اگر گرمازده شدید، دوغ بنوشید / اقدامات اولیه درمانی برای جلوگیری از مرگ بر اثر گرمازدگی شدید + صوت

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، مطابق پیش بینی سازمان هواشناسی، هفته جاری یکی از گرمترین هفته های تاریخ ایران خواهد بود، به نحوی که نه تنها در روزهای آتی دمای هوای بالای 40 درجه را در بیشتر نقاط کشور تجربه خواهیم کرد، بلکه دمای هوا در بسیاری از شهرهای ایران به بالای 45 درجه می رسد و تعداد زیادی از شهرها نیز دمای هوای بالای 50 و حتی بالای 55 درجه سانتی گراد را ثبت خواهند کرد. این در حالی است که دولت هنوز هیچ تصمیمی را مبنی بر اعمال تعطیلی در شهرهای بسیار گرم کشور برای روزهای آینده اعلام نکرده، اما سازمان هواشناسی پیش بینی کرده است که تا پایان هفته جاری، هوای بیشتر شهرهای ایران روز به روز گرمتر خواهد شد.

در این میان اما حتی اگر دولت تصمیم بگیرد که در روزهای آینده، ادارات شهرهای بسیار گرم را تعطیل کند، بازهم امکان تعطیلی بسیاری از فعالیت های دیگر از جمله ساختمان سازی، نظافت معابر، فعالیت های صنعتی و ... وجود ندارد و بنابراین در روزهای آتی بسیاری از ایرانیان ناچار خواهند بود که در زیر آفتاب سوزان و در گرمای شدید به فعالیت بپردازند. در چنین شرایطی سوال مهم این است که اولا برای پیشگیری از دچار شدن به گرمازدگی چه باید کرد و ثانیا اگر با فردی مواجه شدیم که بر اثر گرمازدگی به شدت بیحال شده بود، باید چه اقداماتی را انجام دهیم تا از مرگ این فرد جلوگیری کنیم؟ این سوالات را با دکتر بهروز هاشمی، متخصص طب اورژانس در میان گذاشتیم.

خطر شدید گرمازدگی برای افراد دارای بیماری های زمینه ای

دکتر بهروز هاشمی در ابتدای اظهارات خود به رکنا گفت: مهمترین علایم گرمازدگی، بروز دانه های ریز روی پوست بدن، تعریق بیش از حد، تند شدن ضربان قلب، ضعف بدن و ایجاد مشکل در سطح هوشیاری است. در این میان با توجه به اختلالاتی که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض گرمای شدید در الکترولیت های بدن ایجاد می کند، گرمازدگی می تواند برای تمام افراد خطرناک باشد، اما قطعا خطر گرمازدگی برای افرادی که دچار بیماری های زمینه ای هستند، به شدت بیشتر است؛ بخصوص که در برخی بیماری های زمینه ای از جمله بیماری های قلبی، کلیوی و دیابت، کمبود آب بدن می تواند منجر به بروز عوارض شدیدی شود.

این متخصص بیماری های زمینه ای ادامه داد: افرادی که دارای بیماری های زمینه ای هستند باید در روزهای گرم به شدت از قرار گرفتن در معرض گرما و تابش مستقیم نور خورشید پرهیز کنند. در شرایطی هم که این افراد دچار بیحالی ناشی از گرمازدگی می شوند باید سریعا به نزدیکترین درمانی مراجعه کنند، چون ضعف ناشی از گرمازدگی می تواند به سرعت باعث ایجاد اختلال در سطح هوشیاری شود و حتی در موارد حاد، مرگ افراد را به همراه داشته باشد، بنابراین تهدید ضعف ناشی از گرمازدگی را نباید شوخی گرفت.

وی در ادامه تاکید کرد: تهدید گرمازدگی برای افراد دچار بیماری های زمینه ای بیشتر از سایر افراد است، اما کسانی که بیماری زمینه ای ندارند نیز باید در روزهای گرم تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کنند. البته قطعا برخی افراد به دلیل نوع شغل خود ناچارند که حتی در روزهای بسیار گرم، ساعت های زیادی را در معرض نور خورشید کار کنند، اما بازهم به این افراد توصیه می کنیم در فاصله های زمانی کوتاه به سایه پناه ببرند و وقتی علایم اولیه گرمازدگی را مشاهده می کنند، حتما به یک محیط خنک بروند.

مایعات موثر برای پیشگیری از دچار شدن به گرمازدگی

هاشمی درباره مهمترین روش های پیشگیری از دچار شدن به گرمازدگی توضیح داد: دچار شدن به گرمازدگی می تواند با تعریق شدید منجر به ایجاد اختلال در الکترولیت های بدن شود. در چنین شرایطی افراد برای پیشگیری از این مساله و جبران مواد معدنی از دست رفته در الکترولیت ها، باید به نوشیدن مایعاتی بپردازند که از این مواد معدنی برخوردار هستند. بهترین نوع این مایعات نیز محلول الکترولیتی خوراکی است که ورزشکاران در هنگام تعریق شدید یا قرار گرفتن در معرض گرما مصرف می کنند.

