وقتی بدن با خودش می جنگد

بیماری میاستنی گراویس با این اسم عجیب‌ و غریب شیوعی حدود دو برابر ام‌اس دارد اما خیلی کمتر شناخته شده است.

به گزارش رکنا ، بیماری که خود بدن به جنگ خودش می‌رود و در صورت تشخیص ندادن و درمان به‌موقع با عوارض خطرناکی همراه می‌شود. وقتی پای خودی وسط باشد هم شناختش سخت می‌شود هم درمانش. طوری پنهان می‌شود و ناگهان خودش را نشان می‌دهد که ممکن است کار از کار گذشته باشد یا برای درمان خیلی دیر شده باشد.

این بیماری در آمریکا ۱۴ تا ۲۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر است اما آمار مشخصی درباره شیوع آن در ایران وجود ندارد. این بیماری ناشناخته چیست که باز هم زنان را بیشتر از مردان درگیر می‌کند و چگونه می‌توان آن را تشخیص داد؟ این بیماری درمان مشخص و کاملی هم دارد؟

بیماری میاستنی گراویس چیست؟

این بیماری برای اولین‌بار در قرن ۱۶ و از طرف پزشکی به نام ویلیس در مجلات پزشکی معرفی شد. در آن زمان این بیماری این‌گونه معرفی شد: «بیماری در رده بیماری‌های اعصاب که نشانه‌های ناشناخته‌ای دارد و درمانی هم شاید نداشته باشد»

اما حالا پزشکان متخصص این بیماری را این‌گونه تعریف می‌کنند: «میاستنی گراویس بیماری خود ایمن است. یعنی سیستم ایمنی بدن علیه ارگان‌های داخلی آنتی‌بادی می‌سازد و ارگان‌های طبیعی بدن را تخریب می‌کند. این بیماری سیستم اعصاب عضلات را درگیر می‌کند، به شکلی که محل اتصال عصب و عضله از بین می‌رود.

برای این‌که پیام از مغز به عضلات برسد یک محل اتصال عصب به عضله وجود دارد، در این بیماری آنتی‌بادی‌هایی که سیستم ایمنی بدن را مورد حمله قرار می‌دهند، آن محل اتصال را هم خراب می‌کنند و به این ترتیب پیام عصبی از طریق مغز به عضله نمی‌رسد. غده تیموس که در پشت جناق سینه قرار دارد منبع اصلی ساخت این آنتی‌بادی‌های مهاجم است. غده تیموس نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارد.

این بیماری چه نشانه‌هایی دارد؟

ضعف عضلانی مهم‌ترین نشانه این بیماری است ضعفی که با فعالیت بیشتر می‌شود و با استراحت کم.

اولین نشانه‌های این بیماری در چشم‌ها دیده می‌شود. این بیماری عضلات را درگیر می‌کند و اولین عضلاتی که در تله می‌افتد، عضلات حرکتی چشم‌هاست. به همین دلیل با نشانه‌هایی مثل دوبینی و افتادگی چشم بروز پیدا می‌کند. دوبینی با خستگی بروز بیشتری دارد به همین دلیل در ساعات بعدازظهر و بعد از افتادگی پلک دوبینی شروع می‌شود.

از دیگر نشانه‌های مهم این بیماری به اختلال در بلع می‌توان اشاره کرد. عضلات بلع درگیر می‌شود و بیمار نمی‌تواند مثل قبل عمل بلعیدن را انجام بدهد. مثلا غذا یا آب و نوشیدنی را که می‌خورد، نمی‌تواند به راحتی ببلعد و ممکن است از دهان یا بینی او بیرون بریزد.

عضلات اندام‌های بدن هم درگیر این بیماری می‌شود. وقتی بیمار نتواند دست‌هایش را به‌خوبی تکان بدهد یا بالا و پایین تکان بدهد یا به‌خوبی راه برود باید به این بیماری هم شک کنید.

به زحمت نفس‌کشیدن به دلیل ضعیف‌شدن ماهیچه‌های تنفسی.

مشکل گفتاری.

نداشتن تعادل در راه رفتن

متخصصان معتقدند برای تشخیص این بیماری باید به دو نکته مهم توجه کرد. یکی تغییرات روزانه و دیگری خستگی‌پذیری. تغییرات روزانه یعنی بیمار در ساعات اولیه صبح نشانه‌ای ندارد اما در ساعات بعدازظهر نشانه‌های این بیماری نمایان می‌شود. خستگی‌پذیری یعنی این‌که زمانی بیمار از عضلات خود کار می‌کشد وضعیت او بدتر می‌شود.

این بیماری چگونه تشخیص داده می‌شود؟

مهم‌ترین و بهترین روش برای تشخیص این بیماری معاینات عصبی و ضعف عضله‌هاست. پزشک متخصص در معاینه‌ها باید دنبال اختلال در حرکات چشم و ضعف عضله‌های چشم باشد.

آزمایش عملکرد و قدرت ریه‌ها در این آزمایش پزشک متخصص قدرت تنفس را اندازه می‌گیرد.

