کرونا و سیاست آفت پروژه‌های اقتصادی است/ ظرف کوچک فرهنگی دلیل توسعه نیافتن کلانشهر مشهد

به گزارش خبرنگار رکنا از مشهد، میثم حکیم زاده از پیشکسوتان و افراد با سابقه در زمینه سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه های کلان به شمار می رود که با وجود تجربه های موفق اقتصادی در کشورهای خارجی، ریسک حضور در بازار داخلی را پذیرفته و با نیت توسعه شهر و آبادانی شهر تصمیم به سرمایه گذاری  در پروژه های کلان شهری گرفته است.

وقتی با وی در خصوص مشکلات سرمایه گذاری و اجرای پروژه های کلان در شهری به وسعت و اعتبار مشهد به صحبت می‌نشینیم از غصه ها و دغدغه هایی می گوید که فراتر از عدد و رقم، بودجه و اعتبار، سود و ترازنامه، بیشتر به حوزه فرهنگی و اجتماعی و باورهای فردی و سلایق انفرادی مرتبط است.

در همه سال‌های گذشته از جانب بسیاری از دولتی‌ها، صاحب منصبان و افراد دارای نفوذ در حاکمیت کشور بحث حمایت از تولید، حمایت از اقتصاد، حمایت از سرمایه گذاران و تامین زمینه بازگشت سرمایه گذاران  به کشور همیشه بسیار زیبا و شیک به عنوان یک ایده و کشف بزرگ، اصولی و عقلانی مطرح شده اما آنچه در واقعیت رخ داده و یک کلان سرمایه گذار مانند حکیم زاده به درد دل بیان می کند خلاف همه گفته ها و ادعا ها و دغدغه همه سرمایه دارانی است که هنوز هم چندان رغبتی به حضور در کشور و به ویژه حضور در مشهد ندارند.

حکیم زاده در خصوص پروژه برج آراد در دو بخش تجاری و اقامتی توضیح داد: واحدهای تجاری در حال حاضر آماده بهره‌برداری است و آماده مشارکت و یا جذب برندهای خوش نام کشوری نیز هستیم. اول آبان  ماه ۱۴۰۰  گشایش واحدهای تجاری را آغاز کرده و طی حدود سه ماه پیش رو به بررسی شرایط و رفع معایب هستیم. علیرغم آمادگی بازگشایی متاسفانه با توجه به اوج گیری مجدد بیماری کرونا در شهر مشهد برنامه گشایش واحدهای تجاری به این زمان موکول شده است.

وی افزود: واحدهای اقامتی نیز در حال تکمیل و تحویل به خریداران است، هر چند عملیات عمرانی پروژه با توجه به گستردگی کار هنوز در حال اجرا است، اما تاریخ بازگشایی و افتتاح واحدهای اقامتی با فاصله کمی پس از راه اندازی بخش تجاری خواهد بود.

کرونا، آفت پروژه های اقتصادی

ویروس کرونا به تمام معنا جوامع را از تمام جوانب مورد تاثیر های عمیق و جبران ناپذیر قرار داده است. حوزه اقتصادی و عمرانی نیز طی یک سال و نیم سیطره کرونا بر جامعه دچار آسیب‌های فراوان شده و چنانچه حکیم زاده مطرح می کند این آسیب‌ها در غالب ضررهای سنگین اقتصادی به راحتی قابل جبران نیست.

سرمایه گذار پروژه آراد در این خصوص گفت: چهار طبقه تجاری برج در سال ۹۸ تحویل بهره‌برداران شده و چند واحد نیز توسط برندهای معتبر به مرحله دکوراسیون رسید و در واقع قبل از شیوع ویروس کرونا قابل بهره‌برداری بود، اما با وقوع ناگهانی چنین بلای اجتماعی روند پیشرفت برنامه های بازگشایی تاکنون به مدت یک سال و نیم به تاخیر افتاده است.  

حکیم زاده گفت: تحمل شرایط سخت دوره کرونا برای یک شرکت اقتصادی به منظور تامین منابع مالی و پول بسیار دشوار است. ما باید برای تامین هزینه های بالاسری و نگهداری پروژه، محقق نشدن سود پروژه، تعویق در دریافت اجاره ها و مواردی از این دست منابع جدید فراهم می کردیم، از طرفی یک فضای تجاری نیز وقتی دارای امتیاز سرقفلی خواهد شد که پاخور و مشتری خور زیادی داشته باشد و در روز اول بهره برداری یک مکان تجاری مشتری چندانی جذب نمی‌کند، لذا سودآوری پروژه وابستگی مستقیم به مدت زمان بهره برداری دارد از این نگاه نیز آغاز سودآفرینی پروژه ما دو سال به تعویق افتاده است.

وی ادامه داد: این واقعه تلخ برای ما بسیار دردناک و سنگین است. اما اگر هزینه‌های تحمیل شده و ضرر های این مدت را ریالی کنیم متوجه حجم سنگین ماجرا و فشار اقتصادی و روانی که سرمایه گذاران پروژه تحمل کرده‌اند خواهیم شد.

حکیم زاده البته یادآوری می‌کند که فارغ از بحث کرونا مواردی مانند تغییر و تحولات بالادستی سیاسی و شرایط کشور از کرونا اثر بسیار بیشتری بر بازار داشته است. بلاتکلیفی رابطه ایران با جهان، موضوع برجام، وضعیت دلار، روادید به زائران و شیعیان کشورهای عربی  و وضعیت کلی اقتصادی سبب رکود عمیق و بلاتکلیفی عجیبی شده که اثر آن قطعاً از کرونا بیشتر است.

