گرد و غبار خوزستان مانع اعزام بالگرد برای کمک به مصدومان اتوبوس دهدز شد / اعزام نشدن نیروهای آتش نشانی و راهداری به محل حادثه به دلیل خلاهای قانونی

حوالی ساعت 16 دیروز، واژگونی اتوبوس گردشگران اصفهانی در محور دهدز استان خوزستان، بار دیگر وجود ضعف هایی در سیستم امدادرسانی کشور را آشکار کرد. در این گزارش به بررسی نقش نیروهای اورژانس و هلال احمر در فقدان حضور نیروهای سازمان راهداری و آتش نشانی برای امدادرسانی به آسیب دیدگان اتوبوس دهدز پرداخته ایم.

اورژانس و هلال احمر 15 دقیقه بعد از واژگونی اتوبوس دهدز به صحنه رسیدند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، روز گذشته وقوع یک حادثه جاده ای تلخ در استان خوزستان بار دیگر ضعف های سیستم امدادرسانی کشور در هنگام بروز حوادث ناگهانی به ویژه در مناطق صعب العبور را آشکار کرد. ماجرا از این قرار است که دیروز حوالی ساعت 4 بعد از ظهر، اتوبوس گردشگران اصفهانی در 5 کیلومتری شهر دهدز استان خوزستان واژگون شد و در این حادثه سه نفر جان خود را از دست دادند و 29 نفر مصدوم شدند.

در ادامه نیز با وجود این که عوامل هلال احمر و اورژانس حدود 15 دقیقه بعد از دریافت خبر از وقوع این حادثه به صحنه اعزام شدند، ولی کار امدادرسانی به حادثه دیدگان با دشواری های بسیاری مواجه بود که یکی از مهمترین این دشواری ها، فقدان حضور بالگرد در صحنه بود که باعث شد کار انتقال مصدومان به بیمارستان ها به دلیل لغزنده بودن جاده بیش از حد طول بکشد. علت اصلی عدم حضور بالگرد در منطقه نیز وجود گرد و غبار در آسمان روز گذشته خوزستان بود.

این نکته ای است که علی پهلوان، معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر خوزستان در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: متاسفانه روز گذشته آسمان استان خوزستان بخصوص شهر اهواز به دلیل تشدید ریزگردها غبارآلود بود و به همین دلیل، امکان امدادرسانی به مردم با استفاده از بالگرد فراهم نبود. خود جاده دهدز هم به دلیل وقوع بارندگی، لغزنده بود و همین لغزندگی و البته سرعت بالای راننده نقش مهمی در واژگونی اتوبوس داشت.

وی افزود: حادثه واژگونی اتوبوس در ساعت 16:04 دقیقه به مرکز فوریت های پزشکی دهدز اعلام شد و در ساعت 16:11 نیز این مرکز، خبر را به پایگاه جاده ای و کوهستان هلال احمر دهدز اعلام کرد و در ساعت 16:20 یعنی تنها حدود 15 دقیقه بعد از اعلام اولین خبر از وقوع حادثه، نیروهای پایگاه هلال احمر دهدز به عنوان نزدیکترین پایگاه به این حادثه به محل اعزام شدند. در ادامه هم نیروهای یکی دیگر از پایگاه های هلال احمر خوزستان و همچنین یکی از پایگاه های استان چهارمحال و بختیاری به محل اعزام شدند.

برخی مصدومان حادثه اتوبوس دهدز 2 ساعت زیر کابین اتوبوس بودند

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که در سانحه واژگونی اتوبوس گردشگران اصفهانی با وجود این که نیروهای اورژانس و هلال احمر با سرعت مناسبی به محل حادثه رسیدند، اما بخش زیادی از مجروحان به همراه سه جان باخته این حادثه، ساعت ها زیر کابین اتوبوس گیر کرده بودند و به گفته حاضران در صحنه، عملیات بیرون کشیدن بعضی از این افراد از زیر کابین، حدود دو ساعت طول کشیده است.