آزمایش خون

پزشک در آزمایش خون ویژه، مقدار آنتی بادی‌های گیرنده استیل کولین را بررسی می‌کند. در بیشتر بیماران مبتلا به این بیماری تعداد این آنتی‌بادی‌ها خیلی بیشتر از افراد عادی است.

هدایت اعصاب

در این روش وقتی اعصاب تحریک‌شده باشد، تضعیف عضله را می‌توانند تشخیص بدهند.

الکترومیوگرافی

با این روش پتانسیل الکتریکی سلول عضلانی ارا اندازه می‌گیرند و اگر اختلالی در انتقال عصب به عضله وجود داشته باشد آن را بررسی می‌کنند.

توموگرافی

برای تشخیص تومور در غده تیموس یا تیموس غیرطبیعی از این روش استفاده می‌شود.

درمان بیماری میاستنی گروایس چگونه است؟

پزشکان متخصص معتقدند در بیماری‌های خودایمن درمان قطعی وجود ندارد. امکان سرکوب بیماری وجود دارد اما ممکن است بعد از ۱۰ سال دوباره عود کند. درمان این بیماری به عقیده پزشکان به این بستگی دارد که بیماری در چه مرحله‌ای است. پزشکان متخصص معتقدند اگر بیماری فقط روی چشم تاثیر گذاشته باشد و باعث دوبینی یا افتادگی پلک شده باشد از علامت درمانی استفاده می‌کنند.

این درمان به وسیله داروهایی انجام می‌شود که محل اتصال عصب به عضله را تقویت و انسدادی را که درست شده برطرف می‌کند. اگر بیماری پیشرفت کرده باشد و عضلات صورت و بلع را هم درگیر کرده باشد باید از داروهایی استفاده کرد که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند. کورتون یکی از درمان‌های اصلی برای سرکوب سیستم ایمنی است.

گاهی هم ممکن است بیماری مقاوم‌تر باشد که در این صورت از داروهای قوی‌تر استفاده می‌شود. در مواقعی که سیستم تنفسی و بلع همزمان با هم درگیر می‌شود درمان معمولی انجام نمی‌شود و بیمار باید به صورت اورژانسی به بیمارستان منتقل شود.

یکی دیگر از راه‌های درمان این بیماری برداشتن غده تیموس است. یکی از مشکلات بیماران میاستنی مربوط به عملکرد غده تیموس است. معمولا پس از یک سال از برداشتن غده تیموس نشانه‌های این بیماری از بین می‌رود.

پلاسمافرز

پلاسما بخشی از خون است که آنتی‌بادی دارد. در روش پلاسمافرز آنتی‌بادی‌های مسئول بیماری جدا‌شده و پلاسمای بدون آنتی‌بادی جایگزین آن می‌شود. این روش به‌طور موقت می‌تواند نشانه‌های بیماری را کم کند.

برای درمان این بیماری به چه نکاتی باید توجه کنید؟

متخصصان معتقدند تشخیص سریع در مراحل اولیه کمک زیادی به سرکوب این بیماری می‌کند. بیش از ۸۰ درصد این بیماران اگر به موقع به پزشک مراجعه کنند می‌توانند به زندگی طبیعی خودشان ادامه بدهند. مهم‌ترین نشانه این بیماری همان‌طور که گفته شد دوبینی و افتادگی چشم است. اگر بیماران همان روزهای اول مشاهده این اتفاق به چشم‌پزشک مراجعه کنند، چشم‌پزشک خیلی سریع این بیماری را تشخیص می‌دهد و توصیه می‌کند به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

آیا استرس نقش مهمی در بروز این بیماری دارد؟

بازهم پای استرس در میان است. پزشکان متخصص معتقدند با این‌که استرس در بروز این بیماری تاثیر مستقیم ندارد اما علائمی با فاکتورهای تحریک‌کننده وجود دارد که باعث بروز این بیماری می‌شود. استرس به این دلیل که بر سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد، احتمالا یکی از فاکتورهایی است که باعث آشکار‌شدن این بیماری می‌شود. یعنی استرس شروع‌کننده بیماری نیست اما در آشکار‌شدن آن نقش مهمی دارد. اختلال زمینه‌ای در بیمار میاستنی گروایس وجود دارد و با یک استرس خودش را نشان می‌دهد.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند؟

این بیماری ممکن است در هر سنی بروز پیدا کند. زنان جوان در سنین ۲۰ تا ۴۰ سال بیشتر دیده می‌شود. اگر چه میزان شیوع این بیماری در مردان در دهه‌های هفتم و هشتم زندگی بیشتر می‌شود. همچنان زنان بیشتر از مردان به میاستنی گراویس مبتلا می‌شوند.

این بیماری با دیگر بیماری‌های اختلال سیستم ایمنی بدن هم مرتبط است. مثلا بیمارانی که مشکل تیروئید دارند یا بیماران مبتلا به ام‌اس و روماتیسم مفصلی هم ممکن است به میاستنی گراویس مبتلا شوند.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.