وحشتناک ترین برف و بوران ایران که در گینس ثبت شد+ فیلم و عکس

به گزارش رکنا، خسارتی که کولاک در تهران رقم زد واقعا عجیب بود اما این وضعیت غیرعادی فقط در تهران وجود نداشت. بارش برف باعث شد ارتباط صدها روستا در آذربایجان قطع شود، 20 اتوبوس حامل مسافر در دو طرف گردنه حیران بمانند، اتوبوسی با 30 سرنشین در گردنه حیران سقوط کند و مسافرانش از دست بروند.

بارش هشت متر برف در پنج روز، کشته شدن چهار هزار نفر، مسدود شدن اغلب جاده های کشور، از بین رفتن خانه ها و مدفون شدن تعداد زیادی از خانه ها زیر بارش برف و ناپدید شدن 200 روستا اتفاقاتی هستند که 45 سال قبل در ایران رخ داد و حسابی جهان را شوکه کرد. «خدایا برف بس است»؛ این دعای بود که آن سال ها مردم ایران مدام زیر لب تکرار می کردند تا شاید از کولاکی که ایران را در بر گرفته بود رها شوند. این اتفاق به قدری سهمگین بود که توانست جایگاه نخست بوران های پرتلفات دنیا را در کتاب رکوردهای گینس به خودش اختصاص بدهد.

با این که دی ماه 1386 ما یکی از سردترین زمستان های کشورمان را تجربه کردیم اما بوران و کولاکی که آن سال وارد ایران شد و به تهران رسید، تلفات جانی و مالی زیادی بر جای گذاشت که تکان دهنده بود. روایت هفته سردی که پایتخت و اغلب شهرهای ایران در سال 1350 تجربه کردند هنوز لابلای صفحات روزنامه های قدیمی زنده است. این گزارش را بخوانید و همراه سرمای این روزهای تهران به 45 سال قبل سفر کنید، درست وسط کولاک.

مصیبت بارترین اتفاقی که سال 1350 رخ داد و همه را به نوعی شوکه کرد، بارش دانه های ریز برفی بود که روزها به دنبال هم باریدند و ارتفاعشان در بعضی نقاط کشور و خصوصا تهران حتی به هشت متر هم رسید. در آن روز تعداد زیادی از نواحی جغرافیایی که به عنوان روستا یا دهستان از آنها یاد می شد، به طور کامل از بین رفتند به طوری که بعضی از محققان می گویند نزدیک به 200 روستا به طور کامل از روی نقشه پاک شدند.

طبق گزارش هایی که در سایت های خارجی، ایرانی و روزنامه های قدیمی دیده می شود، مصیبت بارترین حوادث اینها بودند؛ مدفون شدن 12 روستا در منطقه سمیرم، مرگ بیش از هزار نفر در ارتفاعات گیلان، 40 خانوار در یکی از روستاهای کشور، مدفون شدن یک قطار بزرگ با تمام سرنشینانش، روستاهای کاکان و کمهر در نزدیکی یاسوج و روستای شکلاب در مرز ایران و ترکیه.

کولاک سهمگین ایران از دوم بهمن ماه شروع شد. در آن روز دمای بعضی از استان های کشور به شدت افت کرد و بعضی از شهرها مانند شهرکرد، سرمای زیر 27 درجه را تجربه کردند. البته پایین آمدن دما به همین جا ختم نشد. دو روز بعد خراسانی ها با سرمای منفی 36 درجه سانتی گراد مواجه شدند که فقط چهار درجه با سرمای قطب جنوب فاصله داشت. در آن زمان روزنامه های مختلف شروع کردند به تیتر کردن خبر روز و سرمایی که به معنای واقعی استخوان سوز بود.

مدارس تهران 3 روز تعطیل شد

با شروع سرما و بارش برف، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش تهران اعلام کرد: «به علت نامساعد بودن هوا، ریزش برف و مشکلات شدید عبور و مرور وسایل نقلیه، کلیه مدارس این شهر برای مدت سه روز از تاریخ دوم بهمن لغایت دوشنبه چهارم بهمن ماه تعطیل است و دانش آموزان باید صبح سه شنبه پنجم بهمن در مدرسه حضور پیدا کنند و برای این که به تحصیل بچه ها لطمه ای وارد نشود، سه روز به آخر سال تحصیلی اضافه می شود.» البته این بیانیه در خوش بینانه ترین حالت اعلام شد چون یخبندان گسترده بعد از چند روز شروع شد و کل ایران را در بر گرفت.

