کمبود شدید ریتالین در داروخانه ها / سوء مصرف زیاد دانشجویان در ایام امتحانات ریتالین را کمیاب کرد

ریتالین دارویی محرک و اعتیادآور است. ریتالین در افزایش تمرکز کاربرد دارد. مورد اصلی مصرف ریتالین در کودکان بیش فعال یا مبتلا به اوتیسم است. اما دانشجویان هم در ایام امتحانات برای افزایش تمرکز و از بین بردن حس خواب به سوء مصرف ریتالین می پردازند. دکتر علی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران در گفت و گو با رکنا معتقد است که مصرف زیاد ریتالین توسط دانشجویان در ایام امتحانات منجر به کمبود این داروی مورد نیاز خانواده های دارای فرزند بیش فعال یا مبتلا به اوتیسم شده است. 

رواج سوء مصرف ریتالین در میان دانشجویان 

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، ریتالین دارویی محرک و بسیار اعتیادآور است که حتما باید تحت نظر پزشک مصرف شود و به هیچ وجه نمی توان آن را به صورت خودسرانه مصرف کرد، به همین دلیل، بیشتر داروخانه ها این دارو را عرضه نمی کنند و فقط داروخانه های مرجع یا منتخب، آن هم صرفا با نسخه روانپزشک متخصص این دارو را عرضه می کنند. 

ریتالین دارویی است که در درمان اختلال بیش فعالی و کمبود تمرکز بخصوص برای کودکان مبتلا به بیش فعالی یا اوتیسم کاربرد دارد، اما به دلیل بعضی ویژگی های آن، برخی دانشجویان برای افزایش تمرکز و شب بیداری در شب های امتحان از آن استفاده می کنند و به همین دلیل، ریتالین به داروی شب امتحان معروف شده است که البته این نشان دهنده رواج سوء مصرف ریتالین در میان برخی دانشجویان کشور است. 

مصرف ریتالین باعث تحریک سیستم عصبی می شود و با مصرف این دارو، دوپامین بیشتری ترشح می شود که ایجاد حالت سرخوشی در فرد مصرف کننده را به همراه دارد. در این میان اما بی توجهی به عوارض مصرف ریتالین منجر به ایجاد مشکلاتی نظیر اعتیاد به این ماده برای فرد خواهد شد و در چنین شرایطی مصرف کنندگان ریتالین باید برای ترک اعتیاد اقدام کنند. 

کمبود ریتالین در داروخانه ها، پیدا شدن راحت آن در بازار سیاه 

در این میان اما با توجه به عرضه محدود ریتالین در داروخانه ها برای جلوگیری از مصرف خودسرانه آن توسط افراد مختلف، همواره کسانی که از نظر پزشکی به این دارو احتیاج دارند، بخصوص خانواده های دارای فرزند بیش فعال یا مبتلا به اوتسیم، برای تهیه ریتالین با دشواری هایی مواجه هستند. این در حالی است که متاسفانه با وجود دشوار بودن تهیه ریتالین از داروخانه ها، این دارو به راحتی در بازار سیاه حقیقی یا فضای مجازی یافت می شود. 

اخیرا هم تعدادی از مخاطبان رکنا با ارسال پیام هایی به این پایگاه خبری از کمبود ریتالین مورد نیاز برای کودکان خود در بسیاری از داروخانه ها حتی داروخانه های مرجع تهران یا کلانشهرهای دیگر خبر داده اند و این در حالی است که بررسی های خبرنگار رکنا نشان می دهد که همین حالا فعالان بازار سیاه دارویی در فضای مجازی یک بسته 200 تایی ریتالین را به راحتی و با قیمتی بین یک میلیون و 500 هزار تا دو میلیون تومان عرضه می کنند؛ آن هم در شرایطی که نرخ آزاد هر بسته 200 تایی ریتالین در سایت سازمان غذا و دارو، 113 هزار و 600 تومان درج شده است. 

ریتالین جایگزین مناسبی ندارد 

کمبود ریتالین در داروخانه ها و عرضه آزاد آن در بازار سیاه در هفته های اخیر، موضوعی است که دکتر علی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران نیز در گفت و گو با رکنا آن را تایید کرد و اظهار داشت: با توجه به این که توزیع عمومی ریتالین به شدت محدود است، این دارو همواره در داروخانه های کشور با کمبود مواجه است و صرفا داروخانه های منتخب این دارو را با نسخه روانپزشک به افراد ارائه می کنند. 

