«هپکو» بزرگترین تجربه تلخ خصوصی‌سازی در تاریخ ایران / سود ۴۲ میلیاردی پس از ۱۵ سال زیان

ایلنا نوشت، موضوع خصوصی‌سازی صنایع بزرگ و واگذاری اموال سازمان تامین اجتماعی یکی از موضوعاتی است که در سال‌های گذشته محل بحث بسیاری از محافل کارگری و بازنشستگان ذی نفع تامین اجتماعی بوده است. نگرانی‌ها باتوجه به تجربه نه چندان خوشایند خصوصی‌سازی‌ها در ایران البته ایده واگذاری را حتی به شکل سهامی در هاله‌ای از ابهام فرو برده است و یکی از نمونه‌های حساسیت برانگیز، موضوع کارخانجات تجهیزات سنگین هپکوی اراک است که خلع ید آن در سال‌های گذشته و واگذاری آن به سازمان تامین اجتماعی امیدی دوباره در کارگران این شرکت و بازنشستگان تامین اجتماعی ایجاد کرد. 

باوجود همه این فراز و نشیب‌ها، باز هم زمزمه‌هایی درباره واگذاری دوباره هپکو از سازمان تامین اجتماعی به بخش خصوصی شنیده می‌شود که حسین قربانی (مدیرعامل شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو) فعلا آن را رد می‌کند. 

قربانی در پاسخ به این سوال که آیا برنامه جدی واگذاری شرکت‌های زیرمجموعه شرکت‌های تابعه وزارت تعاون و صندوق‌های بازنشستگی وجود دارد، اظهار کرد: اصل ایده حرکت از تصدی‌گری و شرکت داری موسسات و نهادهای دولتی به سوی سهامداری و فاصله‌گیری از مدیریت واحدها، یک ایده درست و صحیح است. اما نکته ما این است که هر ایده درستی را نباید به هر شیوه‌ای انجام داد. 

فعلا برنامه‌ای برای واگذاری مجموعه هپکو وجود ندارد. طبق رویه‌های گذشته هنوز در این مورد بحثی در دستور کار قرار نگرفته و شایعات مربوط به تمایل به خصوصی‌سازی و واگذاری هپکو صحت ندارد. 

مدیرعامل شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو تصریح کرد: باید مقدمات و ملزومات ایده واگذاری و گریز از مدیریت و تصدی‌گری به سوی سهامداری فراهم شود و به نحوی مقدمات باید فراهم شود که با اجرای این ایده، اصل ایده زیر سوال نرود. ما در دهه هشتاد تجربه‌ای از خصوصی‌سازی داشتیم که اصل ایده را هم زیر سوال برد. 

وی تاکید کرد: ما مشکلی با این موضوع نداریم که دولت و صندوق‌های بازنشستگی از تصدی شرکت‌های موجود خود خارج شوند. اما اگر بنابر واگذاری است، این واگذاری به چه کسانی انجام می‌شود. اگر این واگذاری قرار است بورسی رخ دهد، شرایط مدیریتی و هیات امنایی و هیات مدیره‌ای و آرایش آن به چه گونه خواهد شد تا شرکت‌ها از بین نروند؟ موضوع اهلیت مدیر در واحدهایی که واگذار می‌شوند، بسیار مهم است. 

هپکو بزرگترین تجربه تلخ خصوصی‌سازی در تاریخ ایران بود

قربانی با اذعان به این مطلب که «هپکو بزرگترین تجربه تلخ خصوصی‌سازی در تاریخ ایران بود» گفت: برخی فشارهای رسانه‌ای روی دولت برای واگذاری شرکت‌های تابعه صندوق‌های بازنشستگی از روی دلسوزی نیست؛ یعنی درون این موج‌های رسانه‌ای و حرف و حدیث‌های محفلی یک مجموعه منافع و تعارض منافع پنهان شده است. 

مدیرعامل هپکو با بیان اینکه امکان واگذاری سهام‌ها و مدیریت در بورس هم وجود دارد، تصریح کرد: باهمه این احوال، واگذاری در بورس هم بهترین روش نیست و مشکلات خاص خودش را دارد. باید روی هر تصمیمی در باب واگذاری شرکت‌ها ابتدا کار کارشناسی صورت گیرد. به ویژه درباره شرکت‌های عظیمی مانند هپکو که مثال بسیاری از آسیب‌ها در نظام تولیدی و صنعتی کشور بوده است. 

