متفاوت‌ترین کلانتری تهران کجاست؟

هنوز اهالی قدیمی محله یوسف آباد ، میدان سید جمال‌الدین اسدآبادی را با نام قدیمی‌اش یعنی میدان کلانتری می‌شناسند. ساختمانی که بیش از ۷ دهه است در دل محله و نیز در حافظه مشترک چند نسل از ساکنان یوسف آباد جا خوش کرده است. در ادامه به تاریخچه این کلانتری پرداخته‌ایم.

تی اگر تا به حال گذرتان به یوسف آباد نیافتاده باشد، حتما نمای بیرونی و سردر ساختمان کلانتری آن را در فیلم‌ها و سریال‌های پلیسی و جنایی دیده‌اید. چرا که موقعیت مکانی مناسب و طراحی ساختمان این کلانتری آن را به لوکیشن محبوب کارگردان‌های سینما و تلویزیون تبدیل کرده بود.

داستان ساخت کلانتری یوسف آباد به عنوان یکی از نماد‌های هویتی این محله نیز شنیدنی است. وقتی یوسف آباد هنوز آبادی خوش آب و هوا بود با انبوهی از باغ‌ها، زمین‌های زراعی و جاده‌های خاکی و مالرو که به ده ونک می‌رسید، نخستین ساکنان آن برای توسعه و حفظ امنیت محله خود کمر همت بستند و سنگ بنای کلانتری یوسف آباد را در شرق محله نهادند.

جمشید رحمانی پناه، یکی از اهالی قدیمی یوسف آباد، ماجرای ساخت کلانتری را اینطور تعریف می‌کند: «کلانتری یوسف آباد در آغاز دهه ۳۰ ساخته شد. آن روز‌ها یوسف آباد شباهتی با وضعیت امروز خود نداشت و تا چشم کار می‌کرد همه جا زمین‌های خالی و باغ دیده می‌شد. دهه ۳۰ و ۴۰ که یوسف آباد هم مانند دیگر مناطق تهران در مسیر توسعه و ساخت و ساز قرار گرفت، اولین ساکنان محله تصمیم گرفتند برای تامین امنیت اموال، باغ‌ها و اراضی خود مقدمات ساخت یکی کلانتری را در دل محله فراهم کنند. چون آن روز‌ها نه باغ‌ها دیوار داشت و نه زمین‌های کشاورزی و زراعی از گزند سارقان در امان بود. سال ۱۳۳۰ جمعی از ساکنان یوسف آباد زمین کنونی کلانتری را به نیت ساخت و جانمایی کلانتری وقف کردند و با همکاری شهربانی وقت، هزینه‌های ساخت کلانتری را نیز برعهده گرفتند.»

رحمانی‌پناه از ماجرای طراحی متفاوت ساختمان کلانتری یوسف آباد می‌گوید: «بنای کلانتری یوسف آباد یک تفاوت مهم با دیگر کلانتری‌ها دارد. ساختمان بسیاری از کلانتری‌ها واحد مسکونی هستند که برای کاربری کلانتری مناسب سازی می‌شوند، اما ساختمان کلانتری یوسف آباد از ابتدا توسط شهربانی به همین منظور طراحی شد که همین موضوع آن را در زمره امن‌ترین کلانتری‌های تهران قرار می‌دهد.» رحمانی‌پناه درباره محدوده زیر پوشش و نحوه تامین امنیت محله در سال‌های نخست تاسیس کلانتری می‌گوید: «حوزه حفاظت کلانتری یوسف آباد در سال‌های نخست تاسیس هم گسترده بود. وقتی اهالی محله کلانتری را با همکاری شهربانی ساختند، ماموران کلانتری محدوده وسیعی از اراضی یوسف آباد را تا اراضی جلالیه یا محدوده فعلی پارک لاله، محله کنونی امیرآباد و از شرق نیز تا تپه‌های عباس‌آباد گشت می‌زدند.»