روز بزرگداشت حافظ؛ گرامیداشت شاعری که زمان را در هم می‌ آمیزد

به گزارش رکنا، روز بزرگداشت حافظ این روز، فرصتی است تا یک‌بار دیگر به دیوان حافظ رجوع کنیم و در غزل‌های او غرق شویم. غزل‌هایی که نه تنها زیبایی‌های زبان فارسی را به رخ می‌کشند، بلکه به عمق جان و روان انسان نیز نفوذ می‌کنند.

چرا حافظ این‌قدر محبوب است؟

    زبان دلنشین: حافظ با استفاده از زبانی ساده و در عین حال شیوا و پر از صنایع ادبی، توانسته است احساسات و مفاهیم عمیق را به زیباترین شکل ممکن بیان کند.

    عرفان و فلسفه: اشعار حافظ، سرشار از مفاهیم عرفانی و فلسفی است که هر خواننده‌ای را به تفکر و تعمق وا می‌دارد.

    جاودانگی مضامین: مضامین اشعار حافظ، از عشق و عاشقی تا مرگ و زندگی، همواره برای انسان‌ها جذاب بوده و خواهد بود.

    تفسیرهای متنوع: اشعار حافظ، به دلیل عمق و چندلایه‌بودن، قابل تفسیر به روش‌های مختلف است و هر خواننده‌ای می‌تواند برداشت شخصی خود را از آن‌ها داشته باشد.

چه اتفاقاتی در روز بزرگداشت حافظ رخ می‌دهد؟

در روز بزرگداشت حافظ، برنامه‌های متنوعی در سراسر ایران و در برخی کشورهای دیگر برگزار می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

    گل‌افشانی بر مزار حافظ در حافظیه شیراز: این مراسم باشکوه، با حضور جمع کثیری از علاقه‌مندان به شعر حافظ برگزار می‌شود.

    برگزاری شب‌های شعر: شاعران و علاقه‌مندان به شعر، با خواندن اشعار حافظ و سرودن اشعار جدید به سبک او، به این شاعر بزرگ ادای احترام می‌کنند.

    کنسرت‌های موسیقی: موسیقی‌دانان، با اجرای قطعاتی با شعر حافظ، به زیبایی و عمق این اشعار می‌افزایند.

    نمایشگاه‌های کتاب و هنر: در این نمایشگاه‌ها، آثار مرتبط با حافظ، از جمله دیوان‌های شعر، نقاشی‌ها و مجسمه‌ها به نمایش گذاشته می‌شود.

    همایش‌های علمی: پژوهشگران و محققان، در همایش‌های علمی به بررسی ابعاد مختلف زندگی و آثار حافظ می‌پردازند.

چرا باید حافظ را شناخت؟

شناخت حافظ، یعنی شناخت بخشی از هویت فرهنگی ما. اشعار حافظ، آینه‌ای است که در آن می‌توانیم زیبایی‌ها و زشتی‌های زندگی، عشق و نفرت، امید و ناامیدی را ببینیم. با خواندن اشعار حافظ، می‌توانیم به درک عمیق‌تری از خود و جهان اطرافمان برسیم.

در این روز بزرگ، بیایید با هم به دیوان حافظ رجوع کنیم و از دریای بی‌کران شعر او سیراب شویم.

به مناسبت روز بزرگداشت حافظ با او بیشتر آشنا شوید

20 مهرماه در تقویم به نام بزرگمرد شعر و ادب پارسی، خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی رقم خورده و هر سال در این روز برنامه های مختلفی در آرامگاه وی و شهر شیراز برگزار می شود.

خواجه شمس الدین محمد شیرازی شاعر و حافظ قرآن، متخلص به حافظ و معروف به لسان الغیب از بزرگترین شاعران غزل سرای ایران و جهان به شمار می رود. خواجه شمس الدین محمدبن محمد حافظ شیرازی، از بزرگترین شاعران نغزگوی ادبیات فارسی است. حافظ در اوایل قرن هشتم ه‍.ق- حدود سال 727- در شیراز دیده به جهان گشود. پدرش بهاءالدین، بازرگان و مادرش اهل کازرون بود. پس از مرگ پدر، شمس الدین کوچک نزد مادرش ماند و در سنین نوجوانی به شغل نانوایی پرداخت. در همین دوران به کسب علم و دانش علاقه مند شد و به درس و مدرسه پرداخت. بعد از تحصیل علوم، زندگی او تغییر کرد و در جرگه طالبان علم درآمد و مجالس درس علمای بزرگ شیراز را درس کرد. او به تحقیق و مطالعه کتابهای بزرگان آن روزگار- از قبیل کشاف زمخشری، مطالع الانظار قاضی بیضاوی و مفتاح العلوم سکاکی و امثال آنها- پرداخت. همچنین در مجالس درس قوام الدین ابوالبقاء عبدالله بن محمود بن حسن اصفهانی شیرازی نیز حضور داشت.

