تاسیان؛ تحریف تاریخ به سبک جوانان اینستاگرامی

به گزارش رکنا، « تاسیان » یکی از جدیدترین سریال‌های نمایش خانگی است که در همان ابتدای کار با نمایش موارد عجیب خود، بحث‌ را میان منتقدان باز کرد و تا توقیف پیش رفت.این سریال با روایت غیرواقعی از دوران پهلوی و نمایش چهره‌ای ملایم از ساواک، جنجال‌ به پا کرده است. این سریال مورد انتقاد منتقدان زیادی قرار گرفته است. خبرگزاری فارس با علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده منتقد و پژوهشگر سینما درباره تحریف تاریخ، موضوعات ممیزی پلتفرم‌ها و نمایش فیلم‌های ضد فرهنگی با گفت‌وگو‌ پرداخته است.

شتابزدگی «تاسیان» در تحریف تاریخ

فارس: سریال تاسیان چه موضوعی را به مخاطب نشان می‌دهد؟ توقیف آن اقدام درستی بود؟

عبدالعلی‌زاده: تاسیان را تنها نمی‌شود به‌عنوان یک سریال دید بلکه این سریال جریان فکری است که بنا دارد با ظاهر ساخت سریال‌های تاریخی، به صورت خیلی‌خیلی نرم اقدام به تحریف تاریخ کند و برای نسل نو تصویرسازی جدیدی داشته باشد. نسل‌نویی که غالباً و بخش قابل‌توجهی از آن حتی در رده دانشجویان هم اطلاع کافی از تاریخ معاصر ندارد.  حتی گاهی اوقات شخصیت‌های مهم اثرگذار تاریخ را نمی‌شناسد. شما از بسیاری دانشجویان بپرسید صدام کیست شاید به شما بگویند یکی از ژنرال‌های هیتلر بوده که علیه ایران اقداماتی کرده یا حتی بدون اغراق شاید مثلاً امام خمینی رحمت‌الله رو نشناسند. بخشی از نسل جدید با تاریخ خود به  این شکل بیگانه هستند.در ادوار مختلف دولت‌های متفاوت به صورت تعمدی از روایتگری تاریخ جلوگیری شد. نزدیک به دو دهه و حتی بیشتر فیلم‌های سینمایی درباره وقایع دهه ۶۰، منافقین، حزب کومله و همه این‌هایی که به ما آسیب زدند تولید نشد. 

فارس: برای این کار توجیه مدیران فرهنگی چه بود؟

عبدالعلی‌زاده: توجیه مدیران این بود که این افراد و گروه‌ها را رو بزرگ نکنید؛ این‌ها طومارشان پیچیده شده است. درحالی‌که ما دیدیم این خلاف واقع است. به طور مثال اتفاقاتی که ۱۴۰۱ افتاد به‌خاطر روایت‌نکردن ما و روایتگری رقیب به شکل شگفت‌انگیزی، شعارهایی که حزب کومله ۲۵ سال پیش می‌دادند به کف خیابان آمد.

این غفلت از روایت به‌اندازه‌ای خطرناک است که در مقابلش تحریف تاریخ توسط جریان فکری که با سرمایه قابل‌توجه با فیلمنامه در واقع‌نگارش و چکش‌کاری شده، به میدان می‌آید؛ بنابراین تاسیان را فقط یک سریال نمی‌توان دید. سریال قبلی خانم تینا پاکروان یعنی سریال «خاتون» به‌صورت زیرکانه تاریخ غم‌انگیز یورش شوروی‌ها به ایران را در قالب یک داستان روایی که در ظاهر اشکالی نداشت اما لایه‌لایه تاریخ را به‌راحتی تعریف کرد نشان داد. به‌طوری که در این سریال نشان داده شد برای اولین بار در تاریخ یک فرمانده انگلیسی تحت فرمان فرمانده روسی عملیات انجام می‌داد اتفاقی که ما تا خاتون در فیلم‌ها ندیده بودیم. در تحریف تاریخ در کنار یک سری واقعیت‌های جذاب مقداری هم ضد واقعیت یا واقعیت برساخته به مخاطبت عرضه می‌شود.

