نابودی 80 درصد جمعیت حیات وحش ایران بر اثر فقر / حیات وحش فقیر ایران اگر می توانستند،مهاجرت می کردند

معضلات زیست محیطی متعدد طبیعت ایران، زندگی حیوانات را در شرایط نامناسبی قرار داده است. این در حالی است که مشکلات اقتصادی حاکم بر کشورمان نیز شرایط زیست حیوانات را دشوارتر کرده است؛ به نحوی که گسترش فقر در جامعه هم آسیب های وارده بر حیوانات و زیستگاه های آنها را بیشتر کرده و هم آمار تخلفات زیست محیطی از جمله شکار و قاچاق حیات وحش را افزایش داده است. البته در این میان حیوانات مزرعه و خانگی نیز از آسیب های ناشی از مشکلات اقتصادی ایران در امان نبوده اند و به نوعی فقر گسترش‌یافته در جامعه ما، از زندگی انسان ها به زندگی حیوانات سرایت کرده است. 

سرایت فقر از جوامع انسانی به زندگی حیات وحش 

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بحران آب، خشکسالی، فرونشست زمین، بیابان زایی، تغییرات اقلیمی و دیگر معضلات زیست محیطی که همگی ناشی از تاثیر عوامل انسانی بر طبیعت است و البته دخالت های مستقیم بشری در طبیعت از جمله معدن کاوی و سدسازی در عرصه های طبیعی یا اجرای سایر پروژه های عمرانی بدون در نظر گرفتن ضوابط زیست محیطی، نه تنها شرایط محیط زیست را برای زندگی بشر دشوارتر می کند، بلکه حیوانات را نیز به طور مستقیم تحت تاثیر قرار می دهد و شرایط زیست آنها را نیز نامناسب‌تر می کند.

همچنین با وجود این که مسائلی از جمله تورم، تحریم، بیکاری، دشواری های معیشتی و گسترش فقر در جامعه، به صورت مستقیم انسان ها را تحت فشار قرار می دهد، اما حیوانات نیز چه در طبیعت زندگی کنند و چه در محیط های انسانی، از تبعات این آسیب های اقتصادی در امان نیستند و اساسا اوضاع زندگی حیات وحش و حتی بیشتر حیوانات مزرعه و خانگی در کشورهای توسعه یافته مطلوب تر از شرایط زیست جانوران در کشورهایی از جمله ایران است که با انسان های آن با دشواری های معیشتی زیادی دست و پنجه نرم می کنند. 

این نکته ای است که سپهر سلیمی، فعال حقوق حیوانات در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: مشکلات اقتصادی جوامع بشری به حیوانات آسیب می زند و طبق تحقیقاتی هم که در سطح جهان انجام شده است، می توان گفت افزایش آمار بیکاری و گسترش فقر در دوره کرونا در سطح جهان، آسیب های مستقیم و غیرمستقیم زیادی را به حیوانات وارد کرده است؛ به نحوی که حتی چندی پیش صندوق جهانی حیات وحش اعلام کرد که در زمان قرنطینه کرونا، تخلفات مربوط به حیات وحش در هندوستان دو برابر شد که این مساله بی ارتباط با مشکلات اقتصادی این دوره نیست. 

وی با تاکید بر این که هرچه شرایط اقتصادی جوامع بشری دشوارتر شود، میزان آسیب زدن انسان ها به طبیعت نیز افزایش می یابد، گفت: طبیعی است که وقتی انسان ها بخصوص ساکنان حاشیه عرصه های طبیعی و مناطق حفاظت شده دچار فقر و بیکاری می شوند، بیشتر از قبل به تخلفاتی از جمله شکار، قاچاق چوب، قاچاق حیات وحش و چراندن غیرمجاز دام در مناطق حفاظت شده دست می زنند. تمام این موارد نیز هم زیستگاه های حیات وحش را ناامن می کند و هم موجب کاهش غذای در دسترس حیوانات و در نتیجه سرایت فقر از جوامع انسانی به زندگی حیات وحش می شود. 

ارتباط مستقیم آسیب دیدن حیوانات با مشکلات اقتصادی انسان ها 

نکته دیگری که از نظر سلیمی باید به آن توجه داشت، این است که اساسا وقتی یک جامعه دچار مشکلات اقتصادی می شود، حل مسائل زیست محیطی بخصوص موضوعات مربوط به حیوانات و لزوم رسیدگی به زیستگاه های حیات وحش در آن جامعه از اولویت خارج می شود و مسئولان نیز تلاش می کنند با وارد کردن فشار بیشتر به منابع طبیعی، پروژه های اقتصادی مختلفی را در عرصه های طبیعی از جمله زیستگاه های حیات وحش اجرایی کنند. 

