این مطلب از گروه وب گردی است و تنها جنبه سرگرمی دارد.
این هتل، پاتوق باکلاسترین اروپاییهای مقیم تهران بود + عکس های باورنکردنی!
نقوش آجری بالای پنجره ها بیشتر تحت تاثیر معماری اروپا به خصوص سن پترزبورگ بود و بالکنهای بیرون زده برخی اتاق ها گویای یک سلیقه تازه در جامعه آن روزها محسوب میشد که کار دیدن خیابان و مردم و وسایل نقلیه را فراهم میکرد
مردمانی که در یک روستا، شهر و یا سرزمین زندگی میکنند، برای داد و ستد از راه و جاده بهره میبرند، در ایران هم به دو علت، تنوع محصول و دیگری موقعیت جغرافیایی خاص یعنی بودن در میان جهان اروپا و آسیا اهمیت راه، دو چندان بود. طبیعتا در کنار این مسیر، محلی برای اقامت هم نیاز بود.
تا دوره فتحعلیشاه که هنوز وزارت خارجه نداشتیم اگر سفیر یا نمایندهای خارجی به ایران میآمد در خانه رجال و بزرگان اسکان مییافت. آنها هم خانههایی بودند که نمایندههای دیپلماتیک اجاره میکردند و در آن ساکن بودند.
گراند هتل قزوین اولین هتل مدرن ایران است که در قزوین به این دلیل ایجاد شد که در آن زمان انزلی موقعیت فوقالعادهای پیدا کرده بود چرا که نزدیکترین و مرقون به صرفهترین راه برای ارتباط با اروپاییها و روسیه بود. در دوره ناصرالدین شاه که روسها اقدام به ساخت راه انزلی قزوین میکنند نیاز به هتل مدرن هم احساس میشود برای همین اولین هتلهای ایران و تهران را کشورهای اروپایی تاسیس کردند.
زمان ساخت مهمانخانه بزرگ قزوین بین سالهای 1257 تا 59 شمسی همزمان با دومین سفر ناصرالدین شاه به اروپا و به دستور او ذکر شده اما تاریخ دقیق اولین هتل در تهران مشخص نیست.
در سفرنامههای باقی مانده از آن زمان از هتلی به نام دوفرانس نیز به عنوان اولین هتل تهران نام برده شده است. ارنست اورسل در گزارش سفرش در 1261 شمسی این چنین مینویسد: « بالاخره ما هم وارد شهر شدیم از یک خیابان دراز یک میدان بزرگ و چند کوچه پر پیچ و خم گذشته روبروی خانه قشنگی با باغچه پر از گل سرخ پیچک و انواع گل های دیگر که همه شکفته بودند توقف کردیم اینجا هتل دوفرانس، تنها هتل تهران بود. مالک مهربان و مودب آنجا ما را به اتاق هایی که به سبک هلندی تزیین شده بود راهنمایی کرد در این اتاق ها از دیدن تخت خواب های واقعی با ملافه های سفید و تمیز سخت خوشحال و حتی متعجب شدیم از تفلیس به اینور ما عادت خوابیدن در چنین اتاق های مجللی را تقریبا از یاد برده بودیم» .
و پس از آن هتل دوپاری یا مهمانخانه پاریس بود که به روایتی به دست راننده فرانسوی مظفرالدین شاه بنا گردید هر دو مهمانخانه در خیابان علاءالدوله آن روز یا فردوسی امروزی بودند.
اما تقریبا همزمان با این وقایع کمی آنطرف تر خیابانی به نام لاله زار در حال ظهور بود همان باغ بزرگی که زمان مظفرالدین شاه بنیانگذاری شده و زمان ناصرالدین شاه نصف آن فروخته میشود و تبدیل به خیابان لاله زار میشود. این خیابان عمدتا شاهزادهنشین و اعیاننشین بود و خانوادههایی مانند خانواده عزیزالدوله یا امین السلطان یا علاءالدوله به آنجا آمدند و ساکن شدند.
در انتهای خیابان هم فروشگاهی به نام تهران توکو توسط یک هلندی تاسیس شد چیزی مثل فروشگاههای بزرگ امروزی که آینده لاله زار را پایهگذاری کرد. این فروشگاه به نوعی ویترین اروپا درتهران شده بود.
با توجه به این که عموما صاحب منصبها و مقامات عالی رتبه در محدوده این خیابان زندگی میکردند در این دوره بود که رابطه با کشورهای اروپایی تقویت میشود و در حقیقت سفارت خانه شکل میگیرد و به همین دلیل بدنه های تجاری خدماتی در آن ایجاد شد.