تاسیان سفیدشویی ساواک می‌کند

فارس: به طوری که در این سریال ساواک به شکلی تطهیر می‌شود.

عبدالعلی‌زاده: بله؛ در این سه قسمت که هنوز در بخش معرفی شخصیت‌هاست خیلی آشکار یک جریان خبیث، خشن و پرخونی مثل ساواک را به یک جریان لطیف و آرام تبدیل کرده است. با این‌ همه اصلاً نمی‌توان گفت نویسنده در اتاقش نشسته و فیلمنامه را نوشته و در این موضوع تعمدی در کار است. همان‌طور که مشابه این سریال متفاوت بود؛ مثلاً در حوزه تاریخ قاجار به‌ویژه ناصرالدین‌شاه دائماً جعل تاریخ را ترویج می‌کنند. در حال حاضر  در پلتفرم‌ها همزمان با خاتون یک جریان هم به وجود آمد که تنها روایت بهایی‌ات از قاجار را به ما عرضه می‌کند. این موضوعات واقعاً خطرناک است؛ این جریان تعمداً فیلم را با مشروب‌خواری، رقص و تصاویر غیراخلاقی آلوده می‌کند تا مردم درگیر پوسته رویی شوند و روایت تاریخی که در حال جابه‌جایی است را نبینند.  قطعاً یکی از نتایج سریال تاسیان سفیدشویی ساواک است.

لازمه پلتفرم‌ها امنیت فرهنگی مخاطب است

فارس: درباره صحبت‌های خانم پاکروان که ادعا دارند در این فیلم سفیدشویی ساواک نشده، نظرتان چیست؟

عبدالعلی‌زاده: ما آن چیزی را که اتفاق افتاده را می‌بینیم نه ادعای کارگردان؛ کارگردان ادعا می‌کند من مشروب نشان دادم؛ سیگار نشان دادم که در آن بگویم این جماعت، جماعت فاسدی هستند. در سینما نیاز نیست همه چیز به طور دقیق نشان داده شود. درباره ساواک این همه فیلم ساخته شده اما کدام یک آن‌قدر با جزئیات مشروب‌خواری را نشان داده است؟ شما در این سریال همه را در تمامی سکانس‌ها در حال شراب‌ خوردن می‌بینید. خب قطعا به این شکل نشان دادن زیاده‌روی است. شهید آوینی در یکی از جملاتشان می‌گویند، این جماعت از آب دهان مخاطبشان ارتزاق می‌کنند.قرار نبود در پلتفرم رسمی کشور به این شکل این چیزها نمایش داده شود. در پلتفرم رسمی جمهوری اسلامی ایران باید یک امنیت و استاندارد فرهنگی وجود داشته باشد. ما نمی‌توانیم برای جذب مخاطب هر کاری خواستیم بکنیم. حتی عاشقانه این فیلم هم هیستریک است.شکستن هیمنه، کمک به جریانات انحرافی و بازخوانی تاریخ می‌کند. این اتفاق آسیب جدی به جوان‌هایی می‌زند که متأسفانه بی‌اطلاع از تاریخ معاصر هستند و از رنجی که کشیده شده و خون‌ها و جان‌هایی که فدا شده تا جریان مردمی به سرانجام برسد بی‌اطلاع هستند.

چرا فراستی خود را هزینه تاسیان کرد؟

فارس: چرا باید به این فیلم مجوز داده شود؟

عبدالعلی‌زاده: بنده معتقدم این میزان ایجاد شائبه و حاشیه برای این فیلم درست نیست و مردم را به سمت آن می‌کشاند. ایشان اشاره می‌کند به ساترا رفته و چشم گویان از آنجا بیرون‌آمده اما در خروجی هیچ‌کدام از این تعهداتی که داده عمل نشده است.در همان ماجرای پروسه مجوز دادن اتفاقات مشکوکی وجود دارد که غیر از هزینه‌آفرینی برای سیستم فرهنگی هیچ‌چیز دیگر ندارد. قانونی وجود دارد که در آن باید سوابق کارگردان تأیید شود. 