وی به نکته بسیار مهمی در مورد پروژه های تجاری در مشهد اشاره کرد که مستقیم به مبحث خلق سود مرتبط است و گفت: مزیت رقابتی یک پروژه تجاری در مشهد برای ایجاد سود بیشتر و درآمد بیشتر در کیفیت خدمات است. متاسفانه با وجود آنکه سرمایه های خیلی زیادی صرف ابنیه و مصالح در پروژه ها می شود تنها دیوارهایی بالا می رود و سقف هایی ساخته می شود، اما حتی یک نمونه نمی توان مثال زد که کیفیت پروژه و خدمات آن در حد قابل قبول باشد و از نظر بنده در فضای کیفی فاصله بسیار زیادی با حد مطلوب داریم، پس مانور دادن بر این مقوله می‌تواند تضمین سود آوری و برتری در درآمد باشد.

وی گفت: منظور کیفیت در بهره برداری و خدمات است. متاسفانه باید گفت در مشهد به دلیل تشنگی بازار و تقاضایی که به واسطه حرم حضرت امام رضا علیه السلام وجود دارد، مشتریان و زائران با سطح توقع پایین ناچار به استفاده از خدمات نامطلوب فضاهای اقامتی و تجاری هستند و همین ناچار بودن همچنان سبب ارتزاق پروژه های تجاری شده اگر نه مزیت رقابتی یا کیفیت این پروژه‌ها سبب جلب مشتری نیست و با فرض اینکه مشهد حرم رضوی را نداشت مطمئناً چنین استقبالی از سوی مشتریان و زائران نداشتیم.

مدیریت سلیقه ای برای اقتصاد، سرطان است!

سرمایه گذار ارشد بخش خصوصی در مشهد با سالها سابقه و تجربه در اجرای پروژه های کلان اقتصادی و سرمایه گذاری بر این باور است که در شرایط سخت اقتصادی مانند ایران دوران فعلی که تورم های نجومی، جهش های شدید نرخ ارز، تغییر قیمت های چند باره در سال و اتفاقات ریز و درشت از این دست که از جمله اتفاقات روزمره به شمار می‌رود، می‌توان با داشتن متغیرهای قابل محاسبه و برنامه اصولی به طور همه جانبه این اتفاقات را پیش بینی کرده و یک پروژه سودآفرین طراحی کرد، اما آنچه فراتر از همه این پیش‌بینی‌ها می تواند یک پروژه اقتصادی را که با حساب کتاب دقیق روی کاغذ سودآفرین بوده به زیان ساز بلندمرتبه تبدیل سازد مدیریت های چند پاره، ناهماهنگ و سلیقه ای است.

وی در تشریح این موضوع گفت: تمام بندها و قواعد و قوانین مالیات و عوارض مختلف که به یک پروژه تجاری تحمیل می‌شود را اگر تحت عنوان هزینه های بالاسری نامگذاری کنیم کسر بسیار کوچکی از مجموعه هزینه‌های پروژه های کلان عمرانی است چرا که عدد و میزان آن مشخص و از قبل قابل پیش بینی بوده و امکان پیش‌بینی‌های لازم برای آن وجود دارد. 

در مثال واضح در مورد بزرگترین پروژه سرمایه‌گذاری در داخل محدوده شهر مشهد یعنی مشهد مال و پدیده در خارج از محدوده مشهد، رقم مالیاتی آنها عدد بسیار محدودی نسبت به کل رقم سرمایه‌گذاری شده است اما انبوهی از انرژی و سرمایه به دلیل مسائل فرهنگی و زیرساخت‌های اجتماعی، تغییر مدیران و تغییر سلایق، باندبازی، اختلاس و مشکلات شبیه متوقف مانده و سالهای سال به طور ناقص خاک میخورند. در بافت ثامن هم شبیه این وضعیت بسیار است.

وی به این مهم نیز اشاره کرد که موضوع نیروی کار هم مشکل بزرگی برای پروژه های کلان است. مشهد از فقر نیروی انسانی متخصص برای پروژه های بزرگ رنج می برد. متاسفانه مشهد از بابت نیروی کار برای کارهای بزرگ چندان غنی نیست و به همین دلیل کسری نیروی کار و هم کسری تخصص آسیب جدی به پروژه‌های بزرگ وارد می کند.

حکیم زاده به اینجای صحبت که می رسد آرام، شمرده و کم هیجان سخن می‌گوید اما یأس در کلماتش فریاد می‌زند.

وی گفت: متاسفانه در مشهد ظرف کوچکی داریم و باید کارهای کوچک به اصطلاح نان و خورشتی انجام دهیم و نمی توانیم سراغ کارهای بزرگ برویم.بانک آینده و مجموعه سرمایه‌گذاری وابسته به آن به عنوان سرمایه گذار اصلی مشهد مال بسیاری از پروژه های خود را در مناطق مختلف کشور تکمیل و بهره‌برداری کرده‌اند اما در مشهد همچنان پروژه متوقف مانده است داستان پروژه پدیده نیز که شهره خاص و عام است

این سرمایه گذار مشهدی ادامه داد: به نظر من ظرف کوچک و عدم پذیرش فرهنگی و اجتماعی مسبب اصلی این شرایط است برای چنین مشکلی هر اسمی می توان گذاشت و به هر سرمایه گذاری می توان انگ و تهمت چسباند اما چرا به چنین وضعیتی رسیده‌ایم دلیل آن است که و ظرفیت اجتماعی اندازه کارهای بزرگ نیست و تنها باید کارهای کوچک در آن انجام شود.