اسکولیوز چیست؟ + روش تشخیص اسکولیوز

به گزارش رکنا، اسکولیوز یک اختلال در ستون فقرات است که باعث انحراف آن به سمت چپ یا راست می‌شود. در این حالت، ستون فقرات به شکل "S" یا "C" منحرف می‌شود و ممکن است سبب ایجاد درد یا مشکلات دیگر در فرد شود. این بیماری می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما معمولاً در دوران رشد (بین سنین ۱۰ تا ۱۵ سال) تشخیص داده می‌شود.

اسکولیوز می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود:

    اسکولیوز ایدیوپاتیک: دلیل آن ناشناخته است و معمولاً در نوجوانان مشاهده می‌شود.

    اسکولیوز مادرزادی: زمانی که ستون فقرات در دوران جنینی به درستی شکل نمی‌گیرد.

    اسکولیوز عصبی-عضلانی: ناشی از بیماری‌هایی مثل فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی.

    اسکولیوز دژنراتیو: معمولاً در افراد مسن‌تر به دلیل فرسودگی مفاصل و دیسک‌های ستون فقرات ایجاد می‌شود.

در موارد شدید، اسکولیوز ممکن است باعث درد و مشکلات تنفسی شود و درمان‌های مختلفی مانند فیزیوتراپی، بریس (گچ مخصوص برای نگه داشتن ستون فقرات در وضعیت صحیح) یا در برخی موارد جراحی برای اصلاح انحراف استفاده می‌شود.

اسکولیوز یک اختلال ساختاری در ستون فقرات است که موجب انحراف غیرطبیعی آن از راستای طبیعی می‌شود. در حالت عادی، ستون فقرات انسان باید به صورت یک خط مستقیم از پشت دیده شود. اما در افراد مبتلا به اسکولیوز، ستون فقرات به صورت یک منحنی در یک یا چند نقطه، به طور معمول به سمت چپ یا راست، خم می‌شود. این انحراف می‌تواند در هر سنی رخ دهد، ولی معمولاً در دوران رشد کودکان و نوجوانان (بین سنین ۱۰ تا ۱۵ سال) به وضوح دیده می‌شود.

انواع اسکولیوز

    اسکولیوز ایدیوپاتیک:

        ایدیوپاتیک به معنی "علت ناشناخته" است. در این نوع اسکولیوز، علت دقیق انحراف ستون فقرات مشخص نیست. این نوع شایع‌ترین نوع اسکولیوز است و معمولا در دوران بلوغ و در دختران بیشتر از پسران دیده می‌شود.

        در بیشتر موارد، انحراف ستون فقرات به تدریج پیشرفت می‌کند و ممکن است در صورتی که درمان نشود، مشکل جدی‌تری ایجاد کند.

    اسکولیوز مادرزادی:

        این نوع اسکولیوز به دلیل نقص‌های مادرزادی در ساختار ستون فقرات رخ می‌دهد. این نقص‌ها معمولاً در دوران جنینی ایجاد می‌شوند و می‌توانند باعث تغییرات غیرطبیعی در شکل استخوان‌های ستون فقرات شوند.

    اسکولیوز عصبی-عضلانی:

        این نوع در اثر اختلالات عصبی یا عضلانی مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا آسیب‌های نخاعی ایجاد می‌شود. در این موارد، عضلات و اعصاب قادر به حمایت از ستون فقرات نیستند، بنابراین ستون فقرات به سمت انحراف می‌رود.

    اسکولیوز دژنراتیو:

        این نوع اسکولیوز به دلیل تغییرات دژنراتیو (تحلیل رفتن و فرسایش) در دیسک‌های بین مهره‌ای و مفاصل ستون فقرات به وجود می‌آید. این نوع معمولاً در افراد مسن‌تر به ویژه پس از سن ۴۰ سالگی مشاهده می‌شود.

علائم و نشانه‌ها:

    انحراف قابل مشاهده: یکی از نشانه‌های اصلی اسکولیوز، وجود انحراف در ستون فقرات است که به صورت بیرون زدگی یک طرف بدن یا کمر قابل مشاهده است.

    درد: در برخی از موارد اسکولیوز می‌تواند باعث درد در ناحیه کمر یا پشت شود. این درد ممکن است با گذشت زمان شدیدتر شود.

    مشکلات تنفسی: در صورت شدید بودن انحراف، می‌تواند به ریه‌ها و قلب فشار وارد کرده و باعث مشکلات تنفسی یا قلبی شود.

    تفاوت در طول پاها: گاهی اوقات در افراد مبتلا به اسکولیوز، یک پا ممکن است کوتاه‌تر از دیگری به نظر برسد.

    اختلالات حرکتی: برخی افراد ممکن است احساس کنند که حرکت دادن کمر یا بدن برایشان سخت‌تر از قبل است.

تشخیص اسکولیوز

تشخیص این بیماری معمولاً با معاینه فیزیکی آغاز می‌شود. پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که به جلو خم شود تا انحراف ستون فقرات را بررسی کند. بعد از آن، معمولاً از رادیوگرافی (X-ray) برای ارزیابی دقیق‌تر و اندازه‌گیری میزان انحراف استفاده می‌شود. تصاویر رادیوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا تصمیم بگیرد که درمان لازم است یا خیر.

درمان‌ها:

    فیزیوتراپی:

        در مواردی که انحراف ستون فقرات خفیف باشد، فیزیوتراپی ممکن است کمک کند تا عضلات اطراف ستون فقرات تقویت شوند و انحراف کم‌تر شود.

    بریس (گچ مخصوص):

        در صورتی که انحراف کمتر از ۴۰ درجه باشد و فرد هنوز در حال رشد باشد، ممکن است پزشک برای جلوگیری از پیشرفت انحراف، بریس تجویز کند. بریس معمولاً به مدت چند ساعت در روز باید پوشیده شود.

    جراحی:

        اگر انحراف شدید باشد (معمولاً بالای ۴۰-۵۰ درجه)، و به درد یا مشکلات تنفسی منجر شود، ممکن است جراحی لازم باشد. در این جراحی، پزشک معمولاً از روش‌هایی مانند فیوژن مهره‌ها (اتصال دو یا چند مهره به هم) یا نصب پیچ و پلاک برای اصلاح انحراف استفاده می‌کند.

    داروها:

        برای کاهش درد، پزشک ممکن است داروهای مسکن تجویز کند، اما داروها فقط برای مدیریت درد مؤثر هستند و درمان ریشه‌ای برای انحراف ستون فقرات محسوب نمی‌شوند.

پیش‌آگهی:

پیش‌آگهی اسکولیوز بستگی به شدت و نوع انحراف دارد. در موارد خفیف، فرد ممکن است هیچ‌گونه مشکل یا درد قابل توجهی نداشته باشد. اما در موارد شدید، اسکولیوز می‌تواند مشکلات جدی‌تری ایجاد کند که نیاز به درمان فوری دارد. اگر اسکولیوز در دوران رشد شناسایی و درمان شود، احتمال پیشرفت آن به حداقل می‌رسد.

توصیه‌ها:

اگر مشکوک به اسکولیوز هستید یا هرگونه انحراف در کمر خود مشاهده می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید. درمان‌های زودهنگام می‌توانند از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند و کیفیت زندگی را بهبود بخشند.

جدول انواع درمان اسکولیوز

در زیر جدول انواع درمان‌های اسکولیوز و توضیحات مربوط به هر یک آورده شده است: