عجله دولت برای اعلام پایان موج چهارم کرونا / تاثیر واکسن های خارجی مختلف بر ویروس های جهش یافته کرونا

روز گذشته حسن روحانی ، رئیس جمهور اعلام کرد که «ما قطعا از پیک موج چهارم کرونا عبور کرده ایم و به زودی می توانیم از موج چهارم خلاص شویم.» این صحبت های روحانی با کاهش ناگهانی بیش از 160 نفره آمار روزانه جان باختگان ناشی از کرونا در سه روز اخیر همزمان شده است و بسیاری از کارشناسان با تاکید بر غیرعلمی بودن این روند افت ناگهانی، معتقدند که دولت به نوعی برای اعلام پایان موج چهارم عجله دارد.

آمار مرگ به شدت پایین آمد، روحانی از پایان موج چهارم کرونا خبر داد

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، چند روزی است که آمار مرگ کرونا با شیبی تند کاهش یافته و از بالای 360 نفر به حدود 200 نفر در روز رسیده است. روندی که باعث شد روز گذشته حسن روحانی ، رئیس جمهور نزدیک شدن به پایان موج چهارم کرونا در کشور را اعلام کند و بگوید: «در همه استان ها شاهد روند نزولی ابتلا و فوت ناشی از کرونا هستیم و شاید بتوان این تعبیر را به کار برد که در موج چهارم قطعا از پیک عبور کردیم و در مسیر شرایط نزولی هستیم. البته به معنای تمام شدن نیست بلکه در مسیری قرار گرفتیم که با یاری هم می‌توانیم زودتر از موج چهارم خلاص شویم.»

این جملات روحانی دیروز در شرایطی بیان شد که سه روز است شاهد کاهش عجیب و ناگهانی تعداد جان باختگان ناشی از کرونا در آمارهای رسمی روزانه وزارت بهداشت هستیم؛ به نحوی که بررسی آمارهای کرونایی وزارت بهداشت حاکی از آن است که در پنج روز ابتدایی هفته گذشته، متوسط آمار کشوری مرگ و میر ناشی از کرونا 339 نفر در روز بود، اما در دو روز پایانی هفته قبل و نخستین روز این هفته ناگهان شاهد کاهش شدید آمار جان باختگان روزانه کرونایی بودیم.

آمارهای رسمی وزارت بهداشت نشان می دهد که در روز پنجشنبه 23 اردیبهشت آمار مرگ کرونا 297 نفر بود و در روز جمعه 24 اردیبهشت نیز ناگهان آمار جان باختگان روزانه به 202 نفر سقوط کرد و شنبه 25 اردیبهشت هم مرگ 200 نفر از هموطنان بر اثر ابتلا به کرونا ثبت شد. این در حالی است که در روز چهارشنبه 23 اردیبهشت، مرگ 366 نفر از هموطنان بر اثر ابتلا به کرونا ثبت شده بود.

دولت در پایان موج چهارم کرونا عجله نکند

مقایسه صحبت های دیروز روحانی و کاهش ناگهانی آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در سه روز گذشته، این شائبه را در ذهن ایجاد می کند که با توجه به نزدیکی شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ، ممکن است دولت به دنبال اعلام سریع تر پایان موج چهارم کرونا در کشور باشد؛ بخصوص که از نظر متخصصان بهداشتی، این گونه کاهش ناگهانی آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در سه روز گذشته فاقد توجیه عملی است.

بر این اساس به نظر می رسد که دولت به نوعی برای اعلام پایان موج چهارم کرونا و عادی جلوه دادن شرایط عجله دارد و این در شرایطی است که در هفته های گذشته شاهد ورود گونه های جهش یافته کرونا از جمله کرونای هندی و کرونای آفریقایی به ایران و مرگ برخی هموطنان بر اثر ابتلا به این ویروس بوده ایم و قطعا ایجاد ذهنیت پایان موج چهارم کرونا در مردم می تواند عواقب خطرناکی را در وضعیت کنونی به همراه داشته باشد.

دکتر علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی کشور در این باره ضمن ابراز نگرانی نسبت به احتمال وجود چنین رویه ای در ستاد ملی مقابله با کرونا، در گفت و گو با رکنا تاکید کرد که برای اعلام پایان موج چهارم کرونا، باید آمار مرگ و میر روزانه در یک بازه زمانی طولانی کاهش یابد و نباید در این زمینه عجله داشت.

