چرا بعضی ویتامین‌ها به افزایش انرژی کمک نمی‌کنند؟

به گزارش رکنا، تیرنگ رضا نیستانی، دکترای تخصصی علوم تغذیه، توضیح داد که ریزمغذی‌ها شامل ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. این ترکیبات به صورت مستقیم در فرآیند تولید انرژی نقش ندارند اما عملکرد آنها به عنوان کاتالیزورها در بسیاری از فرآیندهای زیستی بدن، از جمله تولید انرژی، بسیار مهم است. به این معنا که خود ریزمغذی‌ها انرژی تولید نمی‌کنند، اما بدون آنها واکنش‌های متابولیکی، مخصوصاً واکنش‌های تولید انرژی، مختل خواهد شد. از این رو، برخلاف آنچه که برخی افراد تصور می‌کنند، مصرف مکمل‌هایی مانند ویتامین‌های گروه B و آهن تنها زمانی مؤثر است که بدن کمبود آنها را داشته باشد و مصرف آنها به افزایش انرژی یا وزن منجر نمی‌شود.

مقدار نیاز روزانه بدن به ریزمغذی‌ها

دکتر نیستانی افزود که میزان نیاز روزانه بدن به ریزمغذی‌ها معمولاً بسیار کم است. برای مثال، مقدار توصیه شده برای دریافت روزانه ویتامین B2 کمتر از ۲.۵ میلی‌گرم بوده، در حالی که مقدار مورد نیاز کلسیم ممکن است تا ۱ گرم برسد. با توجه به این موضوع، مواد معدنی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: ماکرومینرال‌ها نظیر کلسیم و فسفر که بدن به مقادیر بزرگ‌تری از آنها نیاز دارد، و میکرومینرال‌ها مانند آهن و روی که نیاز بدن به آنها کمتر است.

وی همچنین تاکید کرد که توزیع ریزمغذی‌ها میان مواد غذایی متفاوت است؛ برخی مواد غذایی دارای حجم قابل توجهی از یک یا چند ریزمغذی خاص هستند، در حالی که برخی دیگر این مواد را به میزان کمتری دارند یا حتی فاقد آنها هستند. به همین دلیل، مصرف مواد غذایی متنوع برای دریافت کامل ریزمغذی‌ها از منابع مختلف کاملاً ضروری است.

چگالی ریزمغذی‌ها؛ کلید ارزش تغذیه‌ای مواد غذایی

وی بیان کرد: یکی از روش‌های ارزیابی ارزش تغذیه‌ای مواد غذایی، بررسی چگالی ریزمغذی‌ها در آنها است. این مفهوم بیانگر مقدار ریزمغذی‌ها نسبت به وزن یا کالری ماده غذایی است. مواد غذایی که دارای مقدار بیشتری از ریزمغذی‌ها بوده و کالری کمی داشته باشند، ارزش تغذیه‌ای بالاتری دارند. برای نمونه، میوه‌ها و سبزیجات اغلب دارای چگالی ریزمغذی بالا هستند و کالری کمی دارند؛ از این رو، در رژیم‌های غذایی سالم مصرف آنها توصیه می‌شود.

در مقابل، موادی نظیر روغن‌ها که کالری بالایی دارند اما از نظر ریزمغذی‌ها فقیر هستند، دارای ارزش تغذیه‌ای پایین‌تری خواهد بود.

نشانه‌های کمبود ریزمغذی‌ها در بدن

نیستانی هشدار داد که در صورتی که رژیم غذایی متنوع نباشد و از گروه‌های غذایی مختلف به میزان کافی مصرف نشود، ممکن است بدن با کمبود ریزمغذی‌ها مواجه شود. این کمبود ابتدا از کاهش ذخایر داخلی بدن شروع شده و در صورت ادامه شرایط، علائم بالینی در فرد نمایان می‌شود. البته باید توجه داشت که برخی ریزمغذی‌ها مانند ویتامین B12 و آهن ذخیره‌هایی در بدن دارند که می‌توانند نیاز را برای مدت محدودی تأمین کنند، اما اگر این وضعیت طولانی شود، ذخایر نیز کاهش یافته و کمبود آشکار خواهد شد.