کارگاه کوچک من پر از چوب گردو است

کوکسا نامی فنلاندی است و میتوان آن را گوکسی (سامی) یا کاسا (سوئدی) نیز نامید که تاریخچه آن در ابتدا در مناطق قطبی به عنوان یک فنجان نوشیدنی شخصی استفاده میشد به همین دلیل با دوام ساخته میشد و به دلیل استفبال مردم  تولید آن به کشورهای دیگر هم انتقال پیدا کرد.

کوکسا یک همراه عالی برای طبیعت گردی و کمپینگ است و نوشیدن چای در این فنجان چوبی، بسیار لذت بخش است. جالب اینجاست که نباید با کوکسا برای چند نوشیدنی استفاده شود، مثال؛ برای قهوه باید جدا و برای چای هم باید جدا باشد چون بعد از مدتی جنس چوبی کوکسا با طعم نوشیدنی مورد نظر عجین میشود واستفاده از آن برای یک نوشیدنی دیگر، لذت آن را کمتر میکند.

کوکسا، هنر دستهای با مهارت مردم مناطق بومی است که دو سه سالیست ساخت آن دربیشتر شهرهای کشور و استان کردستان  رواج پیدا کرده است.

تقریبا یک ماه قبل بود که یکی از فالورهایم آدرس پیج اینستا گرام یک زوج هنرمند را جهت تبلیغ کارشان استوری کرده بود.

از آنجایی که خودم عاشق طبیعت و درخت هستم، وقتی پستهایشان را نگاه کردم از نحوه کار باچوب و هنر زییای ساخت (کوکسا) خیلی خوشم آمد. بلافاصله از دایرکت بهشون پیام دادم و برای یک مصاحبه کسب اجازه کردم وبا هماهنگی، چند روز بعد به کارگاهشان رفتم.

وقتی وارد کارگاه کوچکی که پر از چوب و بوی خوش طبیعت بود، شدم. احساس سر زندگی خاصی بهم دست داد. ناخودآگاه روحم را در حال پرواز در طبیعت احساس کردم.

بوی چوب، بوی روغن همل و خاک اره، یک عصاره قشنگی از جنس طبیعت مشامم را نوازش میداد.کوکساهای زیادی در سایزهای مختلف کنار هم چیده شده بودند که اکثرشان هم سفارش مشتری بود، نگاه وتوجه من را به خود جلب کرده بودند.

حمید وپرسیا زوج جوان وهنرمند کردستانی هستند که در کارگاه کوچکشان باعشق به زندگی و تنها با استفاده از چوب درخت گردو در هنر چوبکاری، زندگی ماشینی و صنعتی انسانهای امروزی را با طبیعت تلفیق می دهند و مارا به استفاده از وسایل و ظروف چوبی تشویق میکنند و ماهانه ۳۰۰ کوکسا را درطرحها ورنگهای بسیار زیبا تولید میکنند.

ازشون خواستم که ضمن معرفی خودشان، در مورد شروع ونحوه کار و هنر زیبای کوکسا سازی بیشتر برایم توضیح دهند.

به نام خدا، من پریسا رستمی هستم،ساکن سنندج  و۲۷سال سن دارم،سه سال است که با آقای حمید خیر آبادی ازدواج کردم، ابتدا من کار طراحی وسوخت نگاری انجام میدادم همسرم هم در کار تعمیرات مبل بودند.بعد از مدتی تصمیم گرفتیم که کارمان را باهم ادغام کنیم و با تلفیقی از چوب برای کار کوکساسازی(لیوانهای چوبی) نسبت به تجربیاتی که از پیش داشتیم، از صفر شروع کردیم.

حمید خیرآبادی:حدود یک سال است که این کار هنری را به اتفاق همسرم بعد از کلی درخواست وام اشتغالزایی و کمک از ادارات متولی ودر نهایت نا امیدی از مسئولان با تمام توان خود، با استفاده از تجربه وعلاقه شخصی وتنها با سرمایه ۱۰میلیون تومان شروع کردیم، تا به حال در دو نمایشگاه در استان کردستان شرکت کردیم و خوشبختانه از نحوه فروش ودرآمد هم نسبت به مدت زمان خیلی کمی از شروع کارمان، راضی هستیم و مشتریان زیادی از استانهای غرب و کرد نشین، خصوصا کوهنوردان داریم.

رکنا: بیشتر از چه چوبی برای کار کوکسا سازی استفاده میکنید؟

آقای خیر آبادی گفت: چوبی که ما برای کارگاه وساخت لیوانهای چوبی به کار میبریم، چوب گردو است که باید ازقبل آن را از چوب فروش یا کشاورز خریداری کنیم ومراحل خشک شدن،برش دادن و در نهایت به قطعات مربع و مستطیل شکل در کارگاه برای انواع طرحهای مختلف کوکسا آماده شود، استفاده میکنیم و کارگاه من همیشه پراز چوب گردو است.

این هنرمند کردستانی از خواص بسیار خوب ودارویی چوب گردو طبیعت وباغهای کردستان و همچنین استحکام وظرافت بیشتر آن نسبت به جنس سایر چوبهای دیگر اشاره کرد وگفت: درخت گردو، یکی از درختان قدیمی وبسیار پرکاربرد در مناطق کردنشین است که جدا از خواص مقوی مغز گردو، هر دو پوست سبز وچوبی نازک آن نیز خواص دارویی بسیار بالایی دارد و قیمت تنه آن نسبت به چوبهای دیگر گرانتر است.

