خبر آمد، شنبه خبری در راه است/ معیشت مردم را به مذاکرات گره بزنیم یا نزنیم !؟

امیر رهبر، فعال اجتماعی، در آستان مذاکرات ایران و آمریکا که قرار است فردا آغاز شود نوشت:  نزدیک خانه ما، محله‌ای به نام "شیوا" قرار دارد، برای خرید به طور معمول به این محله مراجعه می‌کنم.در این محله چندین مغازه طلافروشی در کنار هم قرار دارند. برخی روزها، صف‌های طولانی در این مغازه‌ها دیده می‌شود و من متوجه می‌شوم که یک خبر اقتصادی در راه است. در روزهای دیگر، این مغازه‌ها خلوت هستند، که نشان‌دهنده عدم تحولات اقتصادی است.  وضعیت این مغازه، به نوعی نبض بازار من برای تحلیل مسائل کشور است.به عبارت دیگر، تحلیل‌های اقتصادی از دل اجتماع و جمع‌های مردمی شکل می‌گیرد. اقتصاد، پایه اجتماعی دارد.

چرا این وضعیت وجود دارد؟

پس از ماه‌ها کش‌و‌قوس، ایران و آمریکا اعلام کردند که مذاکرات میان دو طرف از روز شنبه آغاز می‌شود. روابط ایران و آمریکا به دلیل تأثیرات گسترده‌اش بر زندگی مردم، پس از انقلاب جایگاه ویژه‌ای در افکار عمومی ایران پیدا کرده است. این روزها نشاط به جامعه بازگشته است. جامعه‌ای که در سایه حوادث مختلف این چند سال، ممکن است نگران و مضطرب بوده، حالا به تغییرات امیدوار شده است. هر نوع تنش‌زدایی می‌تواند فشار روانی جامعه را کاهش دهد.

اولین گام در حل مسائل اقتصادی، رفع تحریم‌ها است، اما گام بزرگ‌تر کنار زدن رانت‌خوارانی است که با استفاده از موقعیت‌های ویژه و خارج از حوزه نظارت مردم، بر منابع مختلف کشور تسلط یافته و آن را به نفع خودشان استحصال می‌کنند. این امر، جهاد اکبر است.

اکثر مردم خواهان توافقی هستند که به رفع تحریم‌ها منجر شود. به طور طبیعی، فضای اجتماعی موفقیت در مذاکرات، تأثیرگذار خواهد بود.

اگر برای حفظ منافع ملی می‌توانیم با کشورهای مخالف به مذاکره بنشینیم، پس قادر خواهیم بود با هم‌وطنان خود با دیدگاه‌های سیاسی متفاوت نیز در جهت حفظ منافع ملی به مذاکره پرداخته و اجماع کنیم. بنابراین، مذاکره حتی در حل مناقشات داخلی نیز می‌تواند مؤثر باشد.

نقش مذاکرات در سرمایه اجتماعی یعنی مردم

امیر رهبر ادامه داد: مذاکرات معمولاً یک صحنه سیاسی و اغلب غیرشفاف است، چراکه اقتضائات سیاسی و امنیتی ایجاب می‌کند که این فرآیند به صورت نیمه شفاف باشد. تخصصی بودن مذاکرات نیز به ابهام در روند آن افزوده و منجر به شایعات می‌شود. رسانه‌ها نیز نقشی مهم در انتشار اخبار مربوط به مذاکرات و ایجاد بخشی از این ابهام دارند. گروه‌های فشار که مخالف روند مذاکرات هستند، می‌توانند افکار عمومی را تحت تأثیر قرار دهند و به طور ناگهانی در روند مذاکرات دخالت کنند. به این ترتیب، مذاکرات می‌تواند اعتماد به نظام سیاسی را تحت تأثیر قرار دهد. تیم مذاکره‌کننده، به عنوان نمایندگان رسمی سیاسی، تصمیماتشان تأثیر مستقیم بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم خواهد داشت و مردم نظرات خود را از طریق میزان سرمایه اجتماعی ابراز می‌کنند.

مردم چه نوع مذاکره‌ای را می‌پسندند؟

امیر رهبر گفت: اگر قرار باشد مذاکره‌ای صورت گیرد و در عین حال تأثیری بر معیشت مردم نداشته باشد، چنین مذاکره‌ای از نظر مردم مطلوب نخواهد بود. اگر مذاکره‌ای انجام شود و نتایج ملموسی برای معیشت مردم به همراه نداشته باشد، آن مذاکره قابل قبول نخواهد بود. نکته دیگر این است که بسیاری از اتفاقات روی کاغذ در دوره‌های قبلی رخ داده است؛ اما امروز ملاک ما در مذاکرات، آورده اقتصادی و بهبود وضعیت معیشت مردم باید باشد.

روشن و طبیعی است که اقتصاد کشور با دیپلماسی و ارتباطات اقتصادی با سایر کشورهای جهان گره خورده است. اساساً هیچ کشوری با قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی با دنیا، وضعیت بهتری پیدا نکرده است و نمی‌تواند پیدا کند. ارتباطات سیاسی، اقتصادی و بانکی با کشورهای مختلف، به ویژه کشورهایی که از نظر قدرت اقتصادی در وضعیت مناسبی قرار دارند، می‌تواند موجبات رشد و شکوفایی اقتصادی کشورها را فراهم سازد.

در خصوص برجام و مذاکرات برای احیای این توافق، به نظر می‌رسد که هرچه زودتر باید این روند انجام می‌شد.