وی افزود: متاسفانه در شرایطی که ریتالین همواره در داروخانه های کشور کمیاب است، در هفته های اخیر با کمبود شدیدتر این دارو در داروخانه ها مواجه شده ایم و این در حالی است که متاسفانه داروی ریتالین جایگزین مناسبی ندارد و خانواده های دارای فرزند بیش فعال یا مبتلا به اوتیسم در صورت پیدا نکردن این دارو در داروخانه ها با مشکلات زیادی مواجه می شوند. 

مصرف ریتالین توسط دانشجویان به هیچ وجه توصیه نمی شود 

فاطمی با تاکید بر این که متاسفانه با وجود کمبود شدید ریتالین در داروخانه ها، این دارو به راحتی در بازار سیاه دارویی کشور عرضه می شود، اظهار داشت: به جز کودکان بیش فعال یا مبتلا به اوتیسم، ریتالین را معمولا دانشجویانی مصرف می کنند که در امتحانات مختلفی شرکت می کنند، زیرا مصرف این دارو می تواند به افزایش تمرکز و از بین بردن حس خواب در شب امتحان کمک کنند، اگرچه که اعتیادآور بودن یا عوارض زیاد این دارو باعث می شود که ما به هیچ وجه مصرف آن را به دانشجویان توصیه نکنیم. 

نایب رئیس انجمن داروسازان ایران ادامه داد: با توجه به این که چند روزی بیشتر نیست که امتحانات پایان ترم دانشجویان دانشگاه های مختلف به پایان رسیده است، به نظر می رسد نشت این دارو به بازار سیاه توسط دلالان و استفاده زیاد آن در ایام امتحانات توسط دانشجویان منجر به کمبود شدید این دارو در داروخانه ها شده و همین مساله به کمیاب شدن ریتالین مورد نیاز خانواده های دارای فرزند بیش فعال یا مبتلا به اوتیسم دامن زده است. 

احتمال نشت ریتالین از داروخانه ها اندک است 

فاطمی با بیان این که داروخانه ها منشا نشت ریتالین نیستند، عنوان کرد: اساسا ریتالین در داروخانه های عادی توزیع نمی شود و فقط به برخی داروخانه های خاص، آن هم با کنترل شدید داده می شود. بنابراین بسیار بعید است که ریتالین از داروخانه ها نشت کند. اما احتمال نشت ریتالین به بازار سیاه از مبادی دیگری غیر از داروخانه ها وجود دارد و مسئولان سازمان غذا و دارو باید با تشدید نظارت خود بر مبادی دیگر پخش دارو، جلوی نشت داروهای حساسی مانند ریتالین را به بازار سیاه را بگیرند. 

وی با بیان این که کمبود ریتالین در داروخانه های کشور اتفاق جدیدی محسوب نمی شود، گفت: خوشبختانه در سال های اخیر کاربرد سامانه تیتک سازمان غذا و دارو بسیار فراگیر شده و همین مساله کاهش احتمال نشت انواع داروها به بازار سیاه را به همراه داشته است. این در حالی است که تا قبل از راه اندازی سامانه تیتک مشکلات زیادی در زنجیره تامین دارویی کشور وجود داشت و شاهد نشت بسیاری از داروها به بازار سیاه بودیم. 

سازمان غذا و دارو به تمام بسته های ریتالین کد اختصاصی بدهد 

نایب رئیس انجمن داروسازان با تاکید بر این که سازمان غذا و دارو باید به تمام بسته های ریتالین کد اختصاصی بدهد، اظهار داشت: با وجود راه اندازی سامانه تیتک در سال های اخیر، هنوز هم احتمال نشت برخی داروها از جمله ریتالین به بازار سیاه دارویی وجود دارد و سازمان غذا و دارو باید برای جلوگیری از این مساله، به داروهای مختلف از جمله ریتالین کد مخصوصی اختصاص دهد تا این کد پیش از تحویل هر دارو به داروخانه ها یا بیماران در سامانه های مربوطه ثبت شود و به این صورت احتمال نشت ریتالین به بازار سیاه به صفر میل کند. 

وی در پایان تصریح کرد: بهترین راهکار برای جلوگیری از نشت داروهای حساسی از جمله ریتالین به بازار سیاه این است که سازمان غذا و دارو به تمام اقلام و بسته های این داروها کد مخصوصی اختصاص دهد تا اگر هر کدام از این بسته ها از بازار سیاه سردرآورند، نیروهای امنیتی و سازمان غذا و دارو بتوانند بفهمند که داروهای موجود در بازار سیاه از چه محل هایی نشت می کند. بنابراین ما برای داروهای حساسی مانند ریتالین به کدهای مخصوصی نیاز داریم که به صورت اختصاصی برای هر بسته به شکل جداگانه تعریف و در سامانه تیتک ثبت شود.