ما از چنگال دیو سفید گریختیم

روزنامه دیگری که خیلی سریع این برف عجیب را سرتیتر اخبارش قرار داد، روزنامه اطلاعات بود که دوم بهمن، گزارشی تحت عنوان «ما از چنگال دیو سفید گریختیم» به چاپ رساند. در این گزارش تونل پوشیده از برفی نشان داده می شود که قرار بود سرپناه ماشین ها باشد اما برف که آن سال با قدرت آمده بود تا همه چیز را در خودش فرو ببرد، به ماشین هایی که در تونل پناه گرفته بودند هم رحم نکرد و تعدادی از آنها را به کام خود فرو برد.

در سرمای بی سابقه ای که در کشور شروع شد، اغلب کامیون هایی که حاوی گازوییل بودند در راه ماندند و یخ زدند و همین مسئله باعث شد مسئولان به فکر بیفتند. ماموران شهرداری زنان و بچه هایی را که در سرما مانده بودند را به پناهگاه بردند و کسانی را که در خانه شان وسایل گرمایشی به دلیل نفت و گازوییل از کار افتاده بود برای دریافت سوخت رایگانی که وزارت راه تهیه کرده بود به مراکز مربوطه دعوت کردند.

تمام ایران درگیر شد

خسارتی که کولاک در تهران رقم زد واقعا عجیب بود اما این وضعیت غیرعادی فقط در تهران وجود نداشت. بارش برف باعث شد ارتباط صدها روستا در آذربایجان قطع شود، 20 اتوبوس حامل مسافر در دو طرف گردنه حیران بمانند، اتوبوسی با 30 سرنشین در گردنه حیران سقوط کند و مسافرانش از دست بروند. بهمن های بزرگی در جاده چالوس فرود بیاید، برق در بندر انزلی قطع شود. صدها مسافر و راننده در جاده ها سرگردان شوند، جاده های مهم کشور و راه آهن آذربایجان بسته شوند. در تبریز عده ای از شدت سرما بیهوش شوند. خلبانان هواپیماهای خارجی جرأت نکنند در مهرآباد بنشینند. مردم همدان در خانه های شان حبس شوند. مدارس 15 شهرستان همگی تعطیل شوند و کلی اتفاق دیگر که همگی تیتر روزنامه ها شده بودند و در اخبار مدام تکرار می شدند تا مردم با احتیاط آن روزها را بگذرانند.

البته مشکلات به همین جا ختم نشد، گریدرهایی که مسئول جمع کردن برف ها از روی زمین بودند به علت سرما، تیغه های شان از کار افتاد و دیگر نتوانستند زمین را برف روبی کنند و همین مسئله باعث شد مشکلات مردم بیشتر از قبل شود اما ناراحت کننده ترین خبری که بعد از کمتر شدن بارش برف در روزنامه ها منتشر شد، خبری بود که ستاد امدادی نخست وزیری اعلام کرد. آنها با انتشار نامه رسمی اعلام کردند: «60 نفر زیر بهمن خفه شده اند که 40 نفر از آنها اهالی دهکده ای در سردشت هستند.»

گرگ ها و مارها حمله کردند

هشت روز از کولاک شدیدی که در ایران شروع شده بود می گذشت و اغلب جاده های کشور بسته شده بودند. کامیون دارهایی که در راه مانده بودند و می دیدند مردم گرسنه هستند قید مال شان را زدند و خوراکی هایی که بار زده بودند را با مردم تقسیم کردند. گاهی اوقات سرما آنقدر در جاده ها شدت می گرفت که مردم مجبور می شدند هر چیزی که دم دست شان است را بسوزانند و خودشان را گرم کنند. در این میان بار کامیون های زیادی هم سوزانده شد تا مردم از سرما یخ نزنند.