افت ناگهانی آمار مرگ کرونا فاقد توجیه علمی است

کاهش ناگهانی آمار جان باختگان کرونایی در دو روز پایانی هفته گذشته که به نوعی به ایجاد شائبه عجله دولت برای اعلام پایان موج چهارم کرونا دامن زده، در شرایطی اتفاق افتاده است که متخصصان بهداشت و درمان تاکید دارند که از نظر علمی، چنین کاهش شدیدی در آمار مرگ روزانه ناشی از کرونا، آن هم به صورت ناگهانی ممکن نیست؛ مگر این که این افت سه روزه مرگ ها به یک روند تبدیل نشود و در روزهای آتی مجددا شاهد رشد آمار مرگ و میر باشیم؛ چون در غیر این صورت، علمی بودن روند آمارهای کرونایی وزارت بهداشت زیر سوال می رود.

ناجی در همین زمینه با تاکید بر این که هیچ گونه توجیه علمی برای کاهش ناگهانی آمار مرگ و میر روزانه کرونا وجود ندارد، تصریح کرد: این روند افت شدید آمار فوتی های روزانه کرونا در دو روز گذشته کاملا عجیب به نظر می رسد؛ زیرا از نظر علمی توجیهی وجود ندارد که ناگهان ظرف دو روز آمار مرگ کرونا بیش از 160 نفر کاهش پیدا کند. اما اگر حقیقتا آمار مرگ و میر به این سرعت کاهش یافته باشد، واقعا برای ما جای خوشحالی وجود دارد، چون به لحاظ بررسی روندهای علمی انتظار این موضوع را نداشتیم.

رئیس آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری ادامه داد: البته ما برای تحلیل این مساله، باید آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در روزهای آینده را نیز مشاهده کنیم؛ چون نمی توان شرایط آماردهی وزارت بهداشت را براساس این افت سه روزه قضاوت کرد، چون ممکن است آمار جان باختگان روزانه در روزهای آینده بالا برود و این کاهش ناگهانی در دو روز اخیر صرفا به دلیل برخی خطاهای آماری رخ داده باشد.

موج پنجم کرونا در راه است؛ اگر در پایان موج چهارم عجله کنیم

در حالی به نظر می رسد که دولت برای اعلام پایان موج چهارم کرونا و عادی جلوه دادن شرایط عجله دارد که هنوز هم شرایط بیمارستان ها به وضعیت نامطلوب درنیامده است و با وجود افت نسبی آمار بستری ها و مراجعات سرپایی بیماران کرونایی در روزهای گذشته، همچنان بیشتر مراکز درمانی بخصوص بیمارستان های مرجع کرونا نسبتا شلوغ هستند.

این موضوعی است که رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی کشور نیز روی آن دست گذاشت و با اشاره به وضعیت نسبتا نامناسب بیمارستان ها از نظر بستری بیماران کرونایی عنوان کرد: با وجود این که شرایط بیمارستان ها کمی نسبت به هفته های قبل بهبود یافته است و دیگر بیماران کرونایی سرگردان نیستند، اما هنوز هم فشار سنگینی بر کادر درمان وجود دارد و این مساله نشان می دهد که به هیچ وجه موج چهارم کرونا در کشور پایان نیافته است.

وی در ادامه تاکید کرد: ما همچنان شاهد سرعت بالای چرخش ویروس در سطح کشور هستیم و البته با جهش های جدید کرونا دست و پنجه نرم می کنیم؛ ضمن این که با وجود بهبود نسبی وضعیت بیمارستان ها، هنوز به نقطه مطلوب در این زمینه نرسیده ایم و بنابراین اعلام زودهنگام پایان موج چهارم کرونا می تواند به آغاز زودهنگام موج پنجم کرونا در کشور منجر شود.

کرونای آفریقایی و کرونای برزیلی ؛ مقاوم ترین ویروس ها در برابر واکسن

روحانی در شرایطی گفته است که «ما می‌توانیم هرچه زودتر از موچ چهارم کرونا خلاص شویم» که در هفته های اخیر شاهد ورود گونه های جهش یافته کرونا به ایران از جمله کرونای هندی و کرونای آفریقایی بوده ایم. همزمان با وقوع این اتفاق نیز واکسیناسیون عمومی علیه کرونا با استفاده از واکسن چینی سینوفارم، واکسن روسی اسپوتنیک وی و واکسن آسترازنکا تولید کره جنوبی در کشورمان پیش می رود که در این میان دو واکسن سینوفارم و آسترازنکا پیش از این تاییدیه سازمان بهداشت جهانی را نیز دریافت کرده اند، اما واکسن روسی هنوز نتوانسته است این تاییدیه را بگیرد. در این شرایط سوال اساسی آن است که آیا واکسن های مورد استفاده در واکسیناسیون کرونا در ایران می تواند کارآیی مناسبی برای جلوگیری از ابتلای افراد به کرونا داشته باشد؟

ناجی در پاسخ به این سوال توضیح داد: واکسن ها می توانند نسبت به جهش های مختلف کرونا عملکردهای متفاوتی داشته باشند، اما به طور کلی غیر از جهش آفریقای جنوبی و تا حد کمتری جهش برزیلی، تمام واکسن های ساخته شده در جهان عملکرد نسبتا مناسبی علیه سایر جهش های شناخته شده کرونا دارند.

