دولت به خاطر ظریف لایحه به مجلس برد؟ / افراد نباید در مشاغل حساس منصوب شوند

در شرایطی که صحن علنی مجلس روز یکشنبه ۵ دستورکار مهم داشت، اما مذاکرات بررسی یک فوریت لایحه اصلاح قانون نحوه انتصاب اشخاص در کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفت. در حالی که دولت معتقد است قید مطلق «عدم‌ تابعیت مضاعف برای فرد، همسر و فرزندان» برای انتصاب اشخاص در مشاغل حساس، مشکلاتی را برای دستگاه‌های مختلف به‌وجود آورده‌است، اما برخی نمایندگان مخالف بر این گمان بودند مقصود این لایحه یک نفر، یعنی محمدجواد ظریف است و رأی مجلس به‌مثابه بدعت‌گذاری جدید خواهد بود.

بر این اساس هم بود که در نهایت با رأی‌گیری انجام شده، نمایندگان با ۳۸رأی موافق، ۲۰۷رأی مخالف و ۷رأی ممتنع از مجموع ۲۵۶ رأی، با فوریت این لایحه مخالفت کردند.

مطرح شدن نام ظریف در جریان بررسی لایحه دولت در نشست روز یکشنبه مجلس در شرایطی بود که انتصاب او از سوی مسعود پزشکیان به‌عنوان معاون راهبردی رئیس‌جمهور طی ماه‌های اخیر حاشیه‌هایی را به‌دنبال داشته است.

براساس لایحه‌ای که دولت به مجلس فرستاده، بند (الف) ماده (۲) قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس، مصوب ۱۰ مهرماه ۱۴۰۱ جمله «کسانی که خود، فرزندان یا همسر ایشان تابعیت مضاعف دارند» به جمله «کسانی که تابعیت مضاعف دارند» اصلاح می‌شود؛ لایحه‌ای که با مخالفت نمایندگان با یک فوریت آن، به‌صورت عادی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

قانون چه می‌گوید؟

قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس که لایحه دولت چهاردهم درصدد اصلاح بند(الف) ماده(۲) آن است، پس از اینکه در ۱۰ مهرماه ۱۴۰۱ ازسوی مجلس به تصویب رسید، در ۲۰ مهرماه همان سال ازسوی شورای‌نگهبان نیز به تصویب رسید و در ۳ آبان‌ماه ۱۴۰۱، به‌عنوان قانونی در ۵ ماده و ۱۱ تبصره ازسوی رئیس مجلس ابلاغ شد. اما «ماده ۲»، که روز یکشنبه در کانون توجه رسانه‌ها قرار داشت، انتصاب برخی افراد را به مشاغل و پست‌های حساس ممنوع کرده‌است که در ادامه می‌خوانید:

- الف: کسانی که خود، فرزندان یا همسر ایشان تابعیت مضاعف دارند.

- ب: کسانی که به اسلام، نظام جمهوری‌اسلامی، ولایت مطلقه فقیه و قانون‌اساسی اعتقاد و التزام عملی ندارند.

- پ: کسانی که در جهت تحکیم مبانی رژیم سابق نقش مؤثر داشته‌اند.

- ت: کسانی که به مجازات جرائم خیانت در امانت، کلاهبرداری، اختلاس، ارتشاء و تصرف غیرقانونی در اموال‌عمومی محکوم شده‌اند.

- ث: وابستگان تشکیلاتی به احزاب، سازمان‌ها و گروه‌های محارب، معاند و غیرقانونی

- ج: مظنونان و مرتکبان جاسوسی به نفع بیگانگان و ارتباط با اتباع بیگانه‌ای که مراکز امنیتی و اطلاعاتی مستندا آن را نهی کرده‌اند.

- چ: آمران و مباشران راه‌اندازی شبکه‌های ماهواره‌ای و وبگاه(سایت) های اینترنتی ضداسلام، ضدمذهب رسمی کشور و ضدانقلاب و فعالان علیه نظام و عوامل مرتبط با آنها و نیز فعالان در نشر و انتشار موارد مستهجن در فضای مجازی.

- ح: استعمال‌کنندگان و معتادان به مشروبات الکلی، موادمخدر و روانگردان

- خ: محکومان به قاچاق موادمخدر و روانگردان، سلاح و مهمات جنگی و همچنین کسانی که به جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی و حدود شرعی محکوم شده‌اند.

- د: مشهوران به فساد و متجاهران به فسق

- ذ: کسانی که در جریان تحقیق و تفحص مجلس، متخلف شناخته شده و توسط مراجع قضایی به مجازات تعزیری قطعی درجه (۱) تا (۵) محکوم شده‌اند.