دهم بهمن ماه در بعضی از استان های کشور، بارش برف، جای خودش را به باران داد و همین مسئله باعث جاری شدن سیل شد. مارها از رودخانه ها و دریاها به ساحل هجوم آوردند و مردم را وحشت زده کردند. حیوانات وحشی هم که دیگر غذایی برای تغذیه نداشتند، از پناهگاه های خودشان به شهرها آمدند و به ترس مردم افزودند.

بلای ویرانگر

یکی از سایت های خارجی به اسم DEVASTATING DISASTERS که به بررسی و معرفی بلاهای ویرانگر دنیا می پردازد، درباره اتفاقی که 45 سال قبل در ایران رخ داد، نکات جالبی نوشته است: «کولاک شدیدی که در ایران رخ داده، یک هفته به طول انجامید و باعث شد یک میلیون و 636 هزار کیلومتر مربع در ایران به طور کلی از بین برود و هزار نفر به معنای واقعی کلمه به خاک سپرده شوند. بسیاری از آنها در حالی که در خانه های شان نشسته بودند و به راه چاره فکر می کردند به حالت انجماد رسیدند و قبل از این که بتوانند از شر یخ زدگی خلاص شوند، به آهستگی مردند. با این که ایران یک منطقه خشک و گرمسیری به حساب می آید اما در سال 1350 بدترین کولاک تاریخ را تجربه کرد و شاهد بارش برفی بود که حداقل سه متر و حداکثر هشت متر ارتفاع داشت.

جالب است بدانید سواحل دریای خزر هم به دلیل سرمای زیاد در آن سال یخ زدند. یکی از بیشترین تلفاتی که در این کولاک اتفاق افتاد مربوط به داخل و اطراف شهرستان اردکان بود که شهرستان دوم یزد به حساب می آمد. در این کولاک بی سابقه، چهار هزار نفر کشته شدند که در آمار کشته شدگان جهانی بر اثر کولاک و طوفان، واقعا بی سابقه است.»

مرگ، یخ زدگی و کلی ماجرای دیگر

زمانی که برف شروع به باریدن کرد، گزارش هایی از خبرنگاران ما در شهرستان ها رسید که همگی پر از نکات عجیب و تکان دهنده بودند. هر کدام از خبرنگاران در گزارشی که ارسال می کردند خبر از سانحه ای می دادند که در شهرشان رخ داده و مشکلاتی را رقم زده است. این گزارش ها حاکی است که برف سنگینی که در اغلب نقاط باریده زندگی و فعالیت مردم را فلج کرده است. در ادامه گزیده ای از این اخبار را می خوانید.

سنندج

ارتفاع برف در سنندج به بیش از 85 سانتی متر رسیده و حرکت اتومبیل ها و وسایل نقلیه در خیابان ها به طور کلی قطع شده است. ارتفاع برف در گردنه «اوبانو» در نزدیکی سنندج بیش از شش متر است. سه نفر به علت سقوط بهمن در نزدیکی سنندج کشته شده اند. این سه نفر که همگی با هم برادر بودند به قصد شکار از روستای «کوانه» به ارتفاعات «وامسانه» رفته بودند.

خراسان

در اکثر شهرهای خراسان، برف می بارد و به علت ریزش برف، راه های فریمان، نیشابور، تربت حیدریه، تربت جام و ... بسته شده است. ارتباط تلفنی این شهرستان ها با تهران قطع شده و ده ها وسیله نقلیه در راه های فرعی و اصلی این شهرستان ها پشت برف مانده اند. علاوه بر اینها دو نفر به علت سرمای شدید در سرخس و نیشابور خشک شده اند.

آذربایجان

ریزش برف در تبریز و اکثر شهرستان های آذربایجان که از دیشب شروع شده، ادامه دارد. ارتفاع برف در گردنه های آذربایجان به سه متر هم رسیده است.

استان مرکزی

همزمان با ریزش برف در تهران، کرج، شهر ری، قم و قزوین؛ در دیگر شهرستان های استان مرکزی نیز برف بارید. در قزوین از ساعت دو بامداد امروز، ریزش برف شروع شد.