یک سیستم منسجم مشغول تأیید کارگردان هستند که این اثر ساخته بشود یا نشود؛ از طرفی یک شورای صیانت یا هر چیز دیگر مانند کاتالیزور وجود دارد. تمامی این موضوعات یک سیر عجیب غریبی اجازه پخش می‌دهد. این  بنگاهی که این کار را می‌کند و اون پلتفرمی که دائماً هر جا موضوع قانون‌شکنی و حاشیه‌سازی است اسمش می‌درخشد، کاملاً واضح است یک سناریویی در دست دارد و برای همه این مراحل از پیش اقداماتی را آماده کرده است که به این سرعت می‌تواند مثلاً آقای فراستی رو به خط کند!  فراستی که کارهای بزرگ جهانی و کارگردان‌های برجسته راضی‌اش نمی‌کند این فیلم را که سرتاپا ایراد است را چطور تأیید می‌کند؟ چطور می‌شود این فیلم که به لحاظ سینمایی، دکوپاژ، لباس و طراحی صحنه و چیزهای دیگر که ایراد دارد ناگهان فراستی تمام‌قد می‌ایستد و خودش برای آن هزینه می‌کند؟

آیا این اتفاق تصادفی است؟ کسی که نمی‌تواند یک فیلم روز دنیا رو تماشا کند و می‌گوید من ۳ سکانس نگاه می‌کنم خسته می‌شوم چطور سه قسمت از این فیلم را تماشا کرده است؟ این اتفاقی نیست بلکه یک هیمنه است.این یک مسیر هدف‌مند است که کار فرهنگی دغدغه آخر آن هم لحاظ نمی‌شود. یک پول هنگفتی در اختیار دارد و هدف‌گذاری آن جریان تخریب فرهنگی است. اثر به اثرش یک اتفاق ضد فرهنگی است. 

فارس: بحث ممیزی در این پلتفرم به چه شکلی است؟

عبدالعلی‌زاده: در این پلتفرم بحث ممیزی در تاسیان به چالش کشیده شده است همان‌طور که در آثار قبلی خود مانند جوکر به چالش کشیده است. این پلتفرم یک جریان فکری کاملاً مسلط به ابزار رسانه است که دائم در حال درست‌کردن هزینه فرهنگی است. شما فکر کن در یک قسمتی را با صحنه رقص، جشن و  تشریفات خاص منتشر کرده است و بعد که به آن ایراد گرفتند تنها آن صحنه را حذف کرده است. آیا فارغ از عوامل فیلم دوستانی که در پلتفرم حضور دارند نمی‌دانند این مسائل مشکلات شرعی دارد  و خلاف قانون؟ خب قطعاً می‌دانند.اما بر اساس هدف‌گذاری که دارند که کاملاً ضد فرهنگی است در تمام حوزه‌ها آسیب می‌زنند. تاسیان یکی از قطعات این پازل گسترده است.

فارس: قوه قضاییه به این ماجرا ورود کرد و حکم توقیف سریال را صادر کرد.

عبدالعلی‌زاده: الان که حکم توقیف این سریال توسط قوه قضائیه به‌درستی داده شده است و برای اولین‌بار به این شکل حضوری از قوه قضاییه می‌بینیم که باید از آن تشکر کرد اما باز هم در خروجی پلتفرم، نمایش‌داده‌شده که جمعه قسمت بعدی پخش می‌شود.

هیمنه این جریان ضد فرهنگی آن‌قدر وسیع و قوی است که فقط در پلتفرم خلاصه نمی‌شود و بدون تعارف در نهادها و جاهای دیگر در بین مسئولین پشت این ماجرا افتاده و صدای آن گوش فلک را کر کرده است.متأسفانه وکیل مجلس، خبرنگار و مدیر رسانه اتفاقاً رسانه‌های به‌ظاهر مکتبی با چهره‌های حزب‌اللهی هم در این گعده می‌گنجند.

پیش از اینکه سریال توقیف شود زمینه مظلوم‌نمایی کارگردان و اثر آغاز شد؛ یک خبرنگاری که مدعی حوزه ارزشی هم هست اعلام می‌کند که نسبت خانم تینا پاکروان با حسن پاکروان مدیر رئیس دوم ساواک چیست؟ اصلاً تبار این دو به هم ارتباط ندارد و از دو استان متفاوت هستند. این کارها باعث می‌شود ذهن مخاطب درگیر مسئله شود و در خود بگوید پس این‌ها از اول می‌خواستند برای این فیلم حاشیه درست کنند. در موضوع این پلتفرم قبلاً هم افراد ظاهر انقلابی را داشتیم که در خدمت اهداف این پلتفرم قلم زدند و مسائلی را رقم زدند.