آنچه موافقان و مخالفان گفتند

بررسی یک فوریت لایحه اصلاح قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس در صحن علنی مجلس با اظهارنظرهای موافقان و مخالفان همراه شد که محور سخنان آن را در ادامه می‌خوانید.

موافقان

- بیت‌الله عبداللهی، نماینده آذربایجان‌شرقی گفت: تعدادی از افراد که در خارج زندگی می‌کردند، مسئولیت پذیرفته‌اند. این افراد انقلابی هستند و به آرمان‌های انقلاب پایبندند. باید مکانیسمی بگذاریم، نباید به‌صورت مطلق تصمیم بگیریم.

- محمدمهدی شهریاری، نماینده خراسان‌شمالی: متأسفانه مجلس ایرانیان خارج از کشور را مورد توجه قرار نداد. میلیون‌ها ایرانی که صدها هزارنفر از آنان نخبگان دانشمندان هستند، در خارج از کشور زندگی می‌کنند. هیچ کشوری خود را از چنین سرمایه‌ای انسانی محروم نمی‌کند.

مخالفان

- حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده اصفهان: دولت برای یک فرد یعنی آقای ظریف لایحه قانونی به مجلس شورای اسلامی داده است که اگر مجلس به آن رأی دهد، یک بدعت‌گذاری جدید محسوب می‌شود. انتظار داشتیم دولت درباره کمبود برق، موضوع ارز، کسری گاز و قطعی برق در زمستان به مجلس لایحه دهد.

- سلمان اسحاقی، نماینده خراسان جنوبی: اگر کسی دنبال علم و تحصیل باشد به کشور برگشته و خدمت می‌کند، منتها در بحث تابعیت موضوع برسر آن است که فردی که تابعیت را می‌پذیرد، یعنی سیاست و فرهنگ آن کشور را پذیرفته است.

- علیرضا سلیمی، نماینده تهران: آیین‌نامه داخلی مجلس شروط فوریت را اعلام کرده، اما دولت برای رفع مشکل انتصاب غیرقانونی یک فرد لایحه داده است.

- مرتضی محمودی، نماینده تهران: چرا دولت برای یک نفر و ۲ نفر به مجلس لایحه می‌دهد؟ ما باید به موضوع نفوذ هم توجه کنیم.

- مهدی کوچک‌زاده، نماینده تهران: حرف‌های معاون حقوقی رئیس‌جمهور قابل‌قبول نبود. موضوع فوریت نیست، بحث آقای ظریف است.

- مجتبی ذوالنوری، نماینده قم: امروز مشکل مردم ما تخریب قانون و بازگرداندن دوتابعیتی‌ها به کرسی‌های مدیریتی و مسئولیتی کشور نیست. ده‌ها هزار نخبه بیکار داریم.

دفاع دولت

مجید انصاری، معاون حقوقی رئیس‌جمهور، به‌عنوان متقاضی بررسی یک فوریتی لایحه اصلاح قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس به دفاع از دیدگاه دولت درباره ضرورت اصلاح این قانون سخن گفت که مهم‌ترین محورهای آن را در ادامه می‌خوانید:

- ذکر قید مطلق در قانون مشکلاتی را برای دستگاه‌های مختلف ایجاد کرده‌است.

- ۳۳ کشور تابعیت ناشی از تولد فرزند را به رسمیت شناخته‌اند و ۳۲ کشور نیز به‌صورت مشروط این مسئله را قبول کردند.

- تعدادی از مدیران متعهد و انقلابی در کشورهای مختلف برای تحصیل یا به واسطه ماموریت زندگی کرده‌اند و بعضی از فرزندان آنها در این کشورها به دنیا آمده‌اند.

- منع شدن استفاده از این افراد یک امکان را از کشور سلب می‌کند و موضوع یک نفر یا ۲ نفر نیست، بلکه فهرستی از افراد نخبه و دانشمند ایرانی وجود دارد.

- پیشنهاد دولت این است که تابعیت فرد «شرط قطعی» باشد و دارا بودن تابعیت همسر و فرزند به‌صورت مطلق ممنوع نباشد.

- یک پیشنهاد دولت این است که اگر ضرورتی ایجاد شد و فرزند یا همسر فرد دارای تابعیت بود، این موارد در کمیته خاص بررسی شود.

- گزینه دیگر این است که اگر مورد اضطراری پیش آمد، با پیشنهاد دستگاه مربوط و تأیید رئیس قوه استفاده از فرد انجام شود.