مازندران

به علت ریزش برف سنگین، 27 ساعت است که برق شهرهای شهسوار و تنکابن قطع شده و کار گرمابه ها، نانوایی ها و سایر اماکنی که با برق سروکار دارند فلج گردیده است. در شهسوار چندین پمپ آب به علت یخبندان شدید، ترکید و سرما به سردرختی باغات شهسوار لو حومه، آسیب رسانده است. رد عباس آباد، نشتارود، متل قو و کلارآباد نیز برف همچنان به شدت می بارد.

شاهرود

ریزش برف سنگین، راه شاهرود – گرگان را بست و متجاوز از 100 اتوبوس مسافری، کامیون و اتومبیل در دو طرف گردنه معروف «خوش ییلاق» متوقف شده اند. اکثرکامیون ها حامل نفت هستند که از شاهرود به مقصد شمال حرکت کرده و در راه گیر کرده اند.

جاده هراز

وزارت راه آخر وقت امروز اطلاع داد که راه هراز به علت سقوط چهار بهمن عظیم در منطقه «آب اسک» بسته شده است، طول این بهمن ها 100 متر و ارتفاع آنها تا 25 متر می ر سد. وزارت راه اعلام کرد که ماموران راهداری، مسئول برداشتن بهمن هستند و قرار است به زودی این کار را انجام بدهند.

برف تهران را فلج کرد

ریزش ناگهانی برف که از سحرگاه امروز آغاز شده، تمام مردم تهران را غافلگیر کرده است. ریزش برف در توزیع مواد غذایی از جمله توزیع شیر و گوشت امروز اثر گذاشت و همه کامیون های حامل شیر که همه روزه در ساعات اولیه صبح، شیر مصرفی مردم را به مغازه و لبنیات فروشی ها می رساندند نتوانستند به موقع آن را توزیع کنند. به دنبال شیر و گوشت، نفت هم در پایتخت کمیاب شد و نفت فروشان دوره گرد با خواهش و تمنا، فقط برای مشتریان همیشگی خود نفت بردند.

امروز مطابق معمول گروهی از رانندگان تاکسی ترجیح دادند در خانه های شان بمانند و ریزش برف را از پشت شیشه پنجره تماشا کنند، برای همین مردم مجبور شدند با التماس سوار ماشین های شخصی شوند. برف امروز مثل هر روز برفی دیگر بر میزان مصدومین افزود تا جایی که 60 درصد از مراجعان به بخش اورژانس بیمارستان ها را مصدومانی تشکیل دادند که بر اثر لغزش و زمین خوردن دچار شکستگی استخوان شدند. این برف بیشتر رجال را خانه نشین کرد و اغلب وزرا نیز که باید صبح خیلی زود در سر کار خود حاضر شوند، تا ساعت 11 به وزارتخانه هایشان نیامدند.

هواشناسی ، ارتفاع برف را در تهران 10 سانتی متر و در شمیرانات  سانتی متر اعلام کرد و همچنین گفته شد که امشب درجه حرارت هوای تهران به هشت درجه زیر صفر خواهد رسید. امروز میدان های کشتارگاه، سبزی و تره بار و میوه که مراکز داد و ستد تهرانیان به حساب می آیند تعطیل شدند چون تمام سبزی ها زیر برف مانده بودند و چیزی برای فروختن وجود نداشت. به علت باریدن برف سنگین در تهران، امروز باند فرو دگاه مهرآباد لغزنده شده بود و هواپیماها نتوانستند فرود بیایند. به همین منظور از برج مراقبت به خلبانانی که در آسمان تهران روی ابرها چرخ می زدند گفته شد در فرودگاه بیروت روی زمین بنشینند تا باند فرودگاه آماده شود.

برف و بوران سال 1350سنگین ترین برف ایران

درباره برف و بوران زمستان ۱۳۵۰ شمسی تحقیقات مفصلی صورت گرفت و بنا به گزارش‌های نشریات در آن سال، تعداد کشته‌ها بیش از ۴ هزار نفر برآورد شد.

