حذف ارز 4200 تومانی قیمت دلار را افزایش می دهد / طرح سهمیه بنزین به هر ایرانی عجیب و غریب است !

قیمت دلار روز گذشته در کانال 29 هزار و 740 تومان بسته شد. این در حالی است که اظهارات مقامات ایران و کشورهای اروپایی، این مساله را مشخص می کند که هنوز نمی توان درباره نتیجه قطعی مذاکرات وین اظهار نظر قطعی کرد. همین مساله باعث شده است که قیمت دلار هم با تردید مواجه شود. از سوی دیگر به گفته برخی کارشناسان تصمیمات و طرح های جدید دولت درخصوص حذف ارز 4200 تومانی و کاهش سهمیه بنزین 60 لیتر به 15 لیتر ، می تواند تاثیر غیرمستقیم بر قیمت دلار داشته باشد. چرا که در شرایط تورم زا مردم برای پوشش خطر تورمی به سمت دارایی هایی مانند طلا و ارز می روند. افزایش تقاضا برای خرید این دارایی ها می تواند قیمت دلار را افزایش دهد. در آخر سرنوشت قیمت دلار به چه سمتی خواهد رفت؟

در این خصوص گفتگوی رکنا با کامران ندری، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) را بخوانید:

حذف ارز 4200 تومانی قیمت دلار را افزایش می دهد

کامران ندری درخصوص دو تصمیم مهم حذف ارز 4200 تومانی و توزیع 15 لیتر بنزین به هر ایرانی از سوی دولت، گفت: هر دو این تصمیمات مشابه هستند و تفاوتی باهم ندارند. دولت در هر دو موضوع می خواهد یارانه ای را که به شکل پنهان پرداخت می کند را حذف کند.

این اقتصاددان درخصوص حذف ارز 4200 تومانی و تاثیر آن در بازار ارز گفت: این موضوع می تواند به طور غیرمستقیم در بازار ارز تاثیر مثبت و منفی داشته باشد. اثر مثبت این است که دست دولت برای عرضه ارز در بازار باز می شود. چون یک بخشی از منابع ارزی دولت باید به ارز 4200 تومانی تخصیص پیدا می کرد و این را نمی توانست برای تنظیم بازار مورد استفاده قرار دهد.

وقتی ارز 4200 تومانی حذف شود دولت آزاد است که منابع ارزی خود را به قیمت بازار عرضه کند و به احتمال زیاد امکان مدیریت بازار ارز و تنظیم بازار ارز برای دولت ساده تر و آسان تر خواهد شد. بنابراین از این جهت اثر مثبت در بازار ارز دارد.

اثر منفی هم می تواند از این جهت باشد که وقتی ارز 4200 تومانی حذف شود، آثار و تبعات شدید تورمی به همراه دارد. این تصمیم انتظارات تورمی را در اقتصاد بالا می برد. باتوجه به این که سیاست بانک مرکزی در سال های گذشته این بوده که نرخ بهره بانکی را ثابت نگه دارد، انتظارات تورمی باعث می شود که مردم به سمت دارایی هایی بروند که می تواند خطر تورم را برای آن ها پوشش دهد.

یکی از این دارایی ها ارز است. بنابراین اگر حذف ارز 4200 تومانی منجر به افزایش تورم و به دنبال آن منجر به افزایش انتظارات تورمی شود، ممکن است هجوم تقاضا به بازار ارز بوجود آید و در اثر این هجوم قیمت ارز افزایش پیدا کند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه تاکید کرد: این دو اثر در بازار وجود دارد و به نظر من اثر دوم قوی تر است. امکان دارد مردم به سمت دارایی هایی مثل ارز که افزایش تورم را جبران می کند هجوم ببرند و تقاضا برای ارز به شدت افزایش پیدا کند و اثر اولی را خنثی کند.

لذا این احتمال وجود دارد که حذف ارز 4200 تومانی در مجموع باعث افزایش قیمت ارز شود. البته بستگی به شدت تورمی دارد که بوجود می آید و شدت انتظارات تورمی که در آینده به دنبال حذف ارز 4200 تومانی اتفاق بیافتد.