این فعال حقوق حیوانات، معدن کاوی هایی را که در سال های اخیر در زیستگاه های حیات وحش انجام شده است، از جمله مصادیق تاثیر مستقیم مشکلات اقتصادی انسان ها بر آسیب دیدن حیوانات دانست و گفت: شکی نیست که هر وقت جامعه دچار مشکلات اقتصادی می شود، اجرای بسیاری از پروژه های عمرانی از جمله معدن کاوی در عرصه های طبیعی در مجلس و دولت توجیه پذیر می شود و عملا می توان گفت با تشدید دشواری های معیشتی، آسیب زدن به حیوانات و بهره کشی از آنها در نظر عموم مردم نیز توجیه پذیر می شود. 

وی با تاکید بر تاثیر مخرب اجرای پروژه های عمرانی بر زیستگاه های حیات وحش تصریح کرد: مهمترین آسیب طرح های اقتصادی که در عرصه های طبیعی اجرایی می شوند، این است که سهم آب مورد نیاز حیوانات و حقابه ای که باعث پایداری عرصه و جلوگیری از فرونشست زمین می شود، برای توسعه صنعت و کشاورزی صرف می شود و به این صورت زیستگاه های حیات وحش ناپایدار می شود. 

همچنین به گفته سلیمی، وقتی بخش زیادی از افراد یک جامعه دچار مشکلات اقتصادی باشند، افراد کمتری در آن به دنبال کسب اطلاعات عمومی از جمله در حوزه های مربوط به محیط زیست و حقوق حیوانات می روند و به صورت کلی، آن جامعه دچار نوعی عقب افتادگی فرهنگی می شود که حاصل این اتفاق هم چیزی جز وارد شدن آسیب های بیشتر به طبیعت و حیات وحش نیست. 

فقر انسان ها، غذای حیوانات را بی کیفیت کرده است 

در این میان اما آسیب های ناشی از مشکلات اقتصادی جوامع انسانی، صرفا بر حیات وحش وارد نمی شود و این روزها بخش زیادی از حیوانات مزرعه و حیوانات خانگی ایران نیز به نوعی تحت تاثیر دشواری های معیشتی مردم کشورمان هستند و ناچارند که غذای بی‌کیفیتی را مصرف کنند. 

به طور مثال به گفته سلیمی، طبیعتا شرکت های دامداری وقتی نمی توانند به دلیل مشکلات اقتصادی غذای مناسبی را برای حیوانات خود فراهم کنند، ناچار می شوند که یا تعداد دام‌هایشان را کاهش دهند یا برای جلوگیری از زیان بیشتر، کیفیت خوراک حیوانات خود را کمتر کنند؛ به نحوی که در سال های اخیر برخی دامداری ها حتی به استفاده از تفاله چغندر قند یا نان خشک به جای یونجه باکیفیت برای تامین غذای دام خود روی آورده اند. البته این مساله از دیدگاه حقوق حیوانات عملا تفاوتی ندارد، زیرا این حیوانات در نهایت محکوم به مرگ هستند، اما با این  شرایط، رفاه کمتری را در طول زندگی خود تجربه می کنند. 

این فعال حقوق حیوانات همچنین با تاکید بر تاثیر مستقیم فقر انسان ها بر شرایط زندگی حیوانات خانگی عنوان کرد: در دو سال گذشته که واردات غذای حیوانات خانگی ممنوع شده، قیمت این غذاها نیز چند برابر شده است و به این صورت طبیعتا اقشار متوسط یا کم‌درآمد جامعه که به هر دلیل از حیوانات خانگی نگهداری می کنند، ناچار هستند که غذای بی‌کیفیت‌تری را به حیوانات خود بدهند. 

ضمن این که به گفته سلیمی، اساسا وقتی خانواده هایی که از حیوانات خانگی نگهداری می کنند، دچار مشکلات اقتصادی شدید می شوند، بعضا به ناچار حیوانات خود را در دل طبیعت رها می کنند و سرنوشت حیوانات خانگی رهاشده در طبیعت نیز چیزی جز مرگ زودرس نیست. 

