نگاهی به فیلم «صبح اعدام» / فیلمی بد از یک گزارش خوب
رکنا: ساخت فیلم سینمایی بد در مورد شخصیت‌های مهم تاریخی نه‌تنها به محبوبیت آنها نمی‌افزاید بلکه باور مردم را نسبت به چنین شخصیت‌هایی مخدوش می‌سازد.
به گزارش رکنا، فیلم صبح اعدام را که در جشنواره چهل و دوم فیلم فجر حضور دارد در ادامه مورد نقد و بررسی قرار داده ایم. طیب حاج رضایی ازجمله شخصیت‌های تاریخ معاصر است که زندگی حماسی او سبب شهرت و محبوبیت وی شده است.
طیب حاج رضایی از لوطیان تهران دهه 30 و 40 شمسی و طرفداران حکومت وقت بود اما در پی کودتای 1342 و آشنایی با امام خمینی(ره) مسیر خود را تغییر داد و در نهایت در سحرگاه 11 آبان سال 1342 به‌همراه حاج محمد اسماعیل رضایی تیرباران شد.
شخصیت طیب رضایی و گردش 180درجه‌ای وی از فردی که خالکوبی رضا شاه بر بدن داشت به یکی از طرفداران امام خمینی(ره) و سرانجام شهادت در مسیری که انتخاب کرده بود، سبب شد لقب «حرّ انقلاب» را کسب کند و محبوبیت فراوانی بین دوستداران انقلاب اسلامی بیابد.
بهروز افخمی که پس از ساخت «روباه» 1392 به‌روی صندلی کارگردانی نشسته اما بر موج‌های حاشیه دیده‌شده با دستمایه قرار دادن دو ساعت آخر از زندگی طیب حاج‌رضایی و حاج محمد اسماعیل رضایی فیلم سینمایی «صبح اعدام» را راهی جشنواره فیلم فجر کرده است.
بهروز افخمی فیلم سیاه‌وسفید خود را با یک نریشن مرور مستندوار اتفاق تاریخ معاصر پس از جنگ جهانی دوم از بروز و ظهور پدیده الویس پریسلی و راک‌اندرول در آمریکا تا راهیابی جان اف کندی به کاخ سفید و قدرت‌گیری تیمور بختیار رئیس ساواک و بازی خوردن او از جان اف کندی و در نهایت معامله محمدرضا پهلوی با وی بر سر ماندن در قدرت آغاز می‌شود.
سپس فیلم با صدای بازسازی‌شده خبرنگار کیهان و شخصی به‌نام کلیددار که از نزدیکان حاج اسماعیل است، به شرح ماجرا می‌پردازد و ادامه می‌یابد.
از افخمی که کارگردانی سریال خوبی مانند «کوچک جنگلی» را در کارنامه دارد و تصویری حماسی از میرزا کوچک خان ارائه داده بود، بعید بود که چنین فیلمی الکن از زندگی حاج طیب رضایی بسازد.
مهمترین ایراد فیلم نپرداختن به شخصیت طیب رضایی است که افخمی تلاش کرده است بدون ارائه فلاش‌بک تصویری، ماجراهای او را از زبان شاهدان دادگاه روایت کند.
تصویر طیب در «صبح اعدام» محدود به حضور در چند سکانس و در مجموعه 10 تا 12 جمله کوتاه تعارفی با آبدارچی جوان و مأمور زندان و نیز شوخی با حاج محمد اسماعیل رضایی پیش از اعدام و پخش دو ترانه احساسی «پولک چشمک‌زن» و «شاه شمشادقدان» خلاصه شده است.
به‌جای طیب رضایی افخمی به محمد اسماعیل رضایی میدان داده است و سکانس پلان طولانی حضور وی در اتاق سرهنگ قانع و نوشتن وصیت و شرح طلب‌ها و بدهی‌های وی حوصله مخاطب را سر می‌برد.
همین سکانس پلان طولانی در دو بخش دیگر فیلم شامل حرکت از دفتر سرهنگ قانع داخل پادگان عشرت‌آباد تا رسیدن به محل تیرباران دیده می‌شود و برای مخاطب مشخص نیست که چرا باید این سکانس پلان‌ها بدون آنکه دارای محتوای خاصی باشد کش‌دار شده باشد.
در «صبح اعدام» مسعود شریف و ارسطو خوش‌رزم و داوود فتحعلی‌بیگی ایفای نقش می‌کنند. به‌نظر می‌رسد افخمی در انتخاب بازیگران هم سختگیری نکرده و ایفای نقش طیب حاج‌رضایی را به مسعود شریف داده است، بازیگر نه‌چندان مشهوری که رزومه تعریفی ندارد و به‌نظر می‌رسد همین شباهت مختصر مسعود شریف به طیب هم برای فیلم «صبح اعدام» کفایت کند.
به هر روی «صبح اعدام» فیلمی نیست که انتظارات مخاطب را از زندگی شخصیتی چون طیب حاج‌رضایی برآورده سازد و توصیه این است که علاقه‌مندان طیب به جای دیدن فیلم افخمی با مراجعه به آرشیو کیهان، گزارش خواندنی خبرنگار این نشریه را در مورد دو ساعت پایانی طیب حاج‌رضایی بخوانند.
زندگی حماسی طیب این‌قدر وسعت دارد که کشته روایت بهروز افخمی نشود؛ طیب رضایی در «صبح اعدام» افخمی عبارت «فکراتو کردی» را در دو دیالوگ عنوان می‌کند و باید از افخمی پرسید؛ برای ساخت این فیلم فکر کرده بود؟
«صبح اعدام» شاید در نظر داوران جشنواره فیلم فجر خوش نشیند و جایزه‌ای بگیرد اما مطمئنا در گیشه موفق نخواهد بود.
«صبح اعدام» قطعاً از سال بعد همزمان با 15 خرداد در کنداکتور شبکه‌های صداوسیما قرار خواهد گرفت و مشروط به اینکه ترانه «یاد» مرحوم «ویگن» از تیتراژ آن حذف شود.
منبع: تسنیم
ارسال نظر