سوره تحریم، آیه 10: «ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِلَّذِینَ کَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَ امْرَأَتَ لُوطٍ کانَتا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبادِنا صالِحَیْنِ فَخانَتاهُما فَلَمْ یُغْنِیا عَنْهُما مِنَ اللَّهِ شَیْئاً وَ قِیلَ ادْخُلا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِین‌»

آیات 10 تا 12 سوره تحریم متضمن دو مَثَل است، یکى مثلى که خدا به وسیله آن حال کفار را مجسم مى‌ کند و یکى هم مثلى که بیانگر حال مؤمنین است. مثل اول - که موضوع این نوشتار است- موقعیت شقاوت کفار را ترسیم نموده، بیان مى ‌کند که اگر چنین شدند به خاطر خیانتى بود که به خدا و رسولش کردند، و سرانجام خیانت به خدا و رسول، گرفتار شدن به عذاب شدید الهی است، از هر کس که مى ‌خواهد سر بزند، هر چند از کسى سر بزند که وابسته و متصل به انبیا باشد. لذا ملاک کرامت نزد خداوند، صرفا تقوى است.

قرآن براى تجسم موقعیت کفار به حال دو زن تاریخ مثل می زند که هر دو، همسر دو پیامبر بزرگوار - حضرت نوح و حضرت لوط (علیهما السلام) -بودند، دو پیامبرى که خداوند تعالى عبد صالحشان نامیده است. اما با این حال این دو زن به آن دو بزرگوار خیانت کردند، و در نتیجه فرمان الهى رسید که با سایر دوزخیان داخل دوزخ گردند. بدین ترتیب این موقعیت ویژه، سودى به حال ایشان نبخشید و بدون کسب کمترین امتیازى در زمره هالکان به هلاکت رسیدند.

اما آیا منظور از «فخانتاهما»، خیانت به معنای خروج این دو زن از مسیر عفت بوده است؟! راغب در «مفردات» مى ‌گوید: «خیانت» و «نفاق» دارای یک حقیقت مفهومی هستند، غیر از اینکه خیانت در مقابل عهد و امانت گفته مى ‌شود، و نفاق در مسائل دینى‌ به کار می رود[1]. البته خیانت همسران این دو پیامبر عظیم الشان را هرگز نمی توان انحراف جنسی قلمداد نمود، زیرا علاوه بر روایتی که صراحتا این احتمال را در مورد شخص این دو زن رد می کند[2]، در حدیثی دیگر پیامبر اکرم (ص)، به عنوان «قاعده کلیه» فرموده اند: «ما بغت امرأة نبى قط»[3]: همسر هیچ پیامبرى هرگز آلوده عمل منافى عفت نشد". همچنین مجموعه قرائن نیز نشان می دهد مراد از خیانت همسران حضرات نوح و لوط (علیهما السلام)، مخالفت با اهداف و برنامه های ایندو پیامبر بزرگوار و همکارى اطلاعاتی با دشمنان ایشان بود، بطوری که اسرار ایشان را به دشمن مى‌ رساندند.

همچنانکه این تمثیل در حقیقت تعریض سختى به دو همسر رسول خدا (ص) است که آن دو نیز به پیامبر(ص) خیانت کردند و سرّ ایشان را فاش ساختتند. با این که ابولهب و پسر نوح نیز نمونه کفر بودند، امّا خداوند به همسران دو پیامبر مثال زد و کلمه خیانت را مطرح کرد تا با فاش کردن راز پیامبر صلى الله علیه و آله توسط همسرش که نوعى خیانت است، تناسب داشته باشد و هشدار و اخطارى به زنان پیامبر باشد که گمان نکنند وابستگى به پیامبر کلید نجات است.

پی نوشت:

[1] مفردات راغب، ماده خان.

[2] بحارالانوار، ج11، ص307.

[3] در المنثور، ج6، ص245.

ترجمه تفسیر المیزان، ج‌19، ص 575. تفسیر نمونه، ج‌24،ص 301 . تفسیر نور، ج‌10،ص 137. برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.

 

اخبار وبگردی را در اینجا بخوانید:

وبگردی