وی افزود: در همین محیط بورسی ارزش کل سهام هپکو را ۵ هزار میلیارد تومان تعیین و تا این نقطه بالا بردند و ناگهان در یک سقوط آزاد قیمتی تا ۲ هزار میلیارد تومان پایین بردند و در نهایت مقابل سازمان تامین اجتماعی به ارزش ۳ هزار میلیارد تومان قرار دادند. از این دسته آسیب‌ها در تاریخ هپکو کم نیست چنانکه دیدیم در سال ۱۳۸۶ شرکت هپکو به قیمت ۱۰ میلیون تومان فروخته شده است! این درحالی است که در همان تاریخ (۱۶ سال پیش) ارزش حقیقی هپکو در اراک چیزی نزدیک ۱ هزار میلیارد تومان بوده است! شاید این رقم برای شما عجیب باشد اما هپکو یک مجموعه پیشرفته بیش از ۱۰۰ هکتاری است اما مستندات مفسده‌های موجود در این واگذاری موجود و قابل ارائه است. 

قربانی با انتقاد نسبت به اینکه «برخی وزارتخانه‌ها در ایران که از واگذاری هپکو به وزارت کار و تامین اجتماعی ناراحت هستند» گفت: متاسفانه برخی مقامات در وزارتخانه‌ها در محافلی از واگذاری هپکو به وزارت کار و تامین اجتماعی ابراز نارضایتی کرده و شرکت را متهم به داشتن بحران می‌کنند اما خودشان در نمایشگاه دستاوردها در مقابل مقام معظم رهبری هپکو را از جمله دستاوردهای خود معرفی می‌کنند که این امر در شرایطی که ما نیاز به حمایت همه دستگاه‌ها را داریم، واقعا ناخوشایند است. 

در سال گذشته به نقطه‌ای رسیدیم که بتوانیم گزارش سود ۴۲ میلیارد تومانی بدهیم. ما پس از یک مجموعه زیان سالیانه ۸۰۰ میلیارد تومانی به این نقطه رسیدیم که به نسبت گذشته نقطه قابل قبولی است.

مدیرعامل هپکو با رد شایعات مطرح شده درباره واگذاری این مجموعه گفت: اینکه سازمان تامین اجتماعی بخواهد هپکو را به شکلی واگذار کند، در اختیار خود این مجموعه است. اگر مشتریان و خریداری واقعی وجود داشته باشد که اهلیت داشته و راهبرد و برنامه بلندمدتی در ذهن خود گنجانده باشد، می‌تواند با ضمانت اینکه هپکو را حفظ و به رشد برساند، در لیست خریداران این مجموعه قرار گیرد. در این زمینه اگر تصمیم بر واگذاری باشد، نیازمند ضمانت‌های محکمی هستیم و این ضمانت‌ها نباید از جنس آن واگذاری پرفساد سال ۱۳۸۶ باشد. سازمان تامین اجتماعی می‌تواند چنین پیشنهادی را بررسی کند. 

وی اضافه کرد: باتوجه به برنامه‌های اعلام شده سازمان تامین اجتماعی و دولت، فعلا برنامه‌ای برای واگذاری مجموعه هپکو وجود ندارد. طبق رویه‌های گذشته هنوز در این مورد بحثی در دستور کار قرار نگرفته و شایعات مربوط به تمایل به خصوصی‌سازی و واگذاری هپکو صحت ندارد. 

قربانی در پایان با اشاره به اینکه پس از یک دهه زیان دهی با واگذاری هیپکو به سازمان تامین اجتماعی دوباره پس از واگذاری به سوددهی رسید، بیان کرد: هپکو پس از ۱۵ سال ضرر و زیان انباشت کردن بالاخره به سوددهی رسید. هرچند این سوددهی زیاد نیست و ما سال‌ها روی نقطه جبران ضررها و آواربرداری‌ها بودیم، اما بالاخره در سال گذشته به نقطه‌ای رسیدیم که بتوانیم گزارش سود ۴۲ میلیارد تومانی بدهیم. ما پس از یک مجموعه زیان سالیانه ۸۰۰ میلیارد تومانی به این نقطه رسیدیم که به نسبت گذشته نقطه قابل قبولی است. با این وجود بر این باوریم که مشکلات هپکو بسیار زیاد است و راه برای اصلاح بسیار طولانی است.