تاسیان؛ سریال اینستاگرامی است

تاسیان را تنها نمی‌شود به‌صورت تخلف دید. تاسیان ادامه یک مسیر متخلف و تحریف گر تاریخ است که خیلی نرم و لطیف روی جذابیت‌هایی که بر اساس این بازار کلامی که دست این پلتفرم به دست آورده می‌تواند جذب مخاطب کند و از طرفی اهداف خودش را پیش ببرد. این سریال اینستاگرامی است. تیمی کافه‌نشین نشستند و بر اساس قاب عکس‌ها در دوره پهلوی تصمیم می‌گیرند. آن چیزهایی که مخاطب اینستاگرامی از آن بی‌اطلاع هستند دروغ‌هایی درست می‌کنند که بخشی از آن واقعیت است اما در خدمت مردم نبوده و بخشی از آن دروغ بود را به خورد ملت می‌دهد.

با دروغ‌پردازی شما آنچه که داریم هم به لحاظ ارزش‌های فرهنگی و هم به لحاظ امکانات رفاهی را که امروز در آن زندگی می‌کنیم کاری می‌کند که بدل به نفرت ،اندوه و  نداشته‌ها تبدیل می‌شود. این اتفاق فرصت‌های اجتماعی را به تهدید تبدیل می‌کند. آیا فرهنگ موظف است که ما را آرزومند و امیدوار به آینده کند یا محصولات فرهنگی مانند سینما و اثر یا تلویزیونی خدشه وارد کند؟

تلاش برای بازسازی واقعیت

در هزارتوی حوزه فرهنگ زمانی که به یک دروغ بپردازی سال‌ها باید تلاش کرد تا این موضوع را درست کنید. جوان امروزی نمی‌گوید من این برنامه را در اینستاگرام دیدم بلکه می‌گوید در برنامه رسمی جمهوری اسلامی دیدم.

پاکروان فاصله زیادی با ساخت فیلم تاریخی دارد

فارس: پاکروان می‌تواند فیلم تاریخی خوب بسازد؟ 

حتی خاتون هم توان خانم پاکروان نبود؛ کارگردانی را با فیلمنامه آماده و تیم حرفه‌ای می‌آورند و آن را تبدیل به برند می‌کنند. پاکروان فاصله زیادی با ساخت فیلم تاریخی دارد. کارگردان را برندسازی می‌کنند و هر زمانی که خواستند از آن برندسازی می‌کنند.کارگردان حرفه‌ای مانند موم در دست کمپانی نیست و حاضر نیست به‌راحتی خود را بفروشد. این‌ها اتفاقات ساده‌ای نیست. ایراد ما این است نهادهای قانونی مانند دفاتر غیرقانونی عمل می‌کنند. به طور مثال ساترا از جایگاه خود استفاده نمی‌کند و در عوض آن پلتفرم‌ها به‌راحتی مانور می‌دهند.

تاسیان یک سریال معمولی نیست؛ بلکه لطمه به اعتماد جمعی یک ملت است. همان‌طور که مشخص است هرچه می‌خواهد را نمایش می‌دهد؛ مخاطب خود را جذب می‌کند و جای خالی صداوسیما را هم می‌گیرد.متأسفانه جریان فکری پلتفرم مربوطه در قوه قضاییه و دولت نفوذ دارد. از 28 مرداد سال 1332 این جماعت برای تفکر دینی هزینه درست کردند و برای ترویج فساد کار کردند. روایی این افراد کار بسیار سختی است. من خوش‌بین نیستم این توقیف تاسیان ادامه پیدا کند.قرار بود قوه قضاییه با ایجاد جرم‌انگاری بازوی ساترا باشد که موفق نبوده است. البته توقیف این فیلم را باید به فال نیک گرفت. این پلتفرم نیاز به قانون جدید ندارد و تماماً در حال تخلف آشکار اجتماعی است.

نعیمه صفری تبار