فلج بل چیست؟

به گزارش رکنا، فلج بل یا فلج بلز (به انگلیسی: Bell’s Palsy) بیماری ای است که موجب ضعف موقت یا فلج عضلات صورت می شود. این اتفاق می تواند زمانی رخ دهد که عصبی که عضلات صورت را کنترل می کند، ملتهب، متورم و یا فشرده شود.

این وضعیت باعث می شود که یک طرف چهره شما به سمت پایین بیافتد یا سفت شود. ممکن است در لبخند زدن یا بستن چشم در سمت آسیب دیده دچار مشکل شوید. در اغلب موارد، فلج بل، موقتی است و علائم معمولا بعد از چند هفته از بین می روند.

اگرچه فلج بل در هر سنی ممکن است رخ دهد، این بیماری در میان افراد بین ۱۶ تا ۶۰ ساله رایج تر است. فلج بل پس از چارلز بل، آناتومیست اسکاتلندی که نخستین توصیف کننده این بیماری بود، نامگذاری شد.

علائم فلج بل چیست؟

علائم فلج بل ممکن است یک یا دو هفته پس از یک سرماخوردگی، عفونت گوش یا عفونت چشم ایجاد شود. این علائم معمولا به طور ناگهانی ظاهر می شوند. شما ممکن است آنها را صبح که بیدار می شوید یا زمانی که سعی می کنید چیزی بخورید یا بنوشید متوجه شوید.

فلج بل با یک ظاهر پژمرده در یک طرف چهره و عدم توانایی باز کردن یا بستن چشم در طرف آسیب دیده مشخص می شود. در موارد نادر، فلج بل ممکن است در هر دو طرف چهره شما تاثیر بگذارد.

علائم و نشانه های دیگر فلج بل عبارتند از:

    آبریزش دهان

    خشکی دهان

    دشواری در خوردن و نوشیدن

    ناتوانی در ایجاد حالت های چهره ای، مانند لبخند زدن یا اخم کردن

    ضعف صورت

    گرفتگی عضله در چهره

    خشکی چشم

    سردرد

    حساسیت به صدا

    سوزش چشم در طرف مربوطه

    درد در فک یا داخل و بیرون گوش

    کاهش قدرت چشایی

اگر هرکدام از این علائم را داشتید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. هرگز نباید خودتان فلج بل را تشخیص دهید! این علائم می تواند شبیه به سایر بیماری های جدی مانند سکته مغزی یا تومور مغزی باشد.

چه چیزی باعث ایجاد فلج بل می شود؟

فلج بلز وقتی رخ می دهد که عصب جمجمه ای هفتم متورم یا فشرده شود و موجب ضعف صورت یا فلج شود. علت دقیق این آسیب ناشناخته است، اما بسیاری محققان پزشکی معتقدند این اختلال احتمالا به وسیله عفونت ویروسی ایجاد می شود.

ویروس ها یا باکتری هایی که با توسعه فلج بل مرتبط شده اند عبارتند از:

    ویروس هرپس سیمپلکس، که باعث ایجاد تبخال ها (زخم سرد) و تبخال تناسلی می شود

    ویروس اچ آی وی HIV  (عامل بیماری ایدز)، که به سیستم ایمنی آسیب می رساند

    ویروس هرپس زوستر که سبب ایجاد آبله مرغان و زونا می شود

    ویروس Epstein-Barr، که باعث ایجاد بیماری مونونوکلئوز (بیماری بوسه) می شود

    بیماری سارکوئیدوز، که باعث التهاب در ارگانهای بدن می شود

    بیماری لایم، که یک عفونت باکتریایی است که توسط کنه های آلوده ایجاد می شود

    بیماری های تنفسی (مثل آدنوویروس)

    سرخجه (روبلا یا سرخک آلمانی)

    اوریون

    آنفلوآنزا نوع B

    بیماری دست-پا-و-دهان (ویروس کوکساکی)

عوامل خطر برای فلج بل چیست؟

اگر موارد زیر را دارید در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فلج بلز هستید:

    باردار هستید

    دیابت داشته باشید

    عفونت ریه داشته باشید

    سابقه خانوادگی این بیماری را دارید

فلج بل چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک شما برای اولین بار یک معاینه فیزیکی برای اندازه گیری ضعف عضلات صورت شما انجام می دهد. پزشک همچنین در مورد علائم شما در رابطه با “وقتی که آن علائم رخ داده اند یا هنگامی که در ابتدا متوجه آنها شدید” از شما سؤال می کند.

