سرایت کوه خواری از شمال ایران به کالبد تمام کوهستان های کشور/ متجاوزان با پرداخت رشوه، کوه ها را می خورند

کوه خواری که نوعی از زمین خواری محسوب می شود، پدیده ای است که در دهه های اخیر در تمام کشور رواج پیدا کرده است. یعنی اکنون دیگر کوه خواری فقط به استان های تهران، البرز، مازندران و گیلان محدود نمی شود و آن طور که عباس محمدی، مدیر انجمن دیده بان کوهستان به رکنا می گوید، در سال های اخیر پدیده کوه خواری به دره های خوش آب و هوا در استان های کرمان، سمنان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و اصفهان نیز کشیده شده است. باید توجه داشت که یکی از مهمترین آسیب های کوه خواری برای محیط زیست، کاهش آورده رودخانه هایی است که از کوهستان های مختلف سرچشمه می گیرند. بنابراین رواج کوه خواری در ایران نه تنها یکی از عوامل خشک شدن زاینده رود بوده، بلکه کاهش محسوس حجم آب رودخانه های دیگری را نیز به همراه داشته و به بحران آب در کشورمان دامن زده است.

کوه خواری مردمی چیست، کوه خواری دولتی کدام است؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، کوه خواری در واقع نوعی از زمین خواری است که در کوهستان ها اتفاق می افتد. یعنی وقتی به عرصه های ملی که جزو انفال محسوب می شود و در کوهستان واقع شده است، تجاوز می شود، در حقیقت کوه خواری رخ داده است؛ اتفاقی که متاسفانه در دهه های اخیر تنها محدود به استان های تهران و مازندران نبوده است و سال هاست که در بسیاری از عرصه های کوهستانی کشور شاهد سوء استفاده مردم و نهادهای دولتی و عمومی از کوهستان ها هستیم.

عباس محمدی، مدیر انجمن دیده بان کوهستان که امروز به مناسبت «روز جهانی کوهستان» با رکنا به گفت و گو نشست، معتقد است که در ایران کوه خواری به دو شیوه «کوه خواری مردمی» و «کوه خواری دولتی» رواج دارد. در این میان منظور از «کوه خواری مردمی» تجاوز عده ای از مردم است که با سودجویی و نادیده گرفتن حقوق عمومی، عرصه های طبیعی کوهستان ها را به مالکیت شخصی درمی‌آورند.

به گفته این فعال محیط زیست، منظور از «کوه خواری دولتی» نیز تصاحب کوهستان ها توسط سازمان های عمومی دولتی و غیردولتی از جمله شهرداری هاست که با تبدیل کردن کوه ها به باغ و بوستان به دنبال درآمدزایی هستند. همچنین ویلاسازی هایی که وزارت نیرو در کنار سدهای ساخته شده توسط پیمانکاران زیرمجموعه خود انجام می دهد، نوعی کوه خواری دولتی است. مصداق دیگر کوه خواری دولتی نیز فشار وزارت صمت به سازمان های منابع طبیعی یا محیط زیست برای صدور مجوز معدن کاوی در عرصه های کوهستانی است که از ارزش های زیست محیطی بالایی برخوردارند.

محمدی درباره برخی مصادیق کوه خواری مردمی در ایران توضیح داد: از گذشته های دور مشاهده می کردیم که برخی افراد در باغ های تحت مالکیت خود در عرصه های کوهستانی، با جابه‌جا کردن سنگ چین باغ ها، به مساحت زمین های خود اضافه می کردند و عملا دست به کوه خواری و تجاوز به اراضی ملی می زدند. اما اکنون کوه خواری صرفا به این مساله محدود نمی شود و ما در بسیاری از مناطق کوهستانی کشور مشاهده می کنیم که برخی افراد در کنار رودخانه ها و حاشیه شهرها، تحت عنوان ایجاد باغ یا اراضی زراعی، دست به تصاحب کوه ها می زنند که نمونه مشخص این پدیده را در سال های اخیر در مناطق «لواسان»، «رودبار قصران» و «کلاردشت» مشاهده کرده ایم.

متجاوزان با پرداخت رشوه به مسئولان کوه ها را می خورند

محمدی در همین راستا تاکید کرد: ما در مناطق کوهستانی زیادی از استان های تهران، مازندران، البرز و حتی گیلان شاهد آن هستیم که هر سال تعداد املاک شخصی افراد به شکل محسوسی نسبت به سال قبل افزایش می یابد. تقریبا همه این ساخت و سازهایی هم که در اراضی ملی انجام می شود، غیرمجاز است و قطعا مقامات محلی از جمله مسئولان محلی سازمان های منابع طبیعی و محیط زیست در شهرستان ها شاهد و ناظر این مساله هستند و بعید نیست مسئولان دولتی، با دریافت رشوه، چشم خود را روی این ساخت و سازهای غیرمجاز بسته باشند.