حیوانات کشورهای توسعه یافته زندگی مناسب تری دارند

در این میان اما باید توجه داشت که تمام این مشکلات که می توان از آنها به عنوان فقیرانه تر شدن زندگی حیوانات تعبیر کرد، عمدتا در جوامعی رخ می دهد که انسان های آن دچار مشکلات اقتصادی عدیده ای هستند و می توان گفت حیوانات در کشورهای توسعه یافته شرایط زندگی بهتری را تجربه می کنند.

سلیمی در همین راستا تاکید کرد که فقر حاکم بر جوامع بشری، حیوانات را حتی بیشتر از انسان ها تحت تاثیر قرار می دهد، چون برخی انسان هایی که در جوامع دارای مشکلات اقتصادی زندگی می کنند، می توانند فرصت مهاجرت از این جوامع را برای خودشان فراهم کنند، اما حیوانات هرچقدر هم شرایط زندگی شان دشوارتر شود، امکان مهاجرت ندارند. 

این فعال حقوق حیوانات ادامه داد: در کشورهای اروپایی که هم مشکلات اقتصادی و هم معضلات زیست محیطی شان کمتر از ایران است، قطعا هم حیات وحش آنها تغذیه مناسب تری دارند و هم حیوانات خانگی و حیوانات مزرعه آنها غذای مناسب تری نصیبشان می شود. به همین دلیل شاید حتی بتوان گفت اگر حیوانات ساکن ایران می توانستند مهاجرت کنند، حتما بخش زیادی از آنها برای دستیابی به غذای بهتر، به اروپا می رفتند! 

نابودی 80 تا 90 درصد جمعیت حیات وحش ایران بر اثر فقر 

سلیمی در بخش دیگری از صحبت هایش به آمارهای مربوط به تهدید تنوع زیستی ایران بر اثر مشکلات زیست محیطی اشاره کرد و گفت: با وجود این که هیچ گاه سرشماری های انجام شده از حیات وحش ایران دقیق نبوده است، اما برخی اساتید حوزه حیات وحش تخمین زده اند که در 50 سال گذشته احتمالا بین 80 تا 90 درصد جمعیت حیات وحش ایران از بین رفته اند. علت اصلی این آسیب گسترده به حیات وحش کشورمان نیز چیزی جز تاثیر مستقیم مشکلات اقتصادی جوامع انسانی بر حیوانات نیست. 

این فعالیت حقوق حیوانات ادامه داد: مهمترین عاملی که منجر به از بین رفتن حیات وحش می شود، تخریب زیستگاه ها بر اثر اجرای پروژه های عمرانی و دستبرد متخلفان زیست محیطی به عرصه های طبیعی است. ریشه اصلی توجیه پذیر شدن اجرای پروژه های عمرانی و گسترش تخلفات زیست محیطی مختلف از جمله شکار، قاچاق حیات وحش، تغییر کاربری اراضی طبیعی و چرای غیرمجاز دام نیز چیزی نیست جز مشکلات اقتصادی مختلفی که در 50 سال گذشته بر جامعه ما حاکم بوده است. 

سلیمی همچنین به مشکلات شدید یگان حفاظت محیط زیست کشور اشاره کرد و اظهار داشت: تعداد محیط بان های ایران یک پنجم استاندارد جهانی است و تجهیزات حفاظتی نیروهای این یگان نیز بعضا با ابزارهای روز جهانی قابل مقایسه نیست؛ چراکه سازمان محیط زیست ایران از جمله فقیرترین نهادهای دولتی کشور است و قطعا اگر کشورمان دچار مشکلات اقتصادی کمتری بود، دولت بودجه بیشتری را به این سازمان اختصاص می داد و حفاظت از حیات وحش ایران نیز به شکل مطلوب تری انجام می شد. 

وی در پایان تصریح کرد: تمام این مسائل نشان می دهد وقتی کارشناسان تخمین می زنند که 80 تا 90 درصد جمعیت حیات وحش ایران در 50 سال گذشته از بین رفته است، در واقع می توان گفت تمام این حیوانات به دلیل فقر و مشکلات اقتصادی حاکم بر جامعه نابود شده اند و عملا فقر، نابودی بخش زیادی از حیوانات در ایران را به همراه داشته است، بدون این که این حیوانات، خودشان نقشی در این شرایط داشته باشند.