هیپنوتیزم چیست؟

از این عنوان به شیوه های مختلف وحتی مواردی که هیچ ارتباطی با هیپنوتیزم ندارد، استفاده شده است و مردم آن را با دغل کاری های شیادان اشتباه گرفته اند؛ به طوری که پاک کردن باورهای نادرست قبلی و جایگزین کردن روشمند این علم، کار را دشوار کرده است؛ بنابراین به مرجع علمی این حوزه مراجعه کردیم تا اطلاعات دقیق را در اختیار مخاطبان قرار دهیم. با این شیوه در بعضی از رشته ها و توسط متخصصان آشنا به درمان می توان به ارتقای کیفیت زندگی و بهبود بیماران کمک کرد. بنابراین نیاز است تا سواد جامعه را درباره این شیوه افزایش داد. به همین منظور امروز به تعریف وبررسی علمی آن می پردازیم .دکتر مهدی فتحی متخصص بیهوشی ، فلوشیپ بیهوشی قلب ، دانشیاربیهوشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دبیر انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی ایران در این باره توضیح می دهد.

تاریخچه

وی تاریخچه هیپنوتیزم را این طور بیان می کند: نقاشی غارنشینان ونوشته های 3 هزار ساله، از آشنایی مردم از گذشته های دور با این شیوه درمانی حکایت می کند، به طوری که حکمای یونانی برای درمان بیماران از این شیوه – البته با تفاوت هایی - استفاده می کردند. آنان به خلسه فرومی رفتند تا با ارتباط با ماورا بتوانند بیماران را شفا دهند، زیرا معتقد بودند که انسان نمی تواند با نیروی بشری، بیماری فرد دیگری را درمان کند.همزمان با رشد علوم گوناگون، این رشته هم با نام های مختلفی که بر آن گذاشته می شد، پیشرفت هایی کرد و محققان زیادی دراین حوزه فعالیت کردند از جمله «آنتوان مسمر» که معتقد بود در هیپنوتیزم انتقال مغناطیس ازبدن یک فرد به فرد دیگر اتفاق می افتد(اصطلاح خواب مغناطیسی هم ازهمین جا گرفته شده است) او با این شیوه افرادی را درمان کرد، اما کالج سلطنتی انگلیس جلوی کار وی را گرفت و تا سال ها ازاین رشته استفاده نشد.همچنین «فروید» و «بروئر» از این شیوه استفاده کردند و اصطلاح هیپنوتیزم را "برید" پزشک انگلیسی که از آن در جراحی استفاده کرد، روی این شیوه نهاد و کم کم هیپنوتیزم به دانشگاه ها راه یافت.با انجام آزمایش های متعدد، ام- آر- آی عملکردی مغز، بررسی سیستم های دیداری وشنیداری وتعیین پتانسیل برانگیختگی، تاحدودی عملکرد هیپنوتیزم مشخص و در حیطه روانپزشکی هم زوایای دیگری از آن آشکار شد تا به حدی که از سال 1995 میلادی ازحوزه طب مکمل خارج شد و همانند روش های دیگر درمان مانند شیمی درمانی درزمره شیوه های درمانی در طب رایج قرار گرفت.

هیپنوتیزم در ایران

درایران هم سابقه هیپنوتیزم به زمان بوعلی سینا برمی گردد و حتی دراشعار شاعران و فلاسفه مفاهیمی از این علم به کار رفته است.امروزه مشخص شده است هیپنوتیزم مهارتی است که هر فردی می تواند با دانش و تمرین، آن را کسب کند. در طب جدید هم حدود 50 سال از به کار گیری هیپنوتیزم می گذردومن سال ها از عمرم را صرف تحقیق وبه بار نشستن این رشته در ایران کرده ام. به طور کلی می توانم بگویم ، در سال 1364 با کمک دکتر منافی رئیس سازمان نظام پزشکی وقت، اولین تشکیلات انجمن صنفی هیپنوتیزم در ایران شکل گرفت.یک دهه بعد با فعالیت اینجانب ودکترعلی شریفی روان پزشک ، برگزاری سمینارهای مختلف ورایزنی با وزارت بهداشت وتعاملات انجام شده، این رشته به عنوان یک رشته علمی به تایید وزارت بهداشت رسید و برای درمان به کار رفت. از سال 1380 تا الان حدود 7 هزار نفر را که تایید درمانگری داشته اند، آموزش داده ایم.در سال 1391 اولین کنگره بین المللی هیپنوتیزم ایران درمشهد و با استقبال کشورهای مختلف، با ایده وتلاش من وهمکارانم در انجمن برگزار شد. سال بعد، کنگره با استقبال مواجه شد و تعداد سخنرانان خارجی به 20 نفر رسید.در سال 95 هم اولین کنگره کاربرد هیپنوتیزم در دندان پزشکی دردنیا توسط من درمشهد برگزار شد.کم کم دانشجویان علاقه مند شدند و پایان نامه های زیادی ارائه شد. با تلاش های فراوان هم اکنون هیپنوتیزم ایران جایگاه بسیارخوبی در دنیا دارد.باید بگویم هیپنوتیزم فن قابل اکتساب است و فرد درمانگرهر چه قابلیت بیشتری داشته باشد، موفق تراست. به عنوان مثال کسی که بداهه گوی خوبی است، در کارهیپنوتیزم موفق تر است؛ زیرا باید بتواند کلامش را هدایت کند و تصویری برای بیمار بسازد تا وی احساس درد نداشته باشد.

2 عامل موفقیت

دو عامل درموفقیت هیپنوتیزم دخیل است؛ یکی توانایی ذاتی واکتسابی درمانگر است و دیگر توانایی تصویر سازی بیمار.اگرهردو شرط فراهم باشد، هرچه قدر بتوان بیماررا از فضای موجود منفک کرد میزان موفقیت این شیوه بیشتر است .

