اولویت با واکسن های ایرانی برای دز سوم / تداوم واردات واکسن کرونا در صورت کُند پیش رفتن روند تولید واکسن

تزریق عمومی واکسن کرونا مهمترین راهکار برای مقابله با همه گیری این ویروس تلقی می شود. با توجه به شیوع سویه های جدید کووید19 در جهان، ایمنی لازم برای مقابله با این ویروس، نه تنها با تزریق دو دُز واکسن کرونا، بلکه با تزریق دُز سوم واکسن کرونا ایجاد می شود. در این میان به نظر می رسد وزارت بهداشت برنامه دارد که برای ادامه مسیر تزریق عمومی واکسن کرونا به ایرانیان، تا حد امکان از واکسن های ایرانی استفاده کند. یعنی در نوبت سوم تزریق واکسن کرونا به مردم ایران، واکسن های داخلی در اولویت وزارت بهداشت قرار خواهند داشت.

وزارت بهداشت به دنبال استفاده بیشتر از واکسن های ایرانی

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، ممنوع شدن واردات واکسن کرونا و کفایت کردن واکسن های داخلی برای ادامه راه واکسیناسیون عمومی در کشور، موضوعی است که در روزهای اخیر صحبت های متفاوتی درباره آن از سوی بهرام دارایی، رئیس سازمان غذا و دارو منتشر شده است. در ابتدا این طور در رسانه ها منعکس شد که رئیس سازمان غذا و دارو گفته است با توجه به این که از این به بعد واکسن های داخلی کفاف نیازهای ما را می دهد، بنابراین واردات واکسن از کشورهای خارجی ممنوع شده و البته قرار شده است که واکسن‌ساز‌های داخلی حداقل 15 میلیون دُز واکسن در ماه به وزارت بهداشت تحویل دهند.

اما کمتر از 24 ساعت پس از انتشار این اظهارات از سوی بهرام دارایی، مجددا خبرهایی به نقل از رئیس سازمان غذا و دارو در رسانه ها منتشر شد که او گفته است بنابر اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا، واردات واکسن مطلقا ممنوع نیست و ورود واکسن از خارج کشور در صورت نیاز همچنان ادامه پیدا خواهد کرد. دارایی همچنین تاکید کرده است که اولویت دولت سیزدهم تامین واکسن از مسیر داخلی و خارجی است، اما با افزایش تولید داخل، رویکرد ستاد ملی کرونا کاهش واردات است و در صورت تامین کامل نیاز کشور با واکسن های ایرانی، محدودیت واردات اعمال خواهد شد.

با وجود اختلاف ظاهری این دو صحبت رئیس سازمان غذا و دارو، آنچه از فهوای هر دو کلام برمی‌آید، این است که وزارت بهداشت به دنبال آن است که پس از تامین مناسب واکسن کرونا برای تزریق در نوبت اول و دوم واکسیناسیون به ایرانیان، برای ادامه مسیر واکسیناسیون کشور یعنی نوبت سوم و احتمالا نوبت چهارم تزریق واکسن کرونا به شهروندان، تا حد امکان از واکسن های داخلی استفاده کند تا پروژه تولید این واکسن ها که هر کدام حاشیه های زیادی را به همراه داشته اند و با تاخیر زیادی به تولید انبوه رسیده اند، در نهایت یک جا به ثمر بنشیند و محصولات ایرانی نیز در مسیر واکسیناسیون عمومی کشور استفاده شود.

ابهام درباره تاییدیه جهانی و نتایج کارآزمایی واکسن های ایرانی

در این میان اما نکته مهمی که باید به آن توجه داشت، این است که هنوز ابهامات بسیاری درباره واکسن های ایرانی کرونا مطرح است و تا زمانی که این ابهامات برطرف نشود، نمی توان استفاده از واکسن های ایرانی برای نوبت سوم و چهارم واکسیناسیون ایرانیان و کنار گذاشتن واکسن های خارجی از این مسیر را امری مفید تلقی کرد.

ابهام اول این است که اخیرا برخی ویروس شناسان، اپیدمیولوژیست ها، اعضای انجمن ایمونولوژی و آلرژی ایران، اعضای کمیته علمی کشوری کرونا و دیگر متخصصان بهداشتی تاکید کرده اند که بهتر است کسانی که دو دُز واکسن سینوفارم زدند، برای دُز سوم، واکسن هایی را دریافت کنند که با استفاده از پلتفورم های وکتور ویروس یا MRNA تولید شده اند؛ حال در این شرایط به نظر می رسد توقف روند واردات واکسن های خارجی و اتکا به واکسن های ایرانی که هیچ کدام با استفاده از پلتفورم های وکتور ویروس یا MRNA تولید نشده اند، برخلاف روند توصیه شده از سوی متخصصان بهداشتی است.

نکته مهم دیگر هم این است که نه تنها هیچ کدام از واکسن های ایرانی تاییدیه های بین المللی را ندارند، بلکه به جز واکسن پاستور، مقاله مربوط به نتایج کامل فاز سوم کارآزمایی بالینی سایر واکسن های داخلی نیز هنوز منتشر نشده است و برآوردهای متخصصان بهداشتی از فرآیند صدور مجوز جهانی مصرف واکسن ها توسط سازمان بهداشت جهانی، نشان می دهد که در خوشبینانه ترین حالت، تا 6 ماه دیگر هم هیچ کدام از واکسن های داخلی نخواهند توانست که تاییدیه های بین المللی را دریافت کنند.

در چنین شرایطی مسئولان وزارت بهداشت باید به این سوال پاسخ دهند که وقتی بسیاری از کشورهای جهان از میان تمام واکسن های موجود در ایران، صرفا تاییدیه واکسن آسترازنکا را صادر کرده اند و ایرانیان برای سفر به خارج از کشور حتما باید این واکسن را دریافت کنند، حالا با کنار گذاشتن واکسن آسترازنکا از چرخه واکسیناسیون عمومی، افراد متقاضی چطور خواهند توانست که به خارج از کشور سفر کنند؟ در واقع، چرا ایرانیان برخلاف بسیاری از مردم جهان برای رفتن به سفرهای بین المللی حتما باید تست منفی PCR ارائه کنند و چند روز هم در قرنطینه بمانند؟

ابهام درباره اثربخشی واکسن های ایرانی در برابر امیکرون و دلتا

ابهام مهم دیگری که درباره واکسن های ایرانی وجود دارد نیز این است که هنوز اثربخشی واکسن های داخلی در برابر سویه های جدید کرونا بخصوص سویه امیکرون به اثبات نرسیده است و حتی با توجه به برخی مقالات علمی جهانی، ممکن است واکسن هایی از جمله سینوفارم و اسپوتنیک هم کارآیی کافی را در برابر سویه امیکرون نداشته باشند و به نظر می رسد واکسن آسترازنکا از معدود واکسن هایی است که در برابر سویه امیکرون مقاوم است.

در چنین شرایطی مسئولان وزارت بهداشت باید به این سوال پاسخ دهند که وقتی رفته رفته سویه امیکرون به سویه غالب کرونا در کشورمان تبدیل می شود، بر چه اساسی تصمیم گرفته اند که واردات واکسن های خارجی را محدود کنند و تزریق دُز سوم به بخش زیادی از ایرانیان را صرفا با استفاده از واکسن های ایرانی انجام دهد؟ آن هم در شرایطی که نه تنها در برابر سویه امیکرون، بلکه در برابر سویه دلتا نیز اثربخشی مناسب واکسن های ایرانی کرونا به اثبات نرسیده است.

ایران به دنبال دریافت مجوز واکسن های داخلی از سازمان بهداشت جهانی است

اما با وجود ابهامات فراوان موجود درباره واکسن های ایرانی، سجاد اسماعیلی، مشاور رسانه ای رئیس سازمان غذا و دارو در گفت و گو با رکنا تاکید کرد که واکسن سازان ایرانی نتایج مطالعات پیش بالینی و بالینی خود را به سازمان غذا و دارو ارسال کرده اند و این سازمان، نتایج مربوط به واکسن های ایرانی را مورد ارزیابی فنی و کیفی قرار داده و این نتایج را براساس قواعد بین المللی به سازمان بهداشت جهانی تحویل داده است و ایران هم اکنون منتظر دریافت تاییدیه مربوط به واکسن های داخلی از سوی سازمان بهداشت جهانی است.

این مقام مسئول با اشاره به تلاش مضاعف دولت سیزدهم برای تامین واکسن کرونا از طریق واردات و حمایت از تولیدات داخلی در ماه های اخیر گفت: هم اکنون حجم مناسبی از انواع واکسن های ایرانی و خارجی در کشور دپو شده است و واکسن های موجود تا حد زیادی برای تکمیل نوبت سوم واکسیناسیون ایرانیان کفایت می کند. بنابراین ما امیدواریم که با استقبال مردم از این واکسن ها، سرعت چرخه انتقال کرونا در کشور از امروز هم پایین تر بیاید و شاهد کاهش بیشتر آمار مبتلایان و جان باختگان کرونا در کشورمان باشیم.

واکسن های داخلی در اولویت تزریق به ایرانیان

اسماعیلی با بیان این که در ادامه مسیر تامین واکسن کرونا در ایران، حمایت از تولیدات داخل در اولویت سازمان غذا و دارو قرار دارد، اظهار داشت: براساس دستور مسئولان ستاد ملی مبارزه با کرونا، وزارت بهداشت برای حمایت از واکسن های ایرانی اقدام به پیش خرید این واکسن ها کرده است، اما قرار نیست در ادامه مسیر واکسیناسیون کشور، ما صرفا به تولیدات داخلی اکتفا کنیم.

وی در توضیح بیشتر گفت: وزارت بهداشت در ماه های آینده، خرید واکسن های ایرانی را در اولویت قرار خواهد داد، اما هر زمان که احساس شود واکسن های ایرانی برای ادامه مسیر واکسیناسیون عمومی کفایت نمی کنند یا تولید آنها به کندی صورت می گیرد، قطعا وزارت بهداشت مثل گذشته، انواع واکسن کرونا را از مسیر واردات تامین خواهد کرد. چون مهمترین اولویت وزارت بهداشت این است که هرچه سریع تر علاوه بر نوبت اول و دوم، نوبت سوم واکسیناسیون کرونا ایرانیان نیز تکمیل شود.

سازمان غذا و دارو: واکسن های ایرانی در برابر سویه امیکرون کارآیی دارند

این مقام مسئول در سازمان غذا و دارو، با بیان این که کارشناسان این سازمان مشغول انجام مطالعات گسترده برای ارزیابی اثرات واکسن های ایرانی در برابر سویه امیکرون هستند، عنوان کرد: باید توجه داشته باشیم که عمده مطالعاتی که در سطح جهان درباره سویه امیکرون انجام شده است، نشان می دهد که شدت بیماری زایی این سویه نسبت به جهش های قبلی کرونا کمتر است و بنابراین نیاز به بستری شدن در بیمارستان یا ICU و حتی مرگ و میر ناشی از ابتلا به سویه امیکرون نیز کمتر از سویه دلتاست.

وی در ادامه تاکید کرد: وقتی بیشتر ایرانیان دو دُز واکسن کرونا تزریق کرده اند و مقداری آنتی بادی موثر در برابر کرونا در بدن آنها وجود دارد، تزریق دُز سوم واکسن می تواند سطح آنتی بادی مردم ایران را به شدت بالا ببرد و ایمنی مناسبی در میان آنها در برابر سویه های مختلف کرونا از جمله امیکرون ایجاد کند. در این میان تزریق واکسن های ایرانی به عنوان دُز سوم واکسن می تواند این آنتی بادی را در میان ایرانیان ایجاد کند و بر این اساس می توان گفت که واکسن های ایرانی نیز مانند واکسن های خارجی در برابر سویه امیکرون کارآیی دارند.