پزشک شما همچنین می تواند از انواع آزمایشات برای تشخیص فلج بل استفاده کند. این آزمایش ممکن است شامل آزمایش خون برای بررسی وجود عفونت باکتری یا ویروسی باشد. پزشک همچنین می تواند از MRI ​​یا سی تی اسکن برای بررسی اعصاب در چهره استفاده کند.

فلج بل چگونه درمان می شود؟

در اغلب موارد علائم فلج بل بدون درمان، بهبود می یابد. با این وجود، ممکن است هفته ها یا ماهها طول بکشد تا عضلات صورت قدرت خود را دوباره بدست بیاورند.

درمان های زیر ممکن است در بهبود شما کمک کنند:

درمان دارویی فلج بلز

    داروهای کورتیکواستروئید که التهاب را کاهش می دهند

    داروهای ضد ویروسی و ضد باکتری که اگر یک ویروس یا باکتری باعث فلج بل شده است ممکن است تجویز شوند

    داروهای ضد درد مثل ایبوپروفن یا استامینوفن که می توانند درد متوسط را کاهش دهند

    قطره چشم

پردنیزولون

تحقیقات نشان داده است که اگر درمان با پردنیزولون پس از ۷۲ ساعت از شروع علائم آغاز شود می تواند در شدت و میزان علائم فلج بلز موثر باشد.

این دارو که به صورت قرص است یک کاهش دهنده ی التهاب می باشد. کمک می کند تا عصب صورت آسیب دیده زودتر بهبود پیدا کند. پردنیزولون باعث می شود که مواد شیمیایی ایجاد کننده ی التهاب مثل پروستاگلاندین و لوکوترین در بدن شما ترشح نشوند.

عوارض جانبی احتمالی این دارو عبارتند از:

    درد شکم، نفخ

    آکنه

    مشکل در خواب

    خشکی پوست

    سردرد، سرگیجه (احساس چرخش)

    افزایش اشتها

    افزایش تعرق

    سوء هاضمه

    تغییرات خلق و خوی

    حالت تهوع

    برفک دهان

    خستگی

این عوارض جانبی معمولا بعد از چند روز بهبود می یابند.

هر گونه واکنش آلرژیک به پردنیزولون باید بلافاصله به پزشک گزارش شود. لذا از مصرف خوسرانه این دارو اکیدا خودداری کنید!

علائم آلرژی ممکن است شامل:

    کهیر

    مشکلات تنفسی

    تورم صورت، لب ها، زبان و گلو

اگر بیمار دچار سرگیجه یا خواب آلودگی شود، باید از رانندگی یا کار با دستگاههای سنگین خودداری کند. همانطور که این علامت ممکن است به سرعت ظاهر نشود، توصیه می شود یک روز قبل از رانندگی یا استفاده از ماشین آلات صبر کنید.

پزشکان معمولا دوز دارو را به تدریج در پایان دوره ی داروهای استروئید کاهش می دهند. اینکار به جلوگیری از بروز علائم مانند استفراغ یا خستگی کمک می کند.

درمان خانگی

    چشم بند: استفاده از چشم بند برای ناحیه ی آسیب دیده می تواند باعث کاهش و جلوگیری از خشکی چشم شود.

    تمرینات صورت: همانطور که عصب صورت شروع به بهبود می کند، انقباض و ریلکس کردن عضلات صورت می تواند آنها را تقویت کند.

    مراقبت از دندان: اگر کاهش حس یا بی حسی در دهان وجود داشته باشد، احتمال ایجاد بیماری لثه افزایش می یابد. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می تواند به جلوگیری از این امر کمک کند.

