"ایران" را با آجر که نمی توانستیم بارور کنیم

بعد از اقدام مسئولان «مرکز تحقیقات یوزپلنگ آسیایی» تحت نظارت اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان سمنان مبنی بر زنده‌گیری یک فرد یوز نر از پارک ملی توران و انتقال آن به محوطه‌ای فنس‌کشی‌شده در این پارک برای استفاده از آن در پروژه تکثیر در نیمه‌اسارت در اواخر اسفند سال گذشته، نحوه این زنده‌گیری و البته سکوت خبری سازمان محیط زیست درباره این اقدام منجر به ایجاد جنجال‌های تازه‌ای شده است.

سردرگمی شش‌ساله یوزهای اسیر

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، ماجرای پروژه‌های ناموفق سازمان حفاظت محیط زیست برای نجات یوزپلنگ ایرانی از انقراض، از سال 93 با انتقال «کوشکی» و «دلبر» به پارک پردیسان آغاز شد و با انتقال یک توله‌یوز ماده به نام «ایران» به این پارک از سال 96 رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفت.

اما فروردین سال گذشته یعنی زمانی که امیدها به تکثیر یوز ایرانی در اسارت رنگ باخت، هر سه یوز البته بعد از چند بار تلاش بی‌حاصل در اسفند 98 برای زنده‌گیری آن‌ها، از پارک پردیسان به محوطه‌ای محصور در پارک ملی توران منتقل شدند.

بعد از آن هم مسئولان اداره‌کل محیط زیست استان سمنان اعلام کردند که تنها امید باقیمانده برای تکثیر یوز ایرانی در شرایط نیمه‌اسارت «ایران» است، چراکه توان زادآوری کوشکی و دلبر به طور کامل از بین رفته است.

اعتراض به زنده‌گیری «فیروز»

در این میان اما صبح  دیروز «ستاد مردمی حقوق حیوانات» با ارسال نامه‌ای به معاون دادستانی کل کشور در حقوق عامه از دو مدیر سازمان محیط زیست برای انتقال پنهانی «فیروز»، یوزپلنگ نری که تا پیش از این در زیستگاه طبیعی خود در منطقه توران زندگی می‌کرد، شکایت کرده‌اند.

این سازمان مردم‌نهاد در نامه خود از دستگاه قضایی خواسته است که علیه این دو مدیر یعنی شهاب‌الدین منتظمی، مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست و امیر عبدوس، رئیس اداره‌کل محیط‌زیست استان سمنان اعلام جرم کنند.

در بخشی از این نامه آمده است: «در کمال حیرت، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست و مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست استان سمنان که تنها مسئولان مطلع از این اقدام اشتباه و احتمالا منفعت‌طلبانه هستند، علی‌رغم ادعای کذب گذشته‌شان مبنی بر عدم تصمیم‌گیری برای زنده‌گیری یوزپلنگ وحشی از زیستگاه طبیعی، قضیه زنده‌گیری و اسارت مخفیانه یوزپلنگ مذکور را تا پیش از افشای موضوع پنهان کرده‌اند.»

فضای مجازی را علیه اقدامات ما مسموم می‌کنند

اما شهاب‌الدین متنظمی که از جمله افرادی است که در نامه سازمان مردمی دفاع از حقوق حیوانات از او شکایت شده است، در گفت‌وگو با خبرنگار رکنا ضمن تاکید بر این که مسئول حفاظت از یوز ایرانی، «مرکز تحقیقات یوز آسیایی» است، عنوان کرد: دفاتر ستادی سازمان محیط زیست نقش مستقیمی در حفاظت از یوز ایرانی ندارند و مسئول این پروژه مرکز تحقیقات یوز است که متولی آن اداره‌کل محیط زیست استان سمنان است.

مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان محیط زیست ادامه داد: به هر حال، وقتی توان باروری کوشکی از بین رفته است، مرکز تحقیقات یوزپلنگ برای تکثیر یوز از آجر که نمی‌توانست استفاده کند، بلکه باید از یوز نر استفاده می‌کرد.

وی در ادامه تاکید کرد: زیستگاه طبیعی این یوز نر پارک ملی توران بوده است و اکنون هم به یک مرکز تحقیقاتی در توران منتقل شده است. یعنی این یوز از زیستگاه اصلی خودش جابه‌جا نشده و قرار است بعد از اسپرم گیری در موعد مناسب در زیستگاه طبیعی خود رها شود.

متنظمی همچنین انتقادها به نحوه زنده‌گیری از این یوز را نادرست دانست و عنوان کرد: روش زنده‌گیری این یوز کاملا استاندارد، با برنامه و هدف‌دار بوده است، اما متاسفانه برخی افراد فضای مجازی را علیه اقدامات سازمان محیط زیست آلوده می‌کنند و من امیدوارم که دستگاه قضا به این مساله ورود پیدا کند و با کسانی که فضا را علیه حفاظت مسموم می‌کنند، برخورد کند.

فقط 2 تا 3 درصد احتمال موفقیت داریم

مدیرکل دفتر حفاظت سازمان محیط زیست همچنین اظهار داشت: چرا وقتی شش سال از عمر این سه یوز در پردیسان تلف شد، هیچ کس اعتراضی نکرد. این در حالی است که پیش از اردیبهشت 98، هیچ برنامه جدی برای تکثیر در اسارت وجود نداشت.

وی در پایان البته احتمال به نتیجه رسیدن پروژه تکثیر یوز ایرانی در نیمه‌اسارت را فقط دو تا سه درصد دانست و تصریح کرد: نتیجه بخش بودن این اقدام به رفتارشناسی حیوان بستگی دارد و مشخص نیست که یوز ماده، حتما حیوان نر را بپذیرد یا خیر.

خبرنگار: محمدحسین خودکار