رئیس آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری ادامه داد: اکنون تمام واکسن های ساخته شده کرونا در جهان در برابر ویروس ووهان و کرونای انگلیسی عملکرد مناسبی دارند، عملکرد آنها در برابر جهش کالیفرنیایی نیز با وجود آن که اندکی کاهش پیدا می کند، اما همچنان مناسب است و همچنین با وجود این که مطالعات درباره تاثیر واکسن ها بر کرونای هندی تکمیل نشده است، اما همین مطالعات انجام شده نشان می دهد که واکسن های ساخته شده کرونا آن قدر هم که گمان می کردیم در برابر ویروس جهش یافته هندی ضعیف نیستند؛ گرچه که بازهم عملکرد واکسن در برابر این گونه کرونا کاهش می یابد.

واکسن روسی ؛ بهترین واکسن در برابر کرونای آفریقایی

ناجی در ادامه صحبت های خود بر نگران کننده بودن عملکرد واکسن های ساخته شده کرونا بر کرونای آفریقایی تاکید کرد و گفت: اکنون ضعیف ترین عملکرد تمام واکسن های موجود کرونا مربوط به ویروس جهش یافته آفریقای جنوبی است و البته برخی واکسن ها نیز در برابر کرونای برزیلی عملکرد نسبتا ضعیفی دارند.

رئیس آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری در این باره واکسن آسترازنکا را مثال زد و عنوان کرد: مطالعات انجام شده نشان می دهد که کارآیی این واکسن در برابر کرونای آفریقایی به شدت کاهش می یابد و همیم موضوع باعث شده است که کشور آفریقای جنوبی دیگر از واکسن آسترازنکا در برنامه واکسیناسیون خود استفاده نکند و به جای این واکسن، از واکسن های آمریکایی استفاده کند.

رئیس آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری در ادامه تصریح کرد: اکنون شرکت های بزرگ تولیدکننده واکسن کرونا از جمله مدرنا، آسترازنکا و فایزر با توجه به ضعف واکسن هایشان در برابر ویروس جهش یافته آفریقای جنوبی در حال تولید واکسن های جدیدی هستند که بتواند در برابر این گونه جهش یافته و سایر جهش های احتمالی کرونا نیز عملکرد مناسبی داشته باشد.

وی درباره این که کدام واکسن عملکرد بهتری در برابر کرونای آفریقایی دارد، توضیح داد: مطالعات جهانی نشان داده است که واکسن اسپوتنیک وی کارآیی نسبتا مناسبی در برابر ویروس جهش یافته آفریقای جنوبی دارد و همچنین واکسن سینوفارم هم در کشور آفریقای جنوبی که در واقع مبدا اصلی کرونای آفریقایی است تا کنون توانسته تا حد زیادی پاسخگو باشد.

هیچ اطلاعاتی درباره واکسن های ایرانی کرونا در دست نیست

سوال مهم دیگر این است که با توجه به این که بیشتر مراحل ساخت واکسن های ایرانی پیش از شیوع جهش های جدید کرونا انجام شده است و هنوز هم این واکسن ها در مراحل اولیه فاز دوم یا سوم آزمایش انسانی خود به سر می برند، واکسن های ایرانی کرونا تا چه حد می توانند در برابر گونه های جدید این ویروس کارآمد باشند؟