    مشکلات غذا خوردن: اگر مشکل در بلع وجود دارد، باید غذا را بخوبی بجویید و به آرامی بخورید. انتخاب غذاهای نرم مانند ماست نیز می تواند کمک کننده باشد.

    گرم کردن: می توانید با یک حوله گرم و مرطوب ناحیه ای از صورت را که آسیب دیده است گرم کنید. اینکار می تواند به کاهش درد و افزایش خونرسانی به عضلات صورت کمک کند.

فیزیوتراپی و تمرینات خانگی فلج بل

این تمرینات به بهبودی عضلات شما می تواند کمک کند. پیشنهاد ما مراجعه به فیزیوتراپیست است. اگرچه شاید ترجیح دهید این تمرینات را در منزل انجام دهید اما این تمام تمرینات بهبود دهنده ی فلج بلز نیست.

با مراجعه به فیزیوتراپی می توانید بهبود بیشتری حاصل کرده و تمام جوانب مورد نیاز را نزد درمانگر در نظر بگیرید. برخی از این تمرینات عبارتند از:

تمرینات صورت

    در مقابل یک آینه با آرامش بنشینید

    به آرامی ابروها را بالا ببرید (در صورت نیاز به کمک، با استفاده از انگشتان دست به بالا بردن ابروها کمک کنید)

    ابروها را به سمت هم بکشید و اخم کنید

    چین بینی ایجاد کنید

    نفس عمیق بکشید و پره های بینی را منقبض کنید

    سعی کنید گوشه های دهان را به سمت خارج حرکت دهید (مثل لبخند زدن)

    یک طرف دهان را بکشید و لبخند بزنید. سپس طرف مقابل را بکشید طوری که دو طرف لب ها یکسان شود

    اگر از انگشتان تان برای کمک استفاده کردید، ببینید آیا می توانید بعد از حذف آنها لبخند را حفظ کنید؟

تمرینات بستن چشم

    سر را مستقیم نگه داشته و بدون تکان دادن آن با چشمها به پایین نگاه کنید

    یک انگشت اشاره را به آرامی روی یک پلک قرار دهید تا آن را بسته نگه دارید

    با انگشت دست دیگرتان کمی ابرو را بالا بکشید، ماساژ دهید و در طول خط ابرو حرکت دهید.

    بدون استفاده از دست ها، به آرامی پلک هایتان را ببندید و فشار دهید

    سعی کنید چشم هایتان را نیمه باز نگه دارید

عوارض بالقوه فلج بل چیست؟

اکثر افرادی که یک دوره فلج بل را تجربه کرده اند بدون عوارض به طور کامل بهبود می یابند. با این وجود، در موارد شدید فلج بل ممکن است عوارضی رخ دهد. این موارد عبارتند از:

    ممکن است صدمه به عصب هفتم جمجمه ای (عصب صورت) وارد شود. این عصب عضلات صورت شما را کنترل می کند.

    ممکن است دچار خشکی بیش از حد در چشم شوید که می تواند به عفونت چشم، زخم، یا حتی نابینایی منجر شود.

    شما ممکن است سینکینزیز داشته باشید. این یک وضعیت است که در آن حرکت یک بخش بدن باعث می شود دیگر بخش ها به به طور غیر ارادی حرکت کنند. به عنوان مثال، زمانی که شما لبخند بزنید ممکن است چشم شما بسته شود.

چشم انداز دراز مدت برای افراد مبتلا به فلج بل چیست؟

چشم انداز افراد مبتلا به فلج بل معمولا خوب است. زمان بازیابی ممکن است بسته به شدت آسیب عصب متفاوت باشد. به طور کلی، با این حال، مردم می توانند بهبود در عرض دو هفته پس از شروع اولیه علائم را ببینند. اکثر آنها به طور کامل در عرض سه تا شش ماه بهبود می یابند، اما ممکن است برای برخی افراد مبتلا به فلج بل علائم بیشتر باشد. در موارد نادر، علائم ممکن است ادامه یابد یا ممکن است دائمی باشند.

اگر علائم فلج بل را دارید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. درمان سریع می تواند به بهتر شدن زمان بهبود شما کمک کند و از بروز هرگونه عارضه جلوگیری کند.