یک عامل مهم حیاتی در این دوره برای لالهزار جنگ جهانی اول بود که باعث تغییرات جمعیتی زیادی شد و انقلاب روسیه یکی از شاخصترینهایش بود و جمعیت عظیمی از روسیه را به کشورهای حاشیهای از جمله ایران سرازیر کرد. روسها عمدتا به تهران و در خیابانهایی با رنگ و روی اروپا یعنی خیابان علاءالدوله و لاله زار آمدند و شکل و حال این منطقه را تغییر دادند.
در همین دوره یعنی در حدود سال 1281 شمسی نصراله باقر اُف معروف به باقرخان قفقازی از یک خانواده ثروتمند و بانفوذ در گیلان به تهران آمد و هتلی در خیابان لالهزار افتتاح کرد که تا سالها مهمترین اقامتگاه این شهر بود. این اقامتگاه گراند هتل نام گرفت و با معماری جدید به طرز باشکوهی در سه طبقه بنا و نهایتا در سال 1295 شمسی افتتاح شد.
نقوش آجری بالای پنجره ها بیشتر تحت تاثیر معماری اروپا به خصوص سن پترزبورگ بود و بالکنهای بیرون زده برخی اتاق ها گویای یک سلیقه تازه در جامعه آن روزها محسوب میشد که کار دیدن خیابان و مردم و وسایل نقلیه را فراهم میکرد. سقفهای شیروانی در دوره ناصری رونق پیدا کرد و یک صورت یا سنتوری مثلثی نمای شیروانی رو شکل میداد. تا قبل از احداث گراند هتل کمتر دیده میشد که سقف شیروانی حالتی تزئینی به خود بگیرد و واقعیت این است که این بنا عملا به جز عملکرد جدیدش یک نوع بدعهسازی جدید را در لالهزار رواج داد.
گراند هتل 36 اتاق داشت و از لوکسترین هتلها بود و مهمانهای عالیقدری که به تهران میآمدند همه در آن مستقر میشدند.
وقتی که انقلاب شوری در 1917 رخ داد و در روسیه جنگ داخلی برپا شد بین سرخها و سفیدها وضعیت بلبشویی حاکم شد و ایران منتظر ماند تا ببیند چه اتفاقی میافتد برای همین آقای براویت با یک روزنامه چاپ مسکو به دولت ایران اعلام میکند که من سفیر شوروی هستم و سپس به ایران میآید و در گراند هتل مستقر میشود و از پنجره اتاقش پرچم شوری رو آویزان و آنجا را به عنوان سفارت شوروی اعلام مینماید. گراند هتل اولین سفارت شوروی در ایران بوده و به همین دلیل جایگاه ویژهای داشته است.
گراند هتل هرچه جلوتر رفت معروف تر شد اما اوج فعالیتهای فرهنگی آن، در زمان مدیریت غلامرضا شاپوری پدر عباس شاپوری آهنگساز معروف ایرانی بود که این هتل رو میزبان مهم ترین اجراهای موسیقی و نمایشی دوران کرد و پای کنسرتها به گراند هتل باز شد. یکی از مهم ترین این اجراها، اجرای رستاخیز شهریاران اثر میرزاده عشقی بود، یکی از سرسختترین مخالفان رضاخان که عاقبت هم در 12 تیر 1303 ترور شد و عکس تشییع جنازه معروفی هم دارد که بخشی از بدنه گراند هتل هم در این عکس مشخص است این اپرا بسیار مناقشهبرانگیز بود.
از سال 1334 به بعد به دلیل توسعه شهری شمال تهران رونق گرفت و لالهزار رو به افول گذاشت مغازهداران این خیابان ترجیح دادند تا به مناطق بالای شهر مهاجرت کنند.
اما سال 1367 سریال هزاردستان علی حاتمی و دکورهایش در لالهزار قدیم، تصویر یک تهران فراموش شده را دوباره زنده کرد و لالهزاری را به نمایش درآورد که زمانی خیابان آلامد تهران بود و گراند هتل آن پاتق قرارهای مهم سیاسی بود.
تهران من آمدم، سی سال دیرتر ... سی سال پیرتر ... تهران شهر اشغال شده، موطن، مادر
در مورد اینکه گراند هتل تا چه سالی به فعالیت خود ادامه داد اطلاعات دقیقی در دسترس نیست اما از حدود سال 1320 این هتل اتاقهایش را به مرور اجاره و تغییر کاربری داد و با تغییر شکل لالهزار به محل فروش وسایل الکتریکی بنای گراند هتل به پاساژ گراند تبدیل شد و همچنان به همین شکل باقی مانده است و حالا دیگر استحکام آنچنانی هم ندارد.
ارسال نظر