مدیر انجمن دیده بان کوهستان با تاکید بر این که کوه خواری بی رویه در ایران نشان از وجود فساد سیستماتیک در نهادهای متولی محیط زیست و برخی دستگاه های مربوط به مدیریت شهری مناطق مختلف کشور است، عنوان کرد: اساسا کوه خواری مردمی به این صورت شکل می گیرد که یک فرد به مسئولان نهادهای شهری و زیست محیطی یک منطقه رشوه می دهد و یا بخشی از باغ خود را به ویلا تبدیل می کند یا در دل کوهستان ویلا می سازد؛ اتفاقی که در سال های اخیر در استان های مختلف کشور رخ داده است و ما هر سال شاهد تبدیل مراتع و اراضی کشاورزی موجود در کوهستان ها به باغ و ویلا هستیم.

در چنین شرایطی هم به گفته این فعال محیط زیست، متاسفانه دستگاه های نظارتی به جای این که با سازندگان ساختمان های غیرمجاز و مسئولان دولتی که چشم خود را به روی این ساخت و سازها می بندند، برخورد کنند تحت عنوان «حقوق مکتسبه»، ویلاسازی در کوهستان را مجاز می شمارند و به نهادهای دولتی ذی‌ربط مجوز می دهند که برای این ویلاهای غیرمجاز آب و برق و گاز تامین کنند.

آن طور که مدیر انجمن دیده بان کوهستان می گوید، در این وضعیت هم ویلاسازان غیرمجاز به دلیل ساخت و ساز غیرقانونی خود صرفا ناچار به پرداخت جریمه می شوند و جریمه ای هم که این افراد می پردازند، بسیار کمتر از آسیبی است که ساخت و ساز غیرمجاز آنها بر کوهستان وارد کرده اند. حتی در بسیاری از مواردی هم که سازمان منابع طبیعی استان، دست به تخریب یک ویلای غیرمجاز می زند، بازهم ویلاسازان در دادگاه ها به نفع خود رای می گیرند و عملا کوه خواران در نبرد قانونی با سازمان های دولتی پیروز می شوند.

سرایت کوه خواری از تهران و مازندران به کالبد تمام کوهستان های ایران

محمدی با بیان این که وجود فساد سیستماتیک در برخی نهادهای دولتی منجر به رواج کوه خواری مردمی شده است، گفت: متاسفانه در سال های اخیر کوه خواری تا حدی در ایران رواج پیدا کرده که این پدیده به یک «سرطان» برای اراضی ملی کشورمان تبدیل شده است و بخصوص در استان های تهران، مازندران، البرز و گیلان شاهد آن هستیم که کوه خواری سرطانی به تمام کالبد کوهستان های این استان ها نفوذ پیدا کرده است.

مدیر انجمن دیده بان کوهستان با تاکید بر این که عدم برخورد مناسب با متجاوزان عرصه های طبیعی منجر به سرایت کوه خواری از تهران و شمال کشور به سایر استان های ایران شده است، عنوان کرد: در سال های اخیر شاهد آن بوده ایم که اکنون تب ویلاسازی و تصاحب زمین به دره های خوش آب و هوا در استان های کرمان، سمنان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و اصفهان نیز کشیده شده و متاسفانه در این استان ها شاهد توسعه باغات و ویلاها در دل کوهستان هایی هستیم که سرچشمه رودخانه های مهم کشور از جمله زاینده رود محسوب می شوند.

مردم کوه خواری را از دولتی ها یاد می گیرند

محمدی با تاکید بر این که مردم وقتی می بینند دولتی ها کوه می خورند، آنها هم دست به کوه خواری می زنند، گفت: صرف نظر از رواج کوه خواری دولتی در شهرهای مختلف کشور و عمومیت پیدا کردن آن در میان مردم، علت دیگر رواج کوه خواری در مناطق دیگر کشور غیر از تهران و شمال ایران، عدم برخورد مناسب با کوه خواری های مردمی صورت گرفته در استان های شمالی کشور بوده است.

این فعال محیط زیست ادامه داد: اگر دولت و دستگاه های نظارتی می توانستند جلوی کوه خواری در تهران و استان های شمالی را بگیرند، دیگر کسی جرات نمی کرد که در استان های دیگر دست به کوه خواری بزند. اما متاسفانه چون کسی جلوی کوه خواری در دهه های اخیر را نگرفته است و حتی نهادهای عمومی دولتی و غیردولتی هم خودشان دست به کوه خواری زده اند، اکنون قانون مداری ارزش خود را از دست داده است و بسیاری از مردم و مسئولان هیچ ارزشی برای عدم تجاوز به عرصه های ملی کشور قائل نیستند.

وی در پایان تصریح کرد: مهمترین راهکار جلوگیری از رواج کوه خواری در سطح کشور این است که دولت همین امروز با تمام کسانی که حتی در دهه های گذشته اقدام به کوه خواری در نقاط مختلف ایران کرده اند، به شدت برخورد کند و به تخریب ساختمان های ساخته شده توسط این افراد در کوهستان ها بپردازد. یعنی از آقای رئیسی انتظار می رود با قاطعیتی که در قوه قضاییه از ایشان سراغ داریم، همین امروز به عنوان رئیس جمهور درس عبرتی به تمام کوه خواران سراسر کشور بدهد.