هیپنوتیزم هیچ عارضه ای ندارد

هیپنوتیزم به خودی خود هیچ عارضه ای ندارد اما کاربرد آن برای عده ای دارای محدودیت است از جمله افرادمبتلا به اوتیسم، اسکیزوفرنی وبه طور کلی افرادی که در برقراری ارتباط مشکل دارند .موفقیت آن به مهارت و توانایی درمانگر هم بستگی دارد؛ زیرا هیپنوتیزم رویکرد ارتباطی درمانگر و درمانجو است. و هرارتباط، پیامی به همراه دارد که باید مورد قبول وپذیرش قرارگیرد؛ بنابراین هرجا این سطح از ارتباط وجود داشته باشد، هیپنوتیزم اتفاق افتاده است.در هیپنوتیزم دو رویداد کاملا فیزیولوژیک اتفاق می افتد؛ یعنی بیمار باید از محیطی که قرار گرفته است جدا شود وبا تصویر سازی در محیطی با هدف خاص قرار بگیرد( اتفاقی که به طور طبیعی هر روزه برای همه ماپیش می آید). در واقع با این گفته من، تاریخ 3هزار ساله هیپنوتیزم غیرعلمی زیرسوال می رود ونفی می شود، زیرا هپینوتیزم یک فرایند فیزیولوژیکی است ، نه ماورائی، نه مغناطیسی ونه عصبی.

دامنه کاربرد هیپنوتیزم

این شیوه علاوه بر درمان بیماران ، برای افراد سالم وحتی افرادی که می خواهند کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند، کاربرد دارد. به عبارتی هم شیوه ای پیشگیرانه است وهم ارتقا دهنده. به عنوان مثال هیپنوتیزم سرطان را درمان نمی کند اما انگیزه ادامه زندگی را در بیماران سرطانی تقویت می کند.همان طور که می دانیم درمان به دومنظور اتفاق می افتد، یکی شیوه های درمان کننده و دیگری شیوه های تسکین دهنده . با این توصیف هیپنوتیزم برای سردردهای تنشی درمان کننده است و همچنین از تهوع واستفراغ حاملگی جلوگیری می کند؛ سوختگی های شدید، جراحی کیسه صفرا ،عمل جراحی فک وریشه دندان ،عمل جراحی فتق کشاله ران ،ام اس، سابقه فشارخون اولیه،تربیت کودکان بیش فعال و رینیت آلرژیک ازجمله مواردی بوده است که من روی آن بسیار کارکرده ام. اما به عنوان مثال در مورد شکستگی دست نمی تواند ترمیم کننده باشد، بلکه درد را تسکین می دهد.هیپنوتیزم قدرت مطالعه وتمرکز را بیشتر می کند. در حالات مختلف مغز امواج مختلفی ارسال می کند؛ زمانی که شما فکر خوب می کنید با زمانی که فکر بد می کنید یا زمانی که نماز می خوانید، مصرف انرژی و همچنین امواج مغزی متفاوت است.هیپنوتیزم هم یکی ازاین حالت هاست وبا رویا وخواب متفاوت است .درمانگربا کلام سوژه را به تصویر پردازی درباره موضوعی هدفمند منعطف می کند وفرد جذب موضوع می شود و از موضوعاتی که درگیر آن است، منفک می شود.به طور معمول در مغز هورمون های ضد درد( انکفالین) ترشح می شود، اگر با تصویر سازی برای بیمارمیزان این هورمون افزایش پیدا کند، فرد دیگر دردی را احساس نخواهد کرد.

مزیت دیگر هیپنوتیزم

در فرایند شرطی سازی بیمار حتی می توان در زمان بیداری کاری کرد که فرد احساس درد نداشته باشد.این شیوه برای جراحی ها و دندان پزشکی کاربرد زیادی دارد.

هیپنوتیزم پذیری

قبل از انجام هیپنوتیزم باید با فرد مصاحبه کنیم. یعنی شرح حال وی گرفته و بر اساس آن هیپنوتیزم پذیری فرد مشخص شود.به عنوان مثال اگر فردی سردرد توموری داردو با هیپنوتیزم درد کاهش یابد، دیگر وی به دنبال درمان نمی رود، در حالی که این مطلوب نیست. پس بر اساس مصاحبه شیوه کاربردهیپنوتیزم مشخص می شود . به عنوان مثال، بسته به نوع نیاز یک جا انگیزش لازم است وجایی آرامش و در ورزشکاران نیاز به ایجاد انگیزش بیشتراست در حالی که مادر در حال زایمان نیاز به آرامش دارد.

کار آفرینی هیپنوتیزم

گزافه نیست اگر بگوییم این رشته با زندگی روزمره ما گره خورده است حتی اگر متوجه آن نباشیم. به عنوان مثال بسیاری از مشکلات مربوط به همسران که به طلاق منجرمی شود با این شیوه قابل رفع است یامشکلاتی مانند ترس از بلندی، آزمون و... این رشته برای بسیاری از دانش آموختگان دارای مجوز درمان از وزارت بهداشت یا وزارت علوم زمینه بسیار مناسبی را برای فعالیت و کار آفرینی در این حوزه فراهم می کند.

سال 2019اولین کنگره هیپنوتیزم آسیا در مشهد

برگزار می شود

ایران به عنوان قطب هیپنوتیزم آسیا در سال 2019 برگزارکننده اولین کنگره هیپنوتیزم آسیا با حضورروسای انجمن های هیپنوتیزم دنیا خواهدبود. قراراست در این کنگره پایه انجمن هیپنوتیزم آسیا بامرکزیت مشهد گذاشته شود.

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.