«تورنادو» ارتقاء یافته عربستان هم به سرنوشت اف-۱۵ دچار شد

تجاوز به یمن را می‌توان بدون هیچ شبهه‌ای نبردی مملو از وقایع عجیب نامید؛ جایی که ائتلاف متجاوز و تا دندان مسلح سعودی در سال ۲۰۱۵ به خیال یک پیروزی سریع حمله همه جانبه‌ای را به این کشور مظلوم و در ظاهر ضعیف، آغاز کرد و این تازه آغاز نبردی بود که امروز سعودی‌ها و متحدان آن برای خلاصی دست به هر کاری می‌زنند.

جنگ یمن شگفتی زیاد دارد؛ از مردانی که با پا‌های برهنه کیلومتر‌ها حرکت می‌کنند و ناگهان بر سر پست‌های مرزی و حتی برخی شهر‌ها و روستا‌های داخل خاک عربستان سعودی مثل صاعقه نازل می‌شوند تا حملات موشک‌های بالستیک که کم کم بیشتر و بیشتر شد و تا قلب ریاض هم ادامه پیدا کرد و پس از آن هم حملات دقیق پهپاد‌ها و کروز‌ها که ضربه سنگین آن‌ها به تاسیسات نفتی آرامکو جهان را در بهت و سکوت فرو برد.

اما داستان پدافند هوایی در جنگ یمن ماجرایی دیگر با ابعاد پیدا و پنهان مهم و فراوانی است و جالب اینکه سال جدید میلادی که در آن هستیم از طرف یمنی‌ها به عنوان سال پدافند هوایی نام گذاری شده و به نظر باید منتظر حوادث زیادی در این بخش در سال جاری باشیم. البته پس از چندین شکار پهپادی که بعضا در طول هر روز تکرار می‌شد، اولین شکار مهم پدافند هوایی یمن در سال جاری به ثبت رسیده و یک جنگنده تورنادوی سعودی توسط پدافند هوایی یمن سرنگون شده است. طرف سعودی نیز از دست دادن جنگنده را به علت شواهد فراوان و سقوط در خاک یمن تایید کرده است.

اما قبل از پرداختن به جنگنده تورنادوی سعودی بد نیست نگاهی داشته باشیم به شکار‌های پدافندی یمنی‌ها تا به امروز.

از بالگرد و پهپاد تا جنگنده همه در تور پدافند یمنی‌ها

نگاهی به تلفات سعودی‌ها در بخش هوایی در این جنگ بسیار جالب است. تلفات هوایی سعودی‌ها تا تابستان سال جاری شامل موارد سرنگون شده یا سقوط کرده به دلایل غیر رزمی در جنگ یمن حدودا به این شرح است:

۴ فروند پهپاد تهاجمی CH-۴ B

۶ فروند بالگرد تهاجمی آپاچی

۲ فروند جنگنده Panavia Tornado

۱ فروند جنگنده Eurofighter Typhoon

۲ فروند بالگرد S ۷۰-A

۱ فروند بالگرد SA ۳۶۵،

۳ فروند پهپاد تجسسی ۴۰۰ Seeker

۱ فروند Selex Falco

۱ فروند جنگنده F-۱۵ S

البته ذکر این موضوع نیز مهم است که حداقل یک فروند اف ۱۵ دیگر سعودی نیز با موفقیت توسط یگان‌های دفاع هوایی یمن در دی ماه ۹۶ مورد اصابت قرار گرفت که از سرنوشت آن اطلاعی در دست نیست. منابع سعودی ادعا کردند که ان اف ۱۵ توانسته است خود را به سلامت به پایگاه خودی برساند.

لحظات ثبت شده مربوط به مورد اصابت قرار دادن اف ۱۵ سعودی در سال ۹۶

خلبان تورنادوی سعودی که در سال ۹۶ در یمن سقوط کرده بود.

اما این پایان کار پدافند هوایی یمن با متجاوزان سعودی نبود. در ۲۹ نوامبر سال ۲۰۱۹ در استان صعده و در یک کمین موفق، یک فروند آپاچی سعودی در دام پدافند هوایی یمن افتاد و سرنگون شد. این شکار باعث هلاکت دو خدمه بالگرد شده و از جمله اصابت‌هایی توسط پدافند هوایی یمن بود که با وضوح بسیار بالا ثبت و ضبط شده و جای هر گونه انکار و پنهانکاری را از مهاجمان سعودی گرفت.

آپاچی ساقط شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۹ توسط دفاع هوایی یمن

این شکار‌ها ادامه پیدا کرده و یگان‌های پدافند هوایی یمنی در ادامه تلاش‌های خود بر ضد مهاجمان در آسمان تا به امروز و تا قبل از ساقط کردن تورنادوی سعودی موفق شدند بین سه یا چهار پهپاد متجاوز را نیز ساقط کنند که یکی از این شکار‌ها مربوط به پهپاد شناسایی و تهاجمی مدل Wing Loong بود. یک فروند پهپاد شناسایی و تهاجمی مدل Karayel ساخت ترکیه نیز در دی ماه سال جاری در دام پدافند هوایی یمن افتاده و ساقط شد.

