فال حافظ

فال حافظ و تاریخچه آن چیست؟

خواجه شمس الدین محمد، حافظ شیرازی از محبوب ترین شعرای ایران زمین است که با گذشت قرن ها، آثار حافظ شیرازی نه تنها در ایران بلکه در سراسر نقاط جهان به شهرت رسیده است. موضوع اشعار حافظ بسیار متنوع بوده و از اشعار او در موسیقی سنتی ایرانی، هنرهای تجسمی و خوشنویسی استفاده می شود.

در نزد ما ایرانیان ، شیخ حافظ شیرازی داننده اسرار نهان و عالم غیب است که هنگام مواجه شدن با مشکلات یا دوراهی های زندگی یا در مراسم مختلف ملی به او مراجعه کرده و تفال می زنیم و از اشعار حافظ شیرازی استفاده می کنیم.

شمس الدین محمد ملقب به خواجه حافظ شیرازی و مشهور به لسان الغیب از مشهورترین شعرای تاریخ ایران زمین است که در حدود سال 726 ه.ق در شهر شیراز به دنیا آمد است. شهرت اصلی حافظ و رمز پویایی جاودانه آوازه او به سبب غزلسرایی و سرایش غزل های بسیار زیباست.

نام پدرش حافظ بهاءالدین بوده که در دوره سلطنت اتابکان فارس از اصفهان به شیراز مهاجرت کرده است. شمس الدین از دوران طفولیت به مکتب و مدرسه رفت و به یادگیری علوم نزد علما و فضلای زادگاهش پرداخت.

حافظ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی تسلط یافت و قرآن را حفظ کرد و در دهه بیست زندگی به یکی از مشاهیر علم و ادب دیار خود تبدل شد و به خاطر حفظ بودن قرآن تخلص حافظ را برگزید.

در دوران جوانی حافظ سلسله محلی اتابکان فارس افول و این ایالات مهم به تصرف خاندان اینجو در آمده بود. حافظ مورد توجه و امرای اینجو قرار گرفت و نزد شاه شیخ جمال الدین ابواسحاق حاکم فارس جایگاه والایی داشت.

امیر مبارزه الدین مؤسس سلسله آل مظفر در سال 754 ه.ق بر امیر اسحاق چیره گشت اما سلطنت امیر مبارز الدین مدت زیادی به طول نینجامید و در سال 759 ه.ق دو تن از پسران او شاه محمود و شاه شجاع پدر را از حکومت خلع کردند. این دو امیر نیز احترام فراوانی به حافظ می گذاشتند.

شغل حافظ

در دوران شاه شیخ ابواسحاق حافظ به دربار راه یافت و شغل دیوانی پیشه نمود . حافظ علاوه بردربار شاه ابواسحاق در دربار شاهان دیگر مانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز راه داشته است. امرار معاش حافظ از طریق شغل دیوانی بوده و شاعری پیشه اصلی او نبوده است.

همسر و پسر حافظ :

حافظ یک بار ازدواج کرد و او تنها یک فرزند داشت که او هم در دوران جوانی در راه سفر نیمه کاره به هند همراه پدرش، فوت کرد . حافظ پس از درگذشت همسرش دیگر ازدواج نکرد.

شیخ حافظ شیرازی درجوانی در نانوایی کار می کرد و نان را به منطقه ثروتمندنشین شهر می رساند. در همین بحبوحه او با شاخه نبات دختر زیبای که مسحور زیبایی و کمالات او شد، آشنا شد . او برای رسیدن به وصال یار، 40 شبانه روز در آرامگاه بابا کوی شب زنده داری کرد و به دعا پرداخت . سپس به وصال یار دست یافت و با شاخه نبات ازدواج کرد. حاصل این ازدواج یک فرزند بود.

گروهی نام همسر حافظ را شاخ نبات و گروهی دیگر بر این اعتقاد هستند که نام همسر حافظ، نسرین بوده و حافظ شیرین زبانی معشوقش را به شاخ نبات تشبیه کرده است.

وفات حافظ و ماجرای دفن حافظ

مرگ حافظ در سال 971 ه.ق یا 792 ق روی داده است و حافظ در گلگشت مصلی که منطقه ای زیبا و با صفا بود به خاک سپرده شد. آرامگاه حافظ  امروزه یکی از جاذبه های مهم گردشگری به شمار می رود. حافظ  بیشتر عمر خود را در شیراز گذراند و تنها یک سفر کوتاه به یزد و یک مسافرت نیمه تمام به بندر هرمز داشت.