حافظ بیشتر عمر خود را در شیراز گذراند و بر خلاف سعدی به جز یک سفر کوتاه به یزد و یک مسافرت نیمه تمام به بندر هرمز همواره در شیراز بود.

وی در دوران زندگی خود به شهرت عظیمی در سر تا سر ایران دست یافت و اشعار او به مناطقی دور دست همچون هند نیز راه یافت. تفکر حافظ عمیق و زنده پویا و ریشه دار و در خروشی حماسی است. شعر حافظ بیت الغزل معرفت است.

آثار خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی

دیوان حافظ

دیوان حافظ که مشتمل بر حدود 500 غزل، چند قصیده، دو مثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی است، تاکنون بیش از چهارصد بار به اشکال و شیوه های گوناگون، به زبان فارسی و دیگر زبان های جهان به چاپ رسیده است. شاید تعداد نسخه های خطّی ساده یا تذهیب شدهٔ آن در کتابخانه های ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکیه و حتی کشورهای غربی از هر دیوان فارسی دیگری بیشتر باشد.نکتهٔ خاصی که در دیوان حافظ وجود دارد، کثرت نسخه هایی با مفردات و واژه های گوناگون است که این خصیصه باعث بروز تصحیحات متعدد و گاه متناقض هم در بین مصححان می شود.

غزلیات

حافظ را چیره دست ترین غزل سرای زبان فارسی دانسته اندموضوع غزل وصف معشوق، می، و مغازله است و غزل سرایی را باید هنری دانست ادبی، که درخور سرود و غنا و ترانه پردازی است.

با آن که حافظ غزل عارفانهٔ مولانا و غزل عاشقانهٔ سعدی را پیوند زده، نوآوری اصلی او در تک بیت های درخشان، مستقل، و خوش مضمون فراوانی است که سروده است. استقلالی که حافظ از این راه به غزل داده به میزان زیادی از ساختار سوره های قرآن تأثیر گرفته است، که آن را انقلابی در آفرینش این گونه شعر دانسته اند.

ماجرای حافظ و شاخ نباتش

نسبت جهان ملک خاتون به عنوان شاخه نبات حافظ، بیشتر از دیگر نسبتهایی که افکار عمومی برای وی معشوقه سازی می کنند، مطرح شده اما واقعیت این است که وی شاعره شیرازی زمان حافظ بوده که در سایه بزرگی "خواجه اهل راز" هیچگاه دیده نشد. جهان ملک خاتون شاعری بود که در زمان حافظ و هم عصر با او یعنی قرن هشتم در شیراز می زیسته است و دیوانی با بیش از پنج هزار بیت شعر نیز دارد.

سال درگذشت حافظ شیرازی

در مورد سال درگذشت او اختلاف کمتری بین مورخان دیده می شود و به نظر اغلب آنان 792 ق است. از جمله در کتاب مجمل فصیحی نوشته فصیح خوافی (متولد 777 ق) که معاصر حافظ بوده و همچنین نفحات الانستألیف جامی (متولد 817 ق) به صراحت این تاریخ به عنوان سال درگذشت خواجه قید شده است. محل تولد اوشیراز بوده و در همان شهر نیز روی در نقاب خاک کشیده است.

آرامگاه حافظ در شهر شیراز و در منطقهٔ حافظیّه در فضایی آکنده از عطر و زیبایی گل های جان پرور، درآمیخته با شور اشعار خواجه، واقع شده است. امروزه این مکان یکی از جاذبه های مهمّ گردشگری به شمار می رود و بسیاری از مشتاقان شعر و اندیشه حافظ را از اطراف جهان به این مکان می کشاند.