ناجی در پاسخ به این سوال عنوان کرد که هنوز هیچ گونه اطلاعاتی درباره این که آیا واکسن های ایرانی کرونا در برابر گونه های جهش یافته این ویروس موثر هستند یا خیر، وجود ندارد. او با تاکید بر این که حتی هنوز نمی توان برای واکسن های ایرانی لفظ واکسن را به کار برد، ادامه داد: زمانی می توان میزان کارآیی یک واکسن را اعلام کرد که نتایج کامل فاز سوم آزمایش انسانی آن اعلام شده باشد؛ چراکه اطلاعات لازم در برابر عملکرد واکسن ها در برابر جهش های گوناگون و البته داده های مربوط به عوارض آنها از همین نتایج مشخص می شود.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی کشور با انتقاد از اعلام زودهنگام اطلاعات مربوط به عملکرد واکسن های ایرانی کرونا تصریح کرد: با وجود این که ساخت واکسن در داخل کشور برای ما جای خوشحالی بسیاری دارد و امیداوریم این واکسن ها هرچه زودتر به چرخه واکسیناسیون بپیوندند، اما وقتی هنوز نتایج فاز سوم آزمایشات مربوط به این واکسن ها اعلام نشده است، نباید در رسانه ها اعلام کنیم که این واکسن ها بسیار عالی هستند و هیچ گونه عوارضی ندارند؛ چون اگر بعدا واکسن های ایرانی به مشکل بخورند، مشخص نیست که مسئولان بهداشتی کشور به چه نحوی می خواهند پاسخگو باشند.

نباید با عجله به سراغ واکسن های ایرانی برویم

در روزهای ابتدایی اردیبهشت ماه، سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد که همزمان با نزدیک شدن به مراحل پایانی فاز سوم آزمایش انسانی واکسن های ایرانی کرونا، ابتدا واکسن مشترک ایران و کوبا (واکسن انیستیتو پاستور ) و سپس واکسن کوو ایران (واکسن بنیاد برکت) وارد چرخه واکسیناسیون عمومی کرونا خواهند شد؛ مساله ای که قطعا از نظر علمی می تواند خطرناک باشد، زیرا تا زمانی که هنوز نتایج کامل فاز سوم کارآزمایی بالینی به پایان نرسیده است، به هیچ وجه نمی توان به تزریق این واکسن ها به ایرانیان اطمینان کرد.

ناجی نیز از این صحبت وزیر بهداشت به شدت انتقاد کرد و گفت: مسئولان بهداشتی کشور می خواهند بلافاصله بعد از پایان فاز سوم آزمایش ایرانی هرکدام از واکسن ها، آن را وارد چرخه واکسیناسیون عمومی کنند؛ این موضوعی است که صراحتا اعلام شده، در حالی که این صحبت، غیرعلمی است و به نظر می رسد که مسئولان دولتی برای قطع کردن وابستگی کشور به واردات واکسن به هر صورت ممکن عجله دارند.

با این حال به گفته رئیس آزمایشگاه ویروس شناسی کشور، زمانی می توان واکسن های ایرانی را وارد چرخه واکسیناسیون عمومی کرد که نتایج مربوط به فاز سوم این واکسن ها به طور کامل مشخص شده باشد و پیش از آن نمی توان درباره عملکرد یا عوارض نادر این واکسن ها اظهار نظر کرد. ناجی تاکید دارد که برای اعلام آمار مربوط به میزان ایمنی زایی واکسن های ایرانی، باید مدت معینی بعد از پایان فاز سوم، نمونه خون دریافت کنندگان واکسن را آزمایش کرد تا بتوان درصد دقیق عملکرد واکسن ها را اعلام کرد.

رئیس آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری همچنین با تاکید بر این که حتی تولیدکنندگان بزرگ واکسن نیز به دنبال استفاده انبوه از واکسن های تولیدی خود به صورت زودهنگام نبوده اند، عنوان کرد: کشورهای بزرگ تولیدکننده واکسن نیز هیچ گاه به این مسیر نرفته اند که تمام احتیاجات خود را با واکسن های داخلی شان رفع کنند؛ به نحوی که مثلا انگلستان در واکسن های عمومی، علاوه بر واکسن های انگلیسی، از واکسن های آمریکایی نیز استفاده می کرد.

وی در پایان تصریح کرد: بنابراین اعلام جملاتی از این دست که ما به زودی وابستگی به واکسن های خارجی کرونا را کاهش می دهیم، نشان می دهد که ما از نظر علمی، هیچ تلقی مناسبی از مساله واکسن نداریم و نمی دانیم در چه شرایطی می توان یک واکسن را وارد چرخه عمومی واکسیناسیون کرد؛ البته خوشبختانه اخیرا رئیس جمهور واکنش مناسبی در این زمینه نشان داده و تاکید کرده است تلاش ما برای دستیابی به واکسن داخلی، نباید مانع از برنامه ریزی مناسب برای واردات واکسن شود؛ اگر هم مسئولان دولتی این صحبت آقای روحانی را اجرایی کنند، به نظر می رسد می توانیم برنامه واکسیناسیون را به خوبی پیش ببریم. آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.