دقیق خلوص طلا مناسب نیست؛ بنابراین اگر نیاز دارید که عیار طلا را به طور دقیق مشخص کنید، باید از روش های دیگری مثل روش ری گیری یا xrf استفاده کنید.

عیارهای طلا

طلای خالص (24 عیار) به دلیل نرم و شکننده بودن، کاربردی در ساخت جواهرات ندارد. بنابراین طلا با فلزاتی نظیر مس، روی و نقره آلیاژ می شود تا بتوان از آن برای ساخت جواهرات استفاده کرد. این آلیاژهای نهایی هر کدام دارای درصد معینی از طلا و فلزات پایه هستند و با عیارهای مختلفی مثل 22 یا 18 عیار از هم تفکیک می گردند.

سنگ محک چیست؟

سنگ محک، یک سنگ صاف و سیاه رنگ، از جنس سیلیسیوم و کوارتز می باشد که با توجه به خاصیتی که دارد می تواند برای تعیین عیار طلا استفاده شود. این سنگ در برابر تیزاب و اسید ها مقاوم است و رد طلا را بر روی خود حفظ می کند.

نکته: دمای سنگ محک به هنگام استفاده باید در حدود دمای بدن یعنی 37 درجه سلسیوس باشد.

تمیز کردن سنگ محک

پس از مدتی که از سنگ محک استفاده کردید، سطح سنگ به اصطلاح از خط های طلا پر می شود و باید تمیز گردد. برای تمیز کردن سنگ محک ابتدا مقداری تیزاب سلطانی روی سنگ بریزید و بعد کمی نمک روی تیزاب بپاشید، سپس سنگ را با آب به خوبی بشویید تا سطح آن تمیز شود.

وسایل مورد نیاز برای محک زدن و تعیین عیار طلا

برای محک زدن طلا و تعیین عیار آن به سنگ محک، اسیدهای عیار شده و ترازوی دقیق نیاز دارید

اسیدهای عیار شده

اسیدهای عیار شده که از 10 عیار تا 22 عیار موجود هستند، در واقع مجموعه ای از اسید نیتریک و تیزاب با قدرت مختلف می باشند. برای مثال اسید 18 عیار از 50 سی سی جوهرنمک و 30 سی سی تیزاب سلطانی ساخته شده است. از اسید نیتریک هم برای تعیین عیار طلای عیار پایین و تشخیص طلا از فلزاتی مثل برنج استفاده می شود و از تیزاب برای تعیین عیار طلای عیار بالا استفاده می گردد. هر تیزاب قدرت خاص خود را دارد؛ مثلا تیزاب 18 عیار فقط می تواند خط طلای 18 عیار یا پایین تر را روی سنگ محک حل کند و از بین ببرد که همین خصوصیت است که باعث می شود با سنگ محک بتوان عیار طلا را تشخیص داد.

نحوه محک زدن طلا با سنگ محک و اسید های عیار شده

جهت تعیین عیار طلا، ابتدا طلا را – که ممکن است اصلا طلا نباشد و مثلا برنج باشد – روی سنگ محک چند بار می کشیم تا چند خط روی سنگ باقی بماند. سپس چند قطره اسید عیار شده مورد نظر را روی خط طلا که روی سنگ محک هستند می ریزیم تا یکی از حالات پایین رخ دهد.

خط طلا کلا از بین می رود و محو می شود

در صورتی که خط طلا روی سنگ محک از بین رفت و کاملا محو گردید، قطعه مورد نظر یا طلا نیست یا عیار آن بسیار پایین است.

اسید با خط واکنش نمی دهد و خط هیچ تغییری نمی کند

این حالت نشانه این است که قطعه مورد نظر طلا است و عیار آن هم همان عیار اسید استفاده شده است. البته ممکن است عیار طلا بیشتر باشد که باید با اسید عیار بالاتر آزمایش گردد.

خط طلا کمی حل و رنگ آن کم رنگ می شود

این حالت نشانه این است که عیار طلا کمتر از عیار اسید است و باید طلا را با اسیدهای عیار پایین تر آزمایش کرد و محک زد.

استفاده از کلیدهای شاخص برای محک زدن طلا

برای محک زدن طلا، روش دیگری هم وجود دارد که در آن ابتدا جواهر و کلیدهای شاخص را روی سنگ محک می کشند و بعد خطوط به جا مانده را با هم مقایسه کرده و عیار طلا را به دست می آورند.

نکته:

کلیدهای شاخص، نمونه هایی از عیارهای مختلف طلا هستند که هم برای طلای زرد و هم طلای سفید موجودند. به جای کلید شاخص می توان از طلایی که عیارش از قبل مشخص شده است نیز استفاده کرد.