روایت است زمان دفن حافظ ، عده ای به علت اشعار او که درباره می گساری بوده با دفن وی به شیوه مسلمانان مخالف بودند اما برخی دیگر حافظ را مسلمان و معتقد می دانستند. به علت ایجاد دو دستگی تفالی به دیوان خود حافظ زدند که این بیت آمد:

قدم دریغ مدار از جنازهٔ حافظ که گرچه غرق گناه است، می رود به بهشت

این شعر تاثیر زیادی در ساکت کردن بدخواهان حافظ داشت.

حافظ چهره مقدسی نزد ایرانیان دارد به طوری که ایرانیان، رفتن به حافظیّه را معادل با زیارت آرامگاه حافظ می دانند و رفتن به آرامگاه  آرامگاه حافظ را با آداب و رسوم مذهبی همچون وضو گرفتن همراه می کنند و در کنار آرامگاه حافظ  به نشان احترام، کفش خود را از پای بیرون می آورند.

آثار حافظ :  

دیوان حافظ

دیوان حافظ دارای 500 غزل، 42 رباعی و چندین قصیده است. حافظ به طور متوسط در هر سال فقط 10 غزل سروده و او دیوان خود را در طول 50 سال سروده است. دیوان حافظ بیش از چهارصد بار به زبان فارسی و زبان های دیگر در دنیا به چاپ رسیده است.

تعداد نسخه های خطی ساده یا تذهیب شده آن در کتابخانه های ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکیه و حتیکشورهای غربی از هر دیوان فارسی دیگری بیشتر است . نکته خاصی که در دیوان حافظ وجود دارد، کثرت نسخه هایی با مفردات و واژه های گوناگون است که این ویژگی سبب بروز تصحیحات متعدد و گاه متناقض هم در بین مصححان می شود.

رباعیات حافظ

چندین رباعی نیز به حافظ نسبت داده شده که هرچند مانند غزل های او از ارزش ادبی والایی برخوردار نیستند اما در انتساب برخی از آنها تردید زیادی وجود ندارد.

ویژگی های شعر حافظ

 شعر حافظ بسیار رمزآلود است . قدرت تاویل پذیری شعر حافظ طوری است که هر کس دیوان حافظ را باز می کند و غزلی می خواند، با توجه به شرایط روحی و حال و هوای خود برداشت خاصی از شعر خواهد داشت، گویی حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است!

در شعر حافظ تناسبات هنری دقیق و ظریف رعایت شده است . به این تناسبات "مراعات النظیر" می گویند.

  حافظ لحنی خاص را برای شروع غزل های خود در نظر گرفته ، این لحن ها گاهی حماسی و شورآفرین و گاهی رندانه و طنزآمیز و اندوهناک است.

. در شعر حافظ ، زبان طنز نیز به کار رفته و حافظ به کمک طنز، ناگفته ها را بیان کرده است

شعر حافظ، شعر ایهام و ابهام است، مبهم بودن شعر حافظ سبب شد تا او بتواند ناگفته ها را بیان و از فتنه های زمان در امان بماند.

تاثیر قرآن در اشعار حافظ

قرآن در زندگی حافظ تاثیر فراوان داشته است و در سراسر دیوان حافظ به ابیاتی برمی خوریم و تاثیر قرآن در آن را می بینیم:

صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ

هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم

و یا

عشقت رسد به فریاد ار خود به سان حافظ

قرآن زبر بخوانی با چارده روایت

و یا

ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ

به قرآنی که اندر سینه داری

اهمیت حافظ نزد ایرانی ها

امروزه در همه خانه ها دیوان حافظ یافت می شود و مردم کشورمان در مراسم مختلف مانند نوروز یا شب یلدا، با کتاب حافظ فال می گیرند. فال حافظ یکی از پرطرفدارترین فال ها در میان ایرانیان است.

شعر حافظ به گونه ای است که هر کس دیوان حافظ را باز می کند و غزلی می خواند، با توجه به شرایط روحی و حال و هوای خود برداشت خاصی از شعر حافظ خواهد داشت، بنابراین شعر حافظ ، برای تفال مناسب بوده و حال و احوال درونی فرد را بیان می کند.