طرح اختصاص 15 لیتر بنزین به هر ایرانی، یک طرح بسیار عجیب و غریب است

ندری در پاسخ به این سوال که طرح اختصاص 15 لیتر بنزین به هر ایرانی در شرایط اقتصادی فعلی را منطقی می دانید؟ گفت: این طرح بسیار طرح عجیب و غریبی است. در هیچ جایی از دنیا هم نه شنیده ام و نه خوانده ام. تقریبا می توان گفت که ایده ای است که ما هیچ سندی مبنی بر این که این ایده در جای دیگری اجرا شده و پیاده سازی شده است، نداریم.

بنابراین نمی توان ارزیابی کرد که موفقیت آمیز خواهد بود یا نه. زیرا یک راه برای فهمیدن این که ایده ای نتیجه بخش است، آن است که ببینیم کشورهای دیگر آن را انجام داده اند یا نه. می توان از این طریق به تجربیات آنها مراجعه کرد و از موفقیت ها و شکست های آنها درس گرفت.

وی افزود: درباره تخصیص سهمیه بنزین به هر فرد و این که آن فرد اگر نیازی به سهمیه نداشت می تواند مبادله کند یا خرید و فروش شود، در هیچ جای دنیا نشنیدم. شاید هم من مطالعات محدودی دارم. ولی نه دیدم و نه خواندم که چنین ایده ای را کشوری اجرا کرده باشد. بنابراین یک ریسک است که دولت سیزدهم می خواهد انجام دهد. ممکن هم هست که موفقیت آمیز باشد.

اما به هر حال تجربه این ایده به این شیوه را در جایی سراغ نداریم. از آنجایی که در ایران حتی تجربه ها و ایده های موفق در کشورهای دیگر، به اندازه ای در داخل بد اجرا شده که به شکست انجامیده است، لذا یک ایده نو به احتمال زیاد نمی تواند نتیجه ای داشته باشد که دولت انتظار دارد. از سوی دیگر نگاه مردم هم به این ایده منفی است.

این طرح آثار تورمی روانی شدیدی خواهد داشت / کشور در این شرایط خوب اداره نمی شود

این اقتصاددان درخصوص تبعات تورمی این ایده گفت: در حدی که دولت اعلام کرده است، طبیعتا در هزینه های زندگی مردم اثرگذار است. افزایش قیمت بنزین و محاسبه قیمت بنزین با فوب خلیج فارس را تکذیب کردند و گفتند قرار نیست قیمت بنزین افزایش یابد. فقط قرار است سهمیه بنزین کاهش پیدا کند. بنزین سهمیه ای که به هر اتومبیل 60 لیتر تعلق می گرفت، به 15 لیتر کاهش می یابد و مصرف بیش از آن باید به قیمت آزاد 3 هزار تومانی دریافت شود.

با فرض این که قیمت بنزین سهمیه ای 1500 تومان و قیمت بنزین آزاد 3 هزار تومان ثابت می ماند، اما شکی نیست که هزینه های خانوار افزایش می یابد و آثار تورمی دارد. در این سطح ممکن است که آثار تورمی مستقیم شدیدی نداشته باشد، اما این اقدامات وقتی در شرایط سخت اقتصادی مطرح می شود و مدام فشار را بر مردم بالا می برند، به لحاظ روانی جامعه را ملتهب می کند.

از منظر اقتصادی بیشتر باید نگران آثار و تبعات روانی در اقتصاد باشیم. امکان دارد انتظارات تورمی بالا برود و مردم به این فکر باشند که به سمت دارایی هایی مثل طلا و ارز بروند که بتواند خطر تورم را پوشش دهد. سپرده بانکی می توانست گزینه خوبی باشد. اما دولت به دلیل این که نرخ بهره را پایین نگه داشته است نمی تواند گزینه مشوقی برای مردم باشد.

ندری در آخر گفت: این مسائل نشان دهنده این است که کشور در این شرایط خوب اداره نمی شود. این طرح ها می تواند به لحاظ روانی تبعات منفی داشته و امکان دارد از این منظر آثار تورمی روانی شدیدتری داشته باشد و بیش از چیزی باشد که به صورت مستقیم برآورد می شود.

*طرح از فارس: محمود نظری