وی در ادامه تصریح کرد: با توجه به گران بودن محلول الکترولیکی خوراکی ویژه ورزشکاران، طبیعی است که همه افراد نمی توانند به راحتی این نوشیدنی را تهیه کنند. بنابراین به افرادی که می خواهند با استفاده از نوشیدنی های در دسترس به پیشگیری از گرمازدگی یا کاهش عوارض آن بپردازند، توصیه می کنیم که حتما دوغ بنوشند، زیرا دوغ هم دارای آب و هم دارای املاحی است که تا حدودی الکترولیت های از دست رفته بدن را جبران می کند. همچنین با توجه به این که اساسا نوشیدنی بدون گاز از نوشیدنی گازدار سالم تر تلقی می شود، از مردم می خواهیم که برای پیشگیری از گرمازدگی، دوغ بدون گاز مصرف کنند.

در هنگام گرمازدگی از نوشیدن آب، نوشابه، شربت و آبمیوه پرهیز کنید

این متخصص طب اورژانس در بخش دیگری از اظهارات خود گفت: مردم باید توجه داشته باشند که مصرف آب یا شربت هایی مثل سکنجبین، خاکشیر و ... با وجود احساس مفرحی که در انسان ایجاد می کند، نمی تواند منجر به جبران الکترولیت های از دست رفته بدن بر اثر گرمازدگی شود. همچنین چون این مایعات املاح کافی را ندارند، مصرف آنها نه تنها منجر به ایجاد اختلال بیشتر در الکترولیت های بدن می شود، بلکه نیاز بدن به انجام ادرار را نیز بیشتر می کند و به این شکل، بسیاری از املاح با ادرار از بدن خارج می شوند.

وی در ادامه تاکید کرد: مردم در صورت دچار شدن به گرمازدگی از مصرف نوشابه، آبمیوه و سایر مایعاتی که دارای قند فراوانی هستند، به شدت پرهیز کنند، زیرا قند موجود در این نوشیدنی ها می تواند بخشی از آب موجود در بدن را به خود جذب کند و به همراه ادرار از بدن خارج کند. بنابراین مصرف نوشابه و سایر مایعات دارای قند نه تنها کمکی به جلوگیری از گرمازدگی نمی کند، بلکه منجر به تشدید اختلال الکترولیت های بدن می شود.  

خطر مرگ بر اثر دچار شدن به گرمازدگی شدید

هاشمی با تاکید بر این که گرمازدگی شدید می تواند منجر به مرگ افراد شود، عنوان کرد: اگر افراد به علایم اولیه گرمازدگی توجه نکنند یا در صورت دچار شدن به این علایم، از زیر تابش نور مستقیم خورشید یا سایر محیط های بسیار گرم خارج نشوند، گرمازدگی منجر به ایجاد اختلال در الکترولیت های بدن آنها می شود و ادامه این روند، تشدید حس بیحالی و ایجاد شوک در بدن آنها را به همراه دارد. در چنین شرایطی اگر اقدامات درمانی اولیه برای کاهش علایم گرمازدگی برای این افراد انجام نشود، احتمال مرگ آنها وجود دارد.

این متخصص طب اورژانس ادامه داد: مهمترین اقدامات درمانی اولیه برای جلوگیری از تشدید علایم گرمازدگی و کاهش احتمال مرگ افراد، قرار دادن پارچه های خیس و خنک روی بدن آنهاست؛ به این شکل که وقتی فردی بر اثر گرمازدگی شدید بیحال شد، ما باید به سرعت لباس های این فرد را از بدن او خارج کنیم و پارچه های خیسی را که کمی خنک هستند، روی بدن او قرار دهیم. همچنین در این شرایط، ما باید یک باد خنک ملایم مثل باد پنکه را روی بدن آن فرد بگیریم و رفته رفته صبر کنیم تا دمای بدن آن فرد کاهش یابد.

روی افراد دچار گرمازدگی، آب یخ نپاشید

این پزشک متخصص تاکید کرد: روند کاهش دمای بدن افرادی که دچار گرمازدگی شدید می شوند، باید کاملا تدریجی اتفاق بیفتد. بنابراین ما باید از انجام اقداماتی مثل پاشیدن آب یخ روی فردی که دچار گرمازدگی شده است، به شدت پرهیز کنیم، چون اولا وقتی بدن به شدت گرم شده است، ایجاد حس سرمای ناگهانی می تواند منجر به وارد شدن شوک های خطرناکی به بدن شود و ثانیا ایجاد حس لرز در بدن می تواند دمای بدن را بالاتر ببرد و عوارض گرمازدگی را تشدید کند.

وی در پایان تصریح کرد: ما باید علاوه بر قرار دادن پارچه و عبور دادن باد خنک ملایم از روی بدن فردی که از گرمازدگی شدید بیحال شده است، نوشیدنی هایی مثل محلول الکترولیتی خوراکی، دوغ یا حداقل آب و نمک را به این افراد بخورانیم تا رفته رفته عملکرد بدن آنها به شرایط عادی بازگردد.