نحوه گرفتن فال حافظ

برای فال حافظ گرفتن ابتدا فرد نیت می کند و برای شادی روح حافظ فاتحه ای می خواند و او را به شاخ نباتش قسم می دهد . سپس فال حافظ گیرنده با دست چپ کتاب را گرفته و با دست راست آن را باز می کند.

نیت کردن

کسی که می خواهد به دیوان حافظ تفال بزند ابتدا باید در دل نیت و حاجت خود را بیان کند تا بتواند بهترین پاسخ را از فال حافظ بگیرد. نیت مهم ترین بخش فال حافظ است، نیت باید بدون ابهام باشد.

پس از نیت معمولا جمله زیر را می گویند :

    ای حافظ شیرازی تو محرم هر رازی؛ تو را به خدا و به شاخ نبات ات قسم می دهم که هر چه صلاح و مصلحت می بینی برایم آشکار و آرزوی مرا بر آورده سازی.

نحوه باز کردن کتاب

پس از نیت کردن و قسم دادن حافظ، فال گیرنده با دست چپ کتاب را گرفته و با دست راست آن را باز می کند.

طبق سنت ایرانیان از بین دو صفحه ای که باز شده باید صفحه سمت راست را انتخاب کرده و غزل بالای صفحه پاسخ فال می باشد. در برخی از دیوان ها ممکن است بیت اول غزل در صفحه قبل باشد یعنی از ابتدای صفحه سمت راست نباشد که باید به صفحه قبل رفته و از ابتدای غزل، شعر را بخوانید.

در این غزل یک یا چند بیت وجود دارد که به نیت شما مربوط است.

منظور از شاهد فال حافظ چیست؟

اگر نتیجه پاسخ نیت خود را پیدا نکردید باید به غزل بعدی رفته و یکی از بیت های شماره 1 – 3 – 5 غزل دوم که اصطلاحا به آن شاهد فال حافظ می گویند و مطالب غزل قبلی را تایید و تکرار می کنند بخوانید تا به پاسخ نیت خود برسید.

تعبیر فال حافظ چگونه است؟

برای تفسیر فال حافظ می توانید از یک نفر که در امر شعر خوانی و تفسیر آگاه است کمک بگیرید اما مطمئنا بهترین تعبیر کننده فال حافظ برای شما خودتان هستید.

تمامی غزل های حافظ معمولا چند معنی متفاوت دارند و پذیرفتن خوب و بد غزل به وضعیت روحی و عاطفی صاحب فال بستگی دارد. شما باید هر بیت از غزل را که بیشتر با شرایط فعلی و نیت شما سازگار است به عنوان تعبیر فال حافظ خودتان در نظر بگیرید.

لیست دیگر قسم ها برای فال گرفتن

 ای حافظ شیرازی، تو کاشف هر رازی، ما طالب یک فالیم، بر ما بنما رازی

 حافظ ای حافظ شیرازی، بر من نظر اندازی، من طالب یک رازم، تو کاشف هر فالی، قسم به شاخه نباتت قسم می‌دهم به قرآنی که در سینه داری، این فال مرا بگشای.

 ای خواجه حافظ شیرازی / تو که دانای هر رازی / آینده ما را خوب بنوازی

 

از بین دو صفحه ای که باز شده باید صفحه سمت راست را انتخاب کرده و غزل بالای صفحه پاسخ فال حافظ است. در برخی از دیوان ها ممکن است بیت اول غزل در صفحه قبل باشد، یعنی از ابتدای صفحه سمت راست نباشد که باید به صفحه قبل رفته و از ابتدای غزل، شعر را بخوانید.

تفسیر فال حافظ

برای تفسیر فال حافظ می توانید از یک نفر که در امر شعر خوانی و تفسیر آگاه است کمک بگیرید. شما باید هر بیت از غزل را که بیشتر با شرایط فعلی و نیت شما سازگار است به عنوان تعبیر فال حافظ خودتان در نظر بگیرید.

فال حافظ به انگلیسی چه می شود؟

فال حافظ به انگلیسی را هم می توان به صورت fal-e hafez بیان کرد هم با معنای دقیق تر که می شود

fortune telling of divane hafez

Fal-E Hafez (Omens of Hafez)

شما عزيزان در پایگاه خبری ركنا می توانيد فال حافظ روزانه ماه تولد خودتان را مطالعه فرماييد.