پوکی استخوان چیست؟ + راه درمان

پوکی استخوان پدیده است که اغلب افراد درگیر آن می شوند.

به گزارش رکنا، یک گروه بین‌المللی از پژوهشگران، شیوه درمانی جدیدی را برای محافظت از استخوان‌ها توسعه دادند که موجب بهبود سلامت استخوان‌های افراد مبتلا به دیابت و فشار خون بالا می‌شود زیرا این دو گروه در معرض پوکی استخوان قرار دارند.

بین ۵۰ تا ۸۰ درصد از بیماران دیابتی به فشار خون بالا هم مبتلا هستند و هر دو عارضه موجب افزایش قابل توجه خطر شکستگی استخوان می‌شود.

محققان به دنبال روش‌هایی برای حفاظت از استخوان‌های مبتلایان به دیابت و فشار خون هستند. به این منظور یک گروه بین‌المللی از محققان یک شیوه درمانی جدید برای محافظت از استخوان‌ها توسعه دادند که موجب بهبود سلامت استخوان‌های افراد مبتلا به دیابت و فشار خون می‌شود. تمرکز این تحقیقات بر فاکتور رشد هپاتوسیت (HGF) بود که یک مولکول طبیعی در بدن است و فرایند رشد را تنظیم می‌کند. همچنین این مولکول در بازتولید استخوان، تغییرشکل آن و ایجاد تعادل بین استئوبلاست و استئوکلاست نقش دارد.

اما آنچه تاکنون در مورد این مولکول ناشناخته بود، این است که مولکول HGF بر ساختار شیمیایی استخوان‌ها نیز اثرگذار است. به منظور بررسی این آثار، مولکول‌های HGF را به موش‌های دیابتی مبتلا به فشار خون بالا تزریق کردند و سپس با استفاده از یک تکنیک اسپکتروسکوپی ساختار شیمیایی استخوان‌های این موش‌ها را تجزیه و تحلیل کردند. در نتیجه مشخص شد فسفات محلول در استخوان‌ها با دریافت HGF افزایش می‌یابد. این تغییر مهم نشان می‌دهد مولکول‌های HGF در پاسخ به دیابت، فشار خون بالا و داروهای مورد استفاده برای درمان این بیماری‌ها، می‌تواند فرایند بازسازی استخوان‌ها را تحریک کند.

ساختار لانه زنبوری استخوان‌ها

هدف بلند مدت محققان توسعه یک شیوه درمانی بر اساس یافته‌های این تحقیقات است که موجب کاهش ریسک شکستگی و پوکی استخوان می‌شود. در پوکی استخوان اصطلاحا استخوان‌ها متخلخل می‌شوند. ساختار میکروسکوپی استخوان‌ها به صورت لانه زنبوری است. منافذ و خانه‌های استخوان پوک بسیار بزرگتر از استخوان سالم است. در این حالت استخوان‌ها به تدریج جرم و تراکم خود را از دست می‌دهند و بسیار حساس و شکننده می‌شوند. استخوان‌ها از فیبرهای کلاژن و مواد معدنی تشکیل شده‌اند. از بدو تولد تا اوایل ۲۰ سالگی، سلول‌های استخوانی با جذب مواد مغذی و معدنی رشد می‌کنند و متراکم می‌شوند. معمولا اوج تراکم استخوان‌ها در ۲۰ سالگی است.

رشد و توسعه استخوان‌ها تا حدود ۲۵ سالگی ادامه دارد و پس از آن به ندرت کاهش می‌یابد. پس از ۴۵ سالگی و با افزایش سن، تراکم استخوان‌ها به تدریج کاهش می‌یابد و کلسیم لازم برای بدن از ذخیره استخوان‌ها تامین می‌شود.

کاهش تراکم استخوان‌ها با افزایش سن کاملا طبیعی است؛ ولی برخی عوامل این فرآیند را تسریع می‌کنند. کم تحرکی، کاهش ویتامین D در بدن، ابتلا به بیماری‌های خاص مانند سرطان، یائسگی زودرس (کمتر از ۴۵ سال)، کاهش استروژن در بدن و شرایط پزشکی خاص مانند پرکاری تیرویید، بیماری سلیاک، نارسایی مزمن کلیه، آرتریت روماتویید، بیماری‌های مزمن کبدی و دیابت نوع یک از مهمترین فاکتورهای خطر بیماری هستند.

استفاده از داروهای خاص مانند داروهای استروییدی، هورمونی، ضد تشنج و ضد افسردگی، از مهمترین داروهای کاهش دهنده تراکم استخوان‌ها هستند. سابقه خانوادگی پوکی استخوان، استخوان بندی متوسط و کوچک و سابقه زمین خوردن و شکستگی استخوان نیز جزو عوامل خطر هستند. بنابراین فرد با ارزیابی ساده و در صورت داشتن یک یا چند مورد از این موارد پرخطر محسوب می‌شود و باید در مورد بیماری کاملا هوشیار باشد.

نیاز استخوان‌ها به کلسیم

استخوان‌ها حداقل به هزار تا هزار و ۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم در روز نیاز دارند. این میزان با افزایش سن و در زنان یائسه افزایش پیدا می‌کند. یک لیوان شیر، ۵۰ گرم پنیر و یک کاسه ماست تقریبا معادل تمام نیاز بدن به کلسیم در روز است. سویا، بادام، اسفناج، انواع کلم، برگه زردآلو و انجیر خشک، منبع کلسیم هستند.

مواد غذایی مفید برای استخوان ها

بدن برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد. ویتامین D مورد نیاز از طریق خورشید، مواد غذایی حاوی ویتامین D و مکمل‌ها تامین می‌شود. شیر، حبوبات، ماهی و روغن ماهی، تخم مرغ، آب پرتقال، قارچ، انواع پنیر و خاویار حاوی ویتامین D هستند.  

سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کلم کالی و بروکلی و برخی از محصولات لبنی منابع غنی ویتامین K محسوب می‌شوند که برای سلامت استخوان‌ها ضروری است.

گزارش کامل این تحقیقات در نشریه Journal of Materials Research منتشر شده است.