البته آن طور که معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر خوزستان می گوید، نیروهای هلال احمر عازم برای امدادرسانی در این حادثه، دو خودروی معروف به «ست نجات» نیز به این صحنه اعزام کردند. این خودروها از ابزارهای هیدرولیک و پنوماتیک لازم برای رهاسازی مصدومان از زیر خودروها برخوردار هستند و می توانند مصدومانی را که در زیر کابین اتوبوس گیر کرده اند، بیرون بکشند.

در واقع می توان گفت در حادثه واژگونی اتوبوس گردشگران اصفهانی، نیروهای اورژانس و هلال احمر خودشان را به موقع به محل حادثه رساندند، ولی عملیات نجات برخی مصدومان از زیر اتوبوس حدود دو ساعت زمان برد؛ موضوعی که ممکن است باعث از دست رفتن فرصت طلایی نجات جان باختگان این حادثه از زیر کابین این اتوبوس شده باشد و مجروحیت بیشتری را نیز برای مصدومان این حادثه به بار آورده باشد.

چرا نیروهای آتش نشانی و راهداری در صحنه واژگونی اتوبوس دهدز حضور نداشتند؟

بررسی های رکنا نشان می دهد ریشه اصلی طول کشیدن فرآیند بیرون آوردن مصدومان از زیر کابین اتوبوس، به این مساله بازمی‌گردد که اساسا نیروهای هلال احمر در چنین شرایطی برای جابه‌جایی اتوبوس و بیرون کشیدن مسافران از زیر آن، از جرثقیل یا مانند آن استفاده نمی کنند، بلکه با استفاده از جک های هیدرولیک، اتوبوس یا خودروهایی را که مصدومان زیر آن گیر کرده اند، بالا می برند و مجروحان را یکی یکی از زیر خودرو بیرون می کشد. البته بعد از امدادرسانی به مصدومان، سازمان راهداری، لودر، جرثقیل یا سایر ابزارهای لازم را به صحنه حادثه اعزام می کنند تا بقایای خودروها و اتوبوس های تصادفی را از محل جمع کنند.

این اتفاق اما در حالی رخ می دهد که بسیاری از کارشناسان امداد و نجات معتقدند که اساسا در هنگام وقوع حوادث جاده ای مهم مانند واژگونی یک اتوبوس، باید خودروهای آتش نشانی نیز همراه نیروهای هلال احمر و اورژانس به محل حادثه اعزام شوند؛ زیرا اولا امکان وقوع آتش سوزی در چنین حوادثی دور از انتظار نیست و قطعا نیروهای آتش نشانی مهارت بالاتری از نیروهای هلال احمر در اطفای حریق دارند و ثانیا کمک آتش نشانان به نیروهای هلال احمر و اورژانس می تواند منجر به تسریع در عملیات بیرون کشیدن مصدومان از زیر خودروها باشد.

نکته مهم در این میان اما آن است که وجود یک خلا قانونی باعث می شود که خودروهای آتش نشانی به ندرت در حوادث جاده ای حاضر شوند، خلا قانونی مهم نیز این است که اساسا ما در کشورمان چیزی به نام سازمان آتش نشانی کشوری نداریم و نهادهای آتش نشانی در زیرمجموعه شهرداری های مختلف فعالیت می کنند و هیچ گاه برای انجام ماموریت در جاده هایی که خارج از حریم شهرها واقع شده اند، حاضر نمی شوند.

البته مطابق مصوبات کمیسیون ایمنی راه های کشور، این سازمان راهداری است که وظایفی از جمله اعزام جرثقیل برای جمع کردن بقایای خودروهای واژگون شده در جاده ها و خاموش کردن حریق در هنگام بروز آتش سوزی در محورهای خارج از حریم شهرها را برعهده دارد، اما با توجه به این که سازمان راهداری یک دستگاه امدادی محسوب نمی شود، در شرایطی که نیازی به این سازمان برای اطفای حریق در جاده ها وجود نداشته باشد، در ساعت های اولیه، این صرفا نیروهای اورژانس و هلال احمر هستند که به محل حادثه اعزام می شوند و عدم حضور نیروهای سازمان راهداری و تجهیزات آنها در چنین حوادثی منجر به طول کشیدن بیش از حد فرآیندهایی مثل بیرون کشیدن مجروحان از زیر اتوبوس در حوادثی مانند ماجرای دیروز محور دهدز می شود.