در صورت نیاز واردات واکسن ادامه می یابد

اسماعیلی با تاکید بر این که واردات واکسن کرونا به هیچ وجه به طور کامل ممنوع نشده است، گفت: براساس برنامه وزارت بهداشت، فعلا تا زمانی که بتوانیم از واکسن های ایرانی برای ادامه مسیر واکسیناسیون عمومی کشور تامین کنیم، واردات واکسن کرونا محدود خواهد بود، اما اگر تولید واکسن های داخلی به کُندی پیش برود یا این واکسن ها نتوانند به اندازه کافی نیاز مردم ما را تامین کنند، قطعا به سمت واردات پیش خواهیم رفت.

مشاور رسانه ای رئیس سازمان غذا و دارو با بیان این که واکسن های ایرانی تا کنون اثربخشی مناسبی در برابر کرونا داشته اند، توضیح داد: واکسن های ایرانی نه تنها در برابر سویه دلتا، بلکه حتی در برابر امیکرون نیز کارآیی بالایی دارند. البته مردم ما باید توجه داشته باشند که جدیدترین مطالعات درباره سویه امیکرون نشان می دهد که اساسا قدرت بیماری زایی و میزان بستری شدن و مرگ و میر ناشی از این سویه کمتر از سویه دلتاست و بنابراین تزریق تمام واکسن های موجود در ایران از جمله واکسن های داخلی تا حد زیادی در برابر سویه امیکرون ایمنی ایجاد خواهد کرد.

وی در ادامه تاکید کرد: در پنج ماه گذشته که سرعت واکسیناسیون عمومی به شکل محسوسی افزایش یافته است، بخشی از واکسن های مورد استفاده در این فرآیند، واکسن های داخلی بوده است و ترکیب استفاده از واکسن های وارداتی و تولید داخل در ماه های اخیر منجر به ایجاد مصونیت بالایی در برابر کرونا در میان ایرانیان شده و کار را به جایی رسانده است که شاهد کاهش چشمگیر آمار فوتی های ناشی از کرونا در کشورمان هستیم.

برنامه ریزی برای واردات واکسن های MRNA در صورت پیشنهاد کمیته علمی

اسماعیلی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود تاکید متخصصان بهداشتی مبنی بر لزوم استفاده از واکسن های تولیدشده با استفاده از پلتفورم وکتور ویروس یا MRNA در مرحله سوم واکسیناسیون، در پروتکل های تعیین شده از سوی وزارت بهداشت، تزریق سه دُز واکسن تولیدشده با استفاده از پلتفورم ویروس غیرفعال (سینوفارم) پیش بینی شده است، توضیح داد: پروتکل های وزارت بهداشت برای تزریق دُز سوم واکسن کرونا به ایرانیان براساس واکسن هایی که در دسترس ما قرار دارد، تهیه شده است و در آینده نیز این پروتکل ها بر مبنای واکسن هایی که موجود خواهند بود، به روز خواهد شد.

مشاور رسانه ای رئیس سازمان غذا و دارو در پاسخ به این سوال که آیا پروتکل وزارت بهداشت برای تعیین دُز سوم واکسن کرونا با شرایط ایده آل توصیه شده از سوی متخصصان تفاوت دارد یا خیر، اظهار داشت: باید توجه داشت که شرایط ایده آل نوبت سوم واکسیناسیون کرونا در بسیاری از کشورهای جهان اجرایی نمی شود، اما بازهم وزارت بهداشت تلاش می کند که براساس آخرین اطلاعات موجود در جهان، دُز سوم واکسن کرونا را برای ایرانیان انتخاب کند.

