گسل قفل‌شده بیدار شد/ هشدار دکتر زارع درباره فاجعه‌ای قریب‌الوقوع برای استانبول با زلزله

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، صبح امروز زمین لرزه ای به بزرگی 6.2 ریشتر استانبول ترکیه را لرزاند. پس از زلزله بزرگ صبح، چند پس لرزه آنهم بزرگ به شدت۵.۰۹ و ۴.۸ ریشتر مجددا استانبولِ ترکیه را به لرزه در آورد.

آیا استانبول منتظر زلزله مهم بعدی است؟

دکتر مهدی زارع- استاد تمام زمین شناسی در خصوص زلزله بزرگ امروز در استانبول ترکیه اینگونه برای رکنا نوشت:

امروز سوم اردیبهشت 1404 ساعت 12:49 به وقت محلی استانبول یک زمین لرزه با بزرگای 6.2 در فاصله 40 کیلومتری استانبول و در دریای مرمره رخ داد . حدود 16 میلیون نفر ساکنان استانبول را وحشت زده کرد. 

زلزله آینده در منطقه گسل آناتولی شمالی (NAFZ) در نزدیکی استانبول به دلایل عوامل زمین شناسی، اجتماعی و اقتصادی بسیار مهم است. شاخه  شمالی گسل آناتولی شمالی در شمال دریای مرمره (نزدیک استانبول) از سال 1766 تاکنون گسیخته  نشده است و حدود 259 سال تنش زمین ساختی را در خود جمع کرده است. این بخش "قفل" شده برای یک زلزله بزرگ تاخیری آماده است .  

با احتمال 62-75٪ یک رویداد M7.0+ تا سال 2040 می تواند محل رخداد یک رخداد شدید در مجاورت استانبول باشد. با وقوع زلزله 23 آوریل 2025 حال می توان در احتمالات رخداد زلزله بعدی بازنگری کرد و از سوی دیگر گسیختگی در زلزله با بزرگای 6.2 می تواند اثری دومینو وار در قطعه گسله قفل شده در مجاورت استانبول داشته باشد.

استانبول یک کلان شهر با حدود 16 میلیون نفر جمعیت است که بسیاری از آنها در ساختمان‌های ضعیف و پرتعداد و یا سکونتگاه های غیررسمی یا بناهای ساخته شده  قبل از 2000 زندگی می‌کنند که قوانین لرزه‌ای مدرن را رعایت نمی‌کنند. کیفیت ساخت و ساز: با وجود قوانین سختگیرانه پس از زلزله ایزمیت در سال 1999، اجرای ضعیف و ساخت و سازهای غیرقانونی همچنان ادامه دارد. 40 درصد از ساختمان های استانبول در معرض ریزش هستند. رسوبات نرم در امتداد ناحیه ساحلی استانبول - شاخ طلایی - و ساحل مرمره می توانند لرزش ها را 2 تا 3 برابر تقویت کنند.

استانبول مرکز مالی، فرهنگی و لجستیکی ترکیه است که حدود 40 درصد از تولید ناخالص داخلی را تامین می کند. یک زلزله بزرگ می تواند زنجیره تامین جهانی (مانند حمل و نقل از طریق تنگه بسفر) را مختل کند.

همچنین یک زمینلرزه بزرگ می تواند موجب سونامی و روانگرایی در استانبول شود. مناطق ساحلی و زمین های تسطیح شده در معرض خطر های بالایی هستند. در چنین وضعی پلها، فرودگاه ها، بیمارستان ها و شبکه های انرژی (به عنوان مثال، خطوط لوله گاز طبیعی) ممکن است از کار بیفتند. تخمین ها حاکی از تلفات صدها هزار نفره  و میلیون ها آواره در بدترین سناریو است. واکنش اضطراری به دلیل چیدمان متراکم شهری استانبول سخت خواهد بود.

یک گسیختگی کامل به طول  150-200 کیلومتر در شاخه شمالی پسل آناتولی شمالی در دریای مرمره می تواند یک زلزله M7.4–7.8 ایجاد کند. پارگی های جزئی کوچکتر (مثلاً به طول  50-100 کیلومتر) ممکن است M7.0-7.4 ایجاد کند.

از سال 1999 تنها 10 درصد از ساختمان های آسیب پذیر مقاوم سازی شده اند.  تأمین مالی و اجرای قوانین لرزه نگاری همچنان چالش مهمی در ترکیه است. بنابراین یک زمینلرزه با بزرگای بیش از 7 در نزدیکی استانبول می تواند یکی از فجایع طبیعی قرن بیست و یکم باشد، و پتانسیل رخداد زمینلرزه M7.0-7.8، تلفات جانی فاجعه آمیز، و تبعات اقتصادی مهم بر ترکیه و منطقه وجود دارد.