زمستان سال ۱۳۵۰ سردتر از همیشه بود. چنین سرمایی را ایرانی‌ها در سال 1342 نیز تجربه کرده بودند، اما این کجا و آن کجا! از اوایل بهمن، بارش برف شروع شد و حدود ۲ هفته در سراسر مناطق شمالی و مرکزی و غربی ایران ادامه داشت و داستانی شروع شد که روزنامه اطلاعات تیتر زد: «خدایا برف بس است!» و روزنامه‌های دیگر تیتر زدند: «٢٠٠ قریه در برف مدفون شد» و وضعیت این‌طوری بود: «در بعضی شهرها تا ۳۶ ساعت بارید و در تمام مناطق روستایی شمال‌غرب تا مرکز ایران به ارتفاع ۳ متر و در برخی نقاط جنوبی‌تر ارتفاع آن به ۸ متر رسید. دمای زنجان به ۲۴ درجه زیر صفر و دمای شهرکرد به ۲۷ درجه زیر صفر رسید. دمای فیروزکوه به منفی ۳۶ و خراسان نیز به منفی ۳۷ درجه رسید».

مردم سال 1350 می‌گفتند «سرمای سیبری» آمده و برف را «دیو سپید» لقب داده بودند و می‌گفتند «سرمای استخوان‌سوز» همین است و مشهور شده بود که «آب را روی زمین بریزی، نرسیده به زمین یخ می‌بندد»!

روزنامه اطلاعات در مطلبی با تیتر «خورشید باید طلوع کند» گزارش داد: «اتوبوسی با ۳۰ سرنشین در گردنه حیران سقوط کرده و مسافرانش جان‌ باخته‌اند؛ در تهران هم به علت سرمای شدید، وضع بحرانی اعلام شد. علاوه بر این‌ها مسیر ارتباطی ۳۷۵۰ روستا در آذربایجان قطع شده است».

در باقی نشریات هم اخباری بود از این نوع: «۲۰ هزار نفر از ساکنان ۱۵۰ روستای کشور نیز در محاصره برف قرار گرفته‌اند… در محلات حمزه‌آباد و پیرانشهر ۴۰ خانوار زیر بهمن مدفون شدند… ۱۸۰ نفر در ارتفاعات گیلان ناپدید شدند… دهکده‌ای در نزدیک رضاییه بر اثر سقوط بهمن ویران شد و جسد ۱۸ تن از قربانیان از زیر برف بیرون کشیده شد… دفتر نخست‌وزیری وقت از خفه‌شدن ۶۰ نفر زیر بهمن خبر داد. ۴۰ نفر از این عده اهالی دهکده‌ای در سردشت بودند که در خواب گرفتار بهمن شدند…

تلفات و خسارت برف 1350

چهار هزار نفر از ساکنان روستای خضر از توابع سمیرم، ۲۰ روز متوالی در محاصره برف و کولاک بودند و از وضع این گروه اطلاعی در دسترس نیست… یک اتوبوس و مینی‌بوس در راه سراب به بستان‌آباد با مسافران خود گرفتار کولاک شدند که از عاقبت آنها خبری در دسترس نیست…

در دامنه کوه عینعلی تبریز یک خانواده سه‌نفری کولی که داخل یک چادر زندگی می‌کردند از سرما خشک شدند… به گفته فرمانده ژاندارمری وقت آذربایجان شرقی نزدیک به ۲ میلیون احشام در محاصره برف هستند که به‌دلیل مسدودبودن تمام راه‌ها کمک به آنها امکان‌پذیر نیست… در اکثر شهرهای خراسان، برف می‌بارد و به‌علت ریزش برف، راه‌های فریمان، نیشابور، تربت حیدریه و تربت جام بسته شده است. ارتباط تلفنی این شهرستان‌ها با تهران قطع شده است…

۲۷ ساعت است که برق شهرهای شهسوار و تنکابن قطع شده و کار گرمابه‌ها، نانوایی‌ها و سایر اماکنی که با برق سروکار دارند فلج گردیده است. در شهسوار چندین پمپ آب به علت یخبندان شدید، ترکید… ریزش برف سنگین، راه شاهرود به گرگان را بست و متجاوز از ۱۰۰ اتوبوس مسافری، کامیون و اتومبیل در راه مانده‌اند… وزارت راه اطلاع داد که راه هراز به علت سقوط ۴ بهمن عظیم در منطقه آب‌اسک بسته شده است، طول این بهمن‌ها ۱۰۰ متر و ارتفاع آنها تا ۲۵ متر می‌رسد».

