چاه ویل مشکلات سیستان و بلوچستان / گروه های مردمی به توانمندسازی فکر نمی کنند

علیم یارمحمدی، نماینده زاهدان در مجلس دهم، سال گذشته اعلام کرد که 74 درصد مردم این استان زیر خط فقر امنیت غذایی قرار دارند و از شغل ثابتی برخوردار نیستند. این در حالی است که حداقل در دو دهه گذشته سیل وسیع کمک های مردمی به این استان روانه شده، اما هنوز هم سیستان و بلوچستان به عنوان محروم ترین استان کشور شناخته می شود.

چرا کمک های مردمی به سیستان و بلوچستان کم اثر است؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، سیستان و بلوچستان سال هسات لقب محروم ترین استان کشور را یدک می کشد و با وجود این که بخصوص در دو دهه اخیر، سازمان های حاکمیتی و گروه های مردمی بسیاری انواع کمک های زیرساختی و معیشتی را به این استان ارائه داده اند، اما هنوز هم شاهد حجم بالای محرومیت در این استان جنوب شرقی کشور هستیم. در این میان سوال اصلی اینجاست که چرا با وجود طرح های انواع نهادهای دولتی و غیردولتی و سازمان های خیریه، گروه های جهادی برای آبرسانی، نوسازی مدارس، عملیات عمرانی، کمک های معیشتی و ... به مردم سیستان و بلوچستان، هنوز هم فقر و تبعیض دو واژه ای است که گویا با سرنوشت مردم این استان گره خورده است؟

نبود مدیریت متمرکز و منسجم برای کمک رسانی داوطلبانه به سیستان و بلوچستان

در این میان برخی کارشناسان معتقدند که وجود نوعی موازی کاری در توزیع کمک های مردمی و حاکمیتی در استان سیستان و بلوچستان به تداوم مشکلات حاد این استان دامن زده است. ساجده عرب سرخی، فعال مدنی نیز نبود مدیریت متمرکز و منسجم برای توزیع امکانات مالی را که بخصوص از طرف نیروهای داوطلب راهی استان سیستان و بلوچستان می رسد، از جمله دلایلی دانست که باعث شده با وجود ارائه کمک های فراوانی مردمی به این استان، هنوز هم مشکلات معیشتی مردم آن ادامه داشته باشد.

او البته تاکید کرد که وضعیت نبود مدیریت متمرکز در سال های اخیر تا حدودی بهتر شده است و برخی نهادهای مردمی سعی می کنند با کنترل توزیع کمک ها و مدیریت حضور نیروهای داوطلب، تلاش کنند تا هم گرایی کمک های مردمی موجب هم افزایی آن شود و در نتیجه کمک های مردمی بتواند تاثیر بهتری در حل مشکلات مردم سیستان و بلوچستان بگذارد.

چاه ویل محرومیت گسترده سیستان و بلوچستان

عرب سرخی البته معتقد است که فاصله زیاد شاخص های توسعه در استان سیستان و بلوچستان با شرایط استاندارد نیز موجب می شود که هرچقدر هم حجم کمک های مردمی افزایش پیدا کند، بازهم شاهد حجم بالای محرومیت در این استان باشیم؛ در واقع از نظر این فعال مدنی، به نظر می رسد محرومیت سیستان و بلوچستان مانند چاه ویلی است که موجب می شود هرچقدر آب در آن ریخته می شود، بازهم پر نمی شود و به همین دلیل، حجم بالای کمک های مردمی هنوز هم نتوانسته است به معنای واقعی از سیستان و بلوچستان محرومیت زدایی کند.

او در این باره تاکید کرد: اتفاقات مثبت بسیاری در سیستان و بلوچستان رخ داده است، اما حجم محرومیت در سراسر استان سیستان و بلوچستان به گونه ای است که کارهایی که در آن انجام می شود، چندان به چشم نمی آید، اما اگر به صورت نقطه به نقطه بررسی شود، در مناطقی که گروه های مردمی به صورت متمرکزتر فعالیت کرده اند، می توان تغییرات محسوسی را مشاهده کرد.

از بین رفتن مدارس کپری، نمونه ای از موفقیت کمک های متمرکز مردمی

عرب سرخی کاهش قابل توجه تعداد مدارس کپری در سیستان و بلوچستان را از جمله مصادیق موفقیت کمک های مردمی به این استان دانست و گفت: کمک های خیران به سیستان و بلوچستان باعث شده است که تقریبا دیگر مدرسه کپری در این استان وجود نداشته باشد و در این میان، بسیاری از روستاهایی که اساسا فاقد مدرسه بوده اند، در سال های اخیر با تلاش های مردمی دارای فضای آموزشی نسبتا مناسبی شده اند.

این فعال مدنی البته از بین رفتن تقریبی مدارس کپری در سیستان و بلوچستان را ناشی از همکاری مناسب نیروهای مردمی با وزارت آموزش و پرورش دانست و عنوان کرد: این موفقیت بدون حمایت سازمان نوسازی مدارس به دست نمی آمد. زیرا هر کسی که می خواهد مدرسه بسازد، باید با سازمان نوسازی قراردادی ببندد تا بخشی از پروژه برعهده این سازمان قرار داده شود؛ بنابراین اگر این همکاری میان خیران و سازمان نوسازی وجود نداشت، حتی با صدها میلیارد تومان سرمایه گذاری نیز این مشکل مهم سیستان و بلوچستان رفع نمی شد.

