مرگ مدرسه در ایران سریعتر از سایر نقاط جهان در حال شکل گیری است / در نظام آموزشی ۹۰ درصد افراد برای حداقل دستمزد تربیت می شوند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، سامان سلامیان ، کارشناس حوزه آموزش و روانشناس در گفت و گو با رکنا گفت: در سراسر جهان، به نظر می‌رسد دولت‌ها دیگر علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری گسترده روی آموزش عمومی ندارند. آموزش رایگان و عمومی به‌تدریج کمرنگ شده و مدارس بیشتر به محلی برای نگهداری کودکان تبدیل شده‌اند تا جایی برای پرورش خلاقیت و استعداد. در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی، آموزش عمومی در سطح پایه‌ای ارائه می‌شود و خبری از تلاش گسترده برای یاد دادن مباحث پیچیده‌ای مانند انتگرال، مثلثات، فیزیک یا زیست‌شناسی در مقاطع دبیرستان نیست. در عوض، این علوم در دانشگاه‌ها و با دریافت شهریه یا از طریق وام های تحصیلی آموزش داده می‌شوند.  

تاثیر جهانی شدن و حذف تدریجی طبقه متوسط بر حوزه آموزش

وی در ادامه افزود: تحولات آموزشی در سطح جهانی نشان می‌دهد که نظام‌های حکمرانی در حال سوق دادن جوامع به سمت دو قطبی شدن هستند. ۹۰ درصد افراد برای حداقل دستمزد تربیت می‌شوند و ۱۰ درصد نخبه دسترسی به منابع آموزشی و مهارت‌های کلیدی دارند. این تغییرات عملاً باعث کوچک شدن طبقه‌ی متوسط شده و مسیر پیشرفت را برای افرادی که سرمایه‌ی اولیه ندارند، دشوارتر می‌کند.  

ایران؛ سقوط سریع‌تر آموزش عمومی

سلامیان تاکید کرد: در ایران، این روند به‌طور چشمگیری محسوس‌تر است. با کاهش بودجه‌ی آموزشی، کیفیت معلمان و امکانات آموزشی افت کرده و مدارس دولتی به‌شدت تحت فشار هستند. بسیاری از خانواده‌ها اگر به دنبال آموزش باکیفیت باشند، ناچارند هزینه‌های بالایی برای مدارس خصوصی، معلم خصوصی و دوره‌های مهارتی بپردازند. این مسئله باعث شده تنها دانش‌آموزانی که خانواده‌هایشان از نظر اقتصادی توانمند هستند، امکان پیشرفت و ورود به دنیای نخبگان را داشته باشند.  

نخبگان راه خود را پیدا می‌کنند، دیگران در چرخه حداقل دستمزد می‌مانند  

وی همچنین افزود: در این سیستم، نخبگان یا به کمک خانواده‌هایشان مسیر رشد را پیدا می‌کنند، یا مهاجرت تحصیلی را انتخاب کرده و از سیستم آموزشی داخلی عبور می‌کنند. در مقابل، آموزش عمومی در ایران و بسیاری از کشورهای جهان، بیشتر افراد را برای دریافت حداقل حقوق و انجام کارهای ساده و غیرتخصصی آماده می‌کند، نه برای نوآوری یا پیشرفت علمی.  

آیا این روند قابل تغییر است؟  

سامان سلامیان در پایان گفت: سوال اساسی این است که آیا دولت‌ها به سمت سرمایه‌گذاری مجدد روی آموزش عمومی خواهند رفت، یا این مسیر به کاهش کیفیت نیروی انسانی و وابستگی بیشتر اقتصادی و علمی به کشورهای پیشرفته ختم خواهد شد؟ آینده‌ی ایران و سایر کشورهایی که در این مسیر حرکت می‌کنند، وابسته به این تصمیمات کلان خواهد بود.