در تهران وضعیت بهتر بود، ولی برف و سرما جریان روزمره زندگی را مخدوش کرده بود و به گزارش روزنامه‌ها: «ریزش ناگهانی برف تمام مردم تهران را غافلگیر کرده است. ریزش برف در توزیع موادغذایی ازجمله توزیع شیر و گوشت امروز اثر گذاشت و همه کامیون‌های حامل شیر که همه روزه در ساعات اولیه صبح، شیر مصرفی مردم را به مغازه‌ها و لبنیات‌فروشی‌ها می‌رساندند، نتوانستند به‌موقع آن را توزیع کنند. به دنبال شیر و گوشت، نفت هم در پایتخت کمیاب شد و نفت‌فروشان دوره‌گرد با خواهش و تمنا، فقط برای مشتریان همیشگی خود نفت بردند».

برف شمال در سال 1350

نتیجه اختلال در توزیع موادغذایی هم اینکه بنا به گزارش روزنامه کیهان: «در شمیران و پاره‌ای از نواحی شمال شهر، گوشت تازه هر کیلو تا ١۴٠ ریال و گوشت مرغ که قبلا ٧۵ ریال بود تا ٩٠ و ١٠٠ ریال فروخته می‌شود. حبوبات و سبزی‌ها هم که عموما برای‌ آش استفاده می‌شوند، کم‌وبیش افزایش قیمت داشته‌اند. موز به قیمت ٢۵ ریال با ٣ برابر افزایش و پرتقال هم با قیمت هر کیلو ۶٠ ریال فروخته می‌شود».

و این هم گزارشی دیگر: «برف امروز مثل هر روز برفی دیگر بر میزان مصدومین افزود تا جایی که ۶۰ درصد از مراجعان به بخش اورژانس بیمارستان‌ها را مصدومانی تشکیل دادند که بر اثر لغزش و زمین‌خوردن دچار شکستگی استخوان شدند… گفته شد که امشب درجه حرارت هوای تهران به ۸ درجه زیر صفر خواهد رسید. امروز میدان‌های کشتارگاه، سبزی و تره‌بار و میوه که مراکز داد و ستد تهرانیان به حساب می‌آیند تعطیل شدند چون تمام سبزی‌ها زیر برف مانده بودند و چیزی برای فروختن وجود نداشت. به‌علت باریدن برف سنگین در تهران، امروز باند فرودگاه مهرآباد لغزنده شده بود و هواپیماها نتوانستند فرود بیایند. به‌همین‌منظور از برج مراقبت به خلبانانی که در آسمان تهران روی ابرها چرخ می‌زدند، گفته شد در فرودگاه کشور دیگری روی زمین بنشینند تا باند فرودگاه آماده شود».

برف و بوران سال ۱۳۵۰ شمسی در ایران

درباره برف و بوران زمستان ۱۳۵۰ شمسی آن‌موقع اطلاع‌رسانی کامل و دقیقی انجام نشد، اما بعدها تحقیقات مفصل‌تری صورت گرفت و بنا به گزارش‌های نشریات در آن سال، تعداد کشته‌ها بیش از ۴ هزار نفر برآورد شد. همچنین برآورد شده است که آن‌سال بر اثر مدفون‌شدن زیر برف و احتمالا جان‌باختن ساکنان، تعدادی از روستاهای ایران از روی نقشه پاک شدند؛ «این روستاها در استان‌های مختلف بودند و به‌نظر می‌آید که همان ‌سال ساکنان و روستا از بین رفته باشند؛ چون روستاها کوهستانی بودند و چندان نام و نشانی از آنها نمانده است. به‌ویژه آنکه برف در برخی مناطق، بسیار سنگین بود و دیر آب می‌شد؛ به‌طور مثال برف در برخی گردنه‌های صعب‌العبور تا ماه اردیبهشت و خرداد سال بعد هم هنوز باقی مانده و آب نشده بود».

خلاصه اینکه این‌طوری بود که برف و بوران سال ۱۳۵۰ شمسی در ایران، شد پرتلفات‌ترین سرما و بوران برفی جهان در کتاب رکوردهای گینس .