وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست باید پیگیر خسارت های آلودگی هوا به مردم باشند که نیستند/ خسارت مالی و جانی

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، آلودگی هوا جنبه های مختلفی دارد و تقریبا تمام ابعاد زندگی شهروندان را در فصول سرد سال تحت تاثیر قرار می دهد. این زیان ها تنها ضرر به سلامت جسمی نیست بلکه خسارت آلودگی هوا  به سازه های ملک های شهر ، صنعت گردشگری کشور، بازارهایی همچون چوب و ماهیگیری تا اقتصاد کشور گستره دارد که هرکدام از این زیان ها می تواند به بخشی از زندگی ایرانیان آسیب برساند که جای شکایت و دریافت خسارت دارد اما جای این رسیدگی قضایی خالی است.  باور کارشناسان ابعاد زیان های ناشی از آلودگی هوا به دلیل اینکه نامحسوس هستند غالبا مورد پیگیری قرار نمی گیرند.

حقوقدانان و کارشناسان محیط زیست بر این باور هستند که نه تنها جنبه های آسیب‌های این معضل باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد بلکه خلاء های قانونی باید به سرعت رفع شود تا شهروندان بتوانند به لحاظ حقوقی پیگیر جبران زیان های ناشی از این مساله باشند.

در این باره پیمان حاج محمود عطار، حقوقدان و وکیل دادگستری در گفتگو با رکنا تصریح کرد: در فصل سوم اصول قانون اساسی عنوان شده است که رعایت حقوق شهروندی مردم ایران بر عهده دولت می باشد لذا در همین راستا ماده 688 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات عنوان می کند هر اقدامی که تهدیدی علیه بهداشت عمومی تلقی شود از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی و برخی موراد دیگر ممنوع است.

آلودگی محیط زیست مجازاتی تا یک سال حبس دارد

وی با اشاره به اینکه مرتکبین این مساله چنانچه طبق قانون مشمول مجازات شدیدتری نشده باشند به حبس تا یک سال محکوم می شوند، افزود: این ماده دارای دو تبصره است که تبصره دوم آن به صورت مستقیم منظور قانون گذار از آلودگی های زیست محیطی را پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب، هوا یا خاک عنوان می کند به میزانی که کیفیت فیزیکی، شیمیایی یا زیستی آن به طوریکه برای انسان یا سایر موجودات زنده مضر باشد، تغییر پیدا کند.

این حقوقدان عنوان کرد: تبصره یک این ماده قانونی به صورت مستقیم وزارت بهداشت، سازمان محیط زیست و سازمان دامپزشکی را متولی پیگیری حقوقی این امر می داند و این نهادها اگر در مساله ای با نقض حقوق شهروندی مردم در مورد آلودگی هوا روبه رو شوند مکلف به اعلام جرم علیه شخص یا نهاد آلوده کننده هستند.

عطار گفت: نهادهای دولتی یاد شده سالهاست در این باره به وظیفه ذاتی خود عمل نمی کنند و متاسفانه دادستانی های کل و نمایندگان مجلس نیز که وظیفه نظارت بر عملکرد قوه مجریه را دارند بر این وظیفه ذاتی خود عمل نمی کنند و هر ساله صرفا به تعطیلی روزهای آلوده در زمستان و برگزاری چند همایش و مصاحبه اکتفا می کنند.

وی ادامه داد: متاسفانه اراده جدی از سوی قوه مجریه چه در دولت فعلی و چه در دولت های گذشته برای حل معضل آلودگی هوا وجود ندارد زیرا هیچگاه در سالهای گذشته وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست اقدام جدی برای برخورد با این مساله انجام نداده است.

این وکیل دادگستری عنوان کرد: در پاره ای از موارد در سالهای گذشته شاهد این بودیم که برخی از فعالان محیط زیست و وکلای دادگستری بابت شرایط نامناسب و کوتاهی نهادهای نظارتی اقدام به طرح شکایت کرده اند که برابر اعلام دستگاه قضایی به علت خلاء قانونی دستگاه قضایی پرونده را مختومه اعلام کرد.

آلودگی هوا به صورت مستقیم بر روی تنوع زیستی تاثیر می گذارد

همچنین در این باره افسانه حسنی، کارشناس محیط زیست در گفت و گو با خبرگزاری رکنا اظهار داشت: آلودگی هوا با توجه به میزان انتشار و گستردگی آن در طبیعت می تواند باعث تاثیر مستقیم بر روی تنوع زیستی گونه‌های موجود در طبیعت و شهرها شود که همین مساله به صورت زنجیره ای وارد چرخه غذایی حیوانات اهلی و انسان ها نیز می شود و در برخی موارد تجمع زیستی حاصل از این آلودگی ها، شدت تاثیرات آن را افزایش می دهد.

وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا در بعضی مواقع می تواند منجر به تولید باران های اسیدی شود، بیان کرد: این پدیده از آثار و نتایج آلودگی هوا است و نتایج زیانباری بر اکوسیستم، حیوانات و سلامتی انسان ها دارد که در اغلب موارد جبران ناپذیر هستند.

حسنی ادامه داد: باران های اسیدی عمدتا از ترکیباتی همچون دی اکسید گوگرد و و اکسید نیتروژن تشکیل می شود که منشاء اغلب آنها سوخت اتومبیل ها و کارخانه ها است. این گازها در هوا با قطرات باران ترکیب شده و اسیدهایی مانند اسید سولفوریک و اسید نیتریک را تشکیل می دهند که نهایتا منجر به ایجاد مشکلات ریوی و قلبی در انسانها می شود.

باران اسیدی باعث شستشوی خاک می شود

این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: باران اسیدی مواد معدنی زیادی را در خاک و روان آبها حل می کند و در دراز مدت منجر به فقر خاک می شود که این مسایل به لحاظ شاخصه های اقتصاد محیط زیست نیازمند مطالعات جامع و دقیقی است.

وی گفت: در مورد خاک های زمین های کشاورزی این فقر خاک توسط کودهای شیمیایی و حیوانی قابل جبران است اما در مورد پوشش های گیاهی طبیعی از جمله مراتع و جنگل ها این آسیب ملموس تر است و اثرات آن غیرقابل جبران است.

به نظر می رسد عزم جدی توسط ارگانهای دولتی و نهادهای نظارتی برای حل مساله آلودگی هوا و تبعات ناشی از آن وجود ندارد و مشکلات مربوط به این حوزه تنها در مقاطعی که آلودگی هوا شدت می گیرد با ارایه راه حل های مقطعی به صورت کلینیکی درمان می شود و اراده ای برای حل ریشه ای آن وجود ندارد.