استاد کوکسا کار کردستانی افزود: هر متر  مکعب چوب گردو را به قیمت۲۷ میلیون تومان از چوب فروشها خریداری میکنیم که برای ما هزینه بسیار سنگینی است و برای ۶۰۰الی ۷۰۰قطعه کوکسا به کار میرود.

رکنا:با چه وسایلی بیشتر کار میکنید؟ بیشتر برایمان توضیح دهید.

استاد کوکسا کار جوان کردستانی  گفت:بعد از اینکه چوبهای گردو را به قطعه های مختلف تبدیل کردیم، از دریل، برای تخلیه اولیه داخل قطعات کوکسا استفاده میشود و دستگاه پولیش هم برای تغییر شکل بدنه و دسته کوکسا ها استفاده میشود، دستگاه لرزان گردان و سنباده کاری هم برای مراحل آخر کار استفاده ودرنهایت تحویل مشتری داده میشود.

وی همچنین کیفیت کار،رضایت وسلامتی مشتریانش را مهم دانست وگفت: برای کیفیت کارهایمان از روغن صدرصد گیاهی-خوراکی «همل» که ساخت کشور ترکیه میباشد، استفاده میکنیم و هر یک لیتر آن را به مبلغ یک میلیون و هفتصد هزار تومان خریداری میکنیم که تقریبا برای  ۱۰۰ الی۲۰۰ لیوان چوبی به کار میرود.(البته در بعضی موارد به نوع وجنس چوب هم بستگی دارد که نیاز است چقدر همل به خورد آن بدهیم) تا بیشتر خودش را نمایانتر کند.

حمید و پریسا از پاسکاری ارگانهای مربوطه بسیار گله مند بودند و درخواست یک فقره وام با درصد پایین را دارند وبا توجه به درخواست آموزش از طرف مشتریان، قصد دارند در آینده نزدیک با تجهیزات بهتری کارشان را گسترش بدهند و هنر چوبکاری و کوکسا سازی را در کردستان به یک درآمد و اشتغالزایی خوب برای علاقمندان تبدیل کنند.

آقای خیر آبادی در ارتباط با خواص وسایل چوبی در منزل خصوصا وسایل خوراکی و کوکسا گفت: من به همشهریانم پیشنهاد میکنم تا جایی که امکان دارد سعی کنند از وسایل چوبی برای مصرف غذا و همچنین دکوراسیون منزل خود استفاده کنند، چون از آنجایی که چوب از جنس طبیعت است، قطعاً لمس کردن هر گونه اشیا چوبی برای هر انسانی بسیار آرامبخش است و از دیدگاه روانشناسان وپزشکان نیز هر گونه ارتباط انسان با طبیعت بسیار موثر است چرا که ناخدا گاه روح انسان با طبیعت انس میگیرد و باعث ایجاد نشاط و آرامش خاصی در باطن فرد میشود، همچنین از لحاظ، لذت،طعم وبوی غذا در مقایسه با سایر ظروفهای صنعتی وانواع کریستالها بهتر است و مشتریان زیادی دارد، اما بدیل قیمت آن، مردم کمتر به طرف خرید ظرفهای چوبی روی می آورند.

 خیر آبادی گفت: فروش معمولی ما در طول ماه  ۱۰۰ الی۳۰۰ قطعه است و چون کارگاه شخصی است ما هم بیشتر با تناسب به درخواست وپیشنهاد مشتریان کار می کنیم و جدا از طرحهای مختلف کوکسا، وسایل دیگری مانند ظروف جای ادویجات آشپزخانه، نمکدان، قاشق و..... را نیز درست میکنیم.

این زوج جوان وهنرمند از مسئولین درخواست دارند که با برگزاری یک نمایشگاه ۱۰ الی ۱۵ روزه در مکانهایی مانند خانه کرد، عمارت آصف،عمارت خسرو آباد و.... در سنندج از کار وهنر آنها ضمن اطلاع رسانی شبکه ای قبلی از طریق صدا وسیما و رسانه ها، از آنها حمایت کنند تا زمینه درآمد، استقبال، یادگیری وهمچنین اشتغالزایی بیشتری برای علاقه مندان در بر داشته باشد.

حمید و پریسا از مردم خواستند تا با استقبال از هر گونه هنر، علی الخصوص صنایع دستی و هنر چوب کاری از حرفه و شغلهای آزاد و همچنین کسانی که با ذوق و شوق زیادی در این راستا امرار معاش می کنند استقبال و حمایت کنند و مسئولین نیز  برای ماندگاری هنر صنایع دستی که آمیخته فرهنگ و سنن ما ایرانیان است،  راهکارهای بهتری در جهت ارایه تسهیلات، تجهیزات واماکن در اختیار بانیان و تولید کنندگان صنایع دستی قرار دهند.

 خیر آبادی گفت:در کل شهرستان سنندج حدود پنج الی شش کارگاه چوب کاری مشغول فعالیت هستند که از این تعداد سه کارگاه متخص به تولید کوکسا هستند.

آنها در پایان به آینده کارگاه کوچکشان در قالب فعالیت و اشتغالزایی برای چندین نفر دیگر بسیار خوشبین بودند وبا تمام انرژی و توان خود از دست اندازهای ادارات متولی که به قول خودشان هیچ گونه حمایتی از آنها نکرده بودند رد میشوند و این حرفه را با عشق ادامه و گسترش میدهند.

گفت گو/ کویستان عبدالحکیمی