دم پهپاد Karayel متعلق به سعودی‌ها که توسط پدافند یمن ساقط شده است

مهاجم اروپایی در تور دفاعی یمنی ها

اما به شکار مهم یمنی‌ها برسیم و جایی که یک جنگنده تورنادوی سعودی هدف قرار گرفت و آمار از دست رفته این جنگنده برای عربستانی‌ها در این جنگ را به عدد ۳ رساند. جنگنده تورنادو یک هواپیمای تهاجمی چند منظوره ساخت مشترک انگلیس، ایتالیا و آلمان است که بر اساس نیازمندی‌های دوره جنگ سرد در دو مدل اصلی برای ماموریت تهاجم و دفاع هوایی توسعه پیدا کرد. این جنگنده از بال‌های متغیر بهره برده و دارای توانایی بالایی خصوصا در بحث پرواز در ارتفاع پایین است.

عربستان سعودی در مجموع ۹۶ فروند از مدل تهاجمی و ۲۴ فروند از مدل دفاع هوایی این جنگنده را سفارش داد که مدل‌های دفاع هوایی در سال ۲۰۰۶ میلادی از خدمت سعودی‌ها بازنشسته شده اند. این جنگنده در انگلیس، آلمان و ایتالیا هم وارد خدمت شده و البته انگلیسی‌ها مدتی پیش به طور کامل تورنادو را از خدمت کنار گذاشتند.

جنگنده تورنادوی سعودی

جنگنده‌های باقی مانده در خدمت سعودی‌ها در چندین مرحله ارتقاء پیدا کرده و توانایی حمل طیف گسترده‌ای از تسلیحات را دارا می‌باشند.

این جنگنده از دو سرنشین بهره برده و از دو موتور توربوفن مدل RB ۱۹۹ استفاده می‌کند. سرعت نهایی آن در حدود ۲.۲ برابر سرعت صوت، برد عملیاتی ان در حدود ۱۳۰۰ کیلومتر و ارتفاع پروازی آن نیز در حدود ۱۵ کیلومتر است. تورنادو در مدل تهاجمی به صورت خاص برای حمله به اهداف شدیدا حفاظت شده طراحی شده بود. در جریان حمله ائتلاف سعودی به یمن بار زیادی از تهاجم‌های هوا به زمین به عهده جنگنده‌های تورنادو بود.

جنگنده‌های سعودی توان حمل تسلیحاتی مثل سری بمب‌های هدایت لیزری و ماهواره‌ای Paveway، موشک‌های کروز استورم شادو، موشک‌های هوا به سطح بریمستون و البته بمب‌های خوشه‌ای سری BL ۷۵۵ را دارند. این جنگنده‌ها از غلاف هدفگیری لایتنینگ بهره برده و همچنین به سیستم جنگ الکترونیک اسکای شادو که در باند‌های G و J فعالیت می‌کند نیز مجهز هستند.

باقی مانده بمب خوشه‌ای BL ۷۵۵ در شمال یمن

بمب‌های سری Paveway و بمب‌های خوشه‌ای سری BL ۷۵۵ از جمله اصلی‌ترین سلاح‌های مورد استفاده سعودی‌ها در این جنگ بوده که خصوصا بحث استفاده از مهمات خوشه‌ای ان هم در مناطق مسکونی اعتراض شدید جهانی را به همراه داشته و البته دولت مدعی حقوق بشر بریتانیا نیز همچنان به فروش سلاح و قطعات یدکی برای ناوگان تورنادوی سعودی‌ها ادامه داده است.

این که تورنادوی متجاوز سعودی با چه سلاحی ساقط شده در این لحظه نمی‌توان با توجه به عدم انتشار تصاویر مربوط به درگیری و لاشه پرنده با قطعیت مطرح کرد. با توجه به تجربه‌های قبلی نیروی هوایی سعودی در یمن بعید است که سعودی‌ها ریسک پرواز ارتفاع پایین را به جان خریده باشند و احتمالا جنگنده سعودی در وضعیت پرواز در ارتفاع میانی یا بالا مورد اصابت قرار گرفته است. با این تفاسیر این احتمال به شکل قوی وجود دارد که مهاجم سعودی توسط موشک‌های سری فاطر ۱ مورد اصابت قرار گرفته باشد.

لاشه جنگنده تورنادوی ارتش سعودی

این موشک گونه‌ای ارتقاء یافته از موشک‌های سام ۶ ساخت شوروی سابق است که توسط متخصصین یمنی ارتقاء پیدا کرده است و پیش از رونمایی شده بود.

موشک فاطر ۱

در هر صورت یمنی‌ها سال پدافند هوایی را با شکاری بزرگ شروع کرده اند و همان طور که تاریخ این جنگ ثابت کرده شگفتی‌ها در آن به نوعی پایان ناپذیر هستند. شروع با تورنادو و البته در آینده مشخصا تعداد بیشتر از پرنده‌های قوی‌تر دشمن شکار پدافند یمن خواهد شد؛ تازه سال ۲۰۲۰ برای متجاوزان به یمن آغاز شده و پدافند هوایی، امسال حرف‌های زیادی با قاتلان مردمان بی گانه آن سرزمین دارد.