کاروانسرای خواجه نظر جلفا / میراث صفوی در فهرست جهانی یونسکو + فیم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، کاروانسرای خواجه‌نظر که متعلق به دوره صفوی است، در شهرستان جلفا و کنار رودخانه ارس و پل ضیاءالملک واقع شده. این بنا در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۷۴۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. تاورنیه، سیاح فرانسوی، از این کاروانسرا یاد کرده و می‌نویسد که خواجه‌نظر، از ارمنیان معتبر جلفا بود که در تجارت پیشرفت کرد و نزد شاه عباس و شاه صفی اعتبار یافت. به دلیل این مقام‌ها، او به عنوان کلانتر ملت ارمنی‌ها انتخاب شد. خواجه‌نظر دو کاروانسرای بزرگ در جلفا ساخت که هنوز در دو طرف رودخانه باقی مانده‌اند. وی برای ساخت این بناها بیش از ۱۰۰ هزار اکو هزینه کرد، اما این پروژه‌ها به دلیل فوت او نیمه‌تمام ماندند. کاروانسرای خواجه‌نظر، که در ۳ کیلومتری جلفا قرار دارد، از زمان شاه عباس به دستور وی و با هزینه خواجه‌نظر ساخته شد.

این کاروانسرا دارای حیاط مرکزی و سه ایوان است که در سه ضلع حیاط قرار گرفته‌اند. مصالح اصلی بنا سنگ تراش و آجر بوده و پوشش‌های گنبدی با طاق‌های جناقی در آن دیده می‌شود. پلان کاروانسرا مستطیل شکل است و در داخل آن راهروهایی برای دسترسی به اتاق‌ها وجود دارد. طول بنا دو برابر عرض آن است.

در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲، در چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که در ریاض برگزار شد، کاروانسرای خواجه‌نظر به همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر در ایران، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. این مجموعه به عنوان بیستمین و هفتمین اثر جهانی ایران شناخته می‌شود.