وی در ادامه تاکید کرد: کمیته علمی کشوری کرونا که بازوی مشورتی ستاد ملی مبارزه با کرونا محسوب می شود، بهترین مرجعی است که می تواند به ستاد ملی پیشنهاد دهد که برای واردات واکسن های مختلف به عنوان دُز سوم تصمیم گیری کنیم. بنابراین اگر این کمیته به این نتیجه برسد که با تزریق واکسن های تولیدشده با استفاده از پلتفورم های وکتور ویروس یا MRNA به عنوان دُز سوم واکسن کرونا، ایمنی جمعی در کشورمان افزایش خواهد یافت، حتما وزارت بهداشت برای واردات این نوع واکسن های کرونا برنامه ریزی خواهد کرد.

واکسن های آسترازنکای اهدایی در راه ایران

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که روز هشتم دی دکتر محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت ضمن تایید کمبود واکسن آسترازنکا در ایران به خبرنگار رکنا گفته بود که با توجه به این که ذخیره واکسن آسترازنکا در ایران رو به پایان است، بخش زیادی از پایگاه های واکسیناسیون موجود در کشور، هم اکنون موجودی واکسن آسترازنکای خود را تمام کرده اند و قرار است محموله جدید این واکسن تا 10 روز دیگر وارد کشورمان شود.

در این میان، اسماعیلی نیز ضمن تایید رو به پایان بودن ذخیره واکسن آسترازنکا در کشورمان گفت: ذخایر واکسن آسترازنکا نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان رو به اتمام است و اکنون شرکت آسترازنکا در حال تحقیق و توسعه روی مدل های جدیدتر این واکسن است که بتوانند کارآیی بالاتری در برابر سویه های جدیدتر کرونا داشته باشند.

البته به گفته این مقام مسئول در سازمان غذا و دارو، از ماه های قبل مذاکراتی برای اهدای واکسن آسترازنکا از کشورهای مختلف به ایران انجام شده و ممکن است از مبادی مختلف از جمله ژاپن و امارات چند محموله واکسن اهدایی آسترازنکا در ماه های آتی وارد کشورمان شود.

سرعت تولید واکسن های ایرانی در ماه های اخیر 2 برابر شده است

اسماعیلی در بخش دیگری از صحبت هایش با تاکید بر افزایش محسوس سرعت تولید واکسن کرونا در ایران در ماه های اخیر اظهار داشت: هم اکنون سرعت تولید واکسن کرونا در ایران نسبت به شش ماه گذشته بیش از دو برابر شده است و هم اکنون واکسن هایی نظیر پاستوکووک، پاستوکووک پلاس، اسپایکوژن و برکت با سرعت بالایی در ایران تولید می شود و به وزارت بهداشت تحویل داده می شود.

مشاور رسانه ای رئیس سازمان غذا و دارو ادامه داد: در هفته های اخیر دولت حمایت های خود از واکسن ایرانی کرونا را افزایش داده و روند پیش خرید واکسن های ایرانی کرونا سرعت بیشتری گرفته است. بر این اساس، بخش زیادی از واکسن هایی که برای نوبت سوم واکسیناسیون کرونا استفاده خواهد شد، واکسن های تولید داخل خواهند بود که ایمنی زایی مناسبی دارند و ما حتما در آینده اثرات مناسب استفاده از واکسن های ایرانی برای تزریق به عنوان دُز سوم واکسن کرونا را خواهیم دید.

وی در پایان تصریح کرد: آخرین آمارهای سازمان غذا و دارو نشان می دهد که هم اکنون حدود 29 میلیون دُز واکسن ایرانی از انواع برکت، پاستوکووک، پاستوکووک پلاس، اسپایکوژن و رازی تحویل وزارت بهداشت داده شده است و در ماه های آتی تعداد واکسن های ایرانی تحویل شده به وزارت بهداشت به شکل محسوسی افزایش خواهد یافت.