سیاهی محرومیت در سیستان و بلوچستان از تشدید تحریم ها بیشتر است

تشدید تحریم های آمریکا در سه سال گذشته موجب ایجاد شرایط اقتصادی نامناسب در سطح کشور و دشوار شدن اوضاع معیشتی بخش زیادی از مردم شده است؛ در این میان، برخی کارشناسان اجتماعی معتقدند که آسیب این اوضاع وخیم برای مردم سیستان و بلوچستان به عنوان محروم ترین استان کشور، از سایر مناطق بیشتر بوده و همین مساله باعث شده است که حجم بالای کمک های مردمی نتواند گره زیادی از مشکلات اهالی سیستان و بلوچستان باز کند.

عرب سرخی البته با این نظر موافق نیست و تاکید دارد که وقتی در سیستان و بلوچستان آمار فقر و بیکاری بسیار بالاست و در تمام سال های اخیر، آسیب های شدید اقتصادی وجود داشته است، تشدید این آسیب ها برای دیگر نقاط کشور، ضربه زیادی را به این منطقه وارد نکرده و به همین دلیل، میزان رشد فقر و بیکاری در این منطقه در سال های اخیر چندان شدید نبوده است.

این فعال مدنی در توضیح بیشتر گفت: با توجه به این که بخش زیادی از مردم سیستان و بلوچستان در حدی از فقر قرار دارند که روزگار خود را با یارانه و بسته های معیشتی دولت و نهادهای عمومی غیردولتی می گذرانند، میزان تاثیر وخیم شدن اوضاع اقتصادی کل کشور بر این استان از سایر مناطق ایران کمتر بوده است؛ چراکه اساسا شرایط اقتصادی بخش زیادی از این مردم در حدی بوده است که گویی دیگر چیزی برای از دست دادن وجود نداشته است.

سیستان و بلوچستان ناامن نیست

مشکلات امنیتی در سیستان و بلوچستان، معضلی است که هر از گاهی سر باز می‌کند و به نظر می رسد که شاید وجود این مسائل در این استان جنوب شرقی کشور از جمله ریشه های توزیع نامناسب کمک های مردمی و تداوم مشکلات معیشتی مردم این استان بوده است.

عرب سرخی البته با این موضوع نیست مخالف است و تاکید دارد در سال های اخیر میزان ناامنی در سیستان و بلوچستان به شدت کاهش یافته است و حتی در مواقعی که اخبار ناامنی از مناطق مختلفی از این استان به گوش می رسد، در جوامع محلی خود سیستان و بلوچستان این ناامنی وجود ندارد و چه اهالی این استان و چه گردشگرانی که به این منطقه سفر می کنند، هیچ وقت از حضور در این منطقه دچار حس نامامنی نمی شوند و بنابراین نمی توان وجود ناامنی در این منطقه را دلیلی برای به نتیجه نرسیدن حجم بالای کمک های مردمی به سیستان و بلوچستان دانست.

گروه های مردمی به توانمندسازی فکر نکرده اند

در این میان اما یکی از مهمترین نکاتی که باعث کم اثر بودن حجم بالای کمک های مردمی به رفع مشکلات مردم استان سیستان و بلوچستان شده، این است که بسیاری از این کمک ها صرفا برای رفع مشکلات معیشتی و برخی معضلات زیرساختی این استان بوده و کمتر گروه های مردمی در جهت ایجاد مشاغل کوچک و توانمندسازی مردم این منطقه گام برداشته اند.

این نکته ای است که عرب سرخی هم آن را تایید کرد و گفت: متاسفانه کمتر گروه های مردمی به سمت توانمندسازی اهالی سیستان و بلوچستان و کارآفرینی برای مردم این منطقه رفته اند و بیشتر کمک های خود را به صورت صدقه به این مردم ارائه کرده اند. این در حالی است که سیستان و بلوچستان ظرفیت های اشتغالزایی بسیاری دارد که اگر روی آنها سرمایه گذاری شود، قطعا می تواند نقش مهمی در محرومیت زدایی از این منطقه داشته باشد.

این فعال مدنی درباره ظرفیت های اشتغالزایی مختلفی که خیران می توانند با سرمایه گذاری روی آن به محرومیت زدایی پایدار از مردم سیستان و بلوچستان بپردازند، تصریح کرد: ظرفیت توسعه گردشگری در سیستان و بلوچستان بسیار بالاست، به نحوی که هم در شمال این استان آثار تاریخی زیادی برای جذب گردشگر وجود دارد و هم اقلیم جغرافیایی جنوب این استان می تواند گردشگران زیادی را به خود جذب کند.

وی در پایان تصریح کرد: علاوه بر گردشگری، صنایع دستی و البته ظرفیت های عظیم موجود در مناطق آزاد نیز از جمله مزیت هایی است که گروه های مردمی می توانند با سرمایه گذاری روی آن، به محرومیت زدایی پایدار از سیستان و بلوچستان بپرازند؛ البته این هدف به شرطی محقق خواهد شد که دولت هم بتواند زیرساخت های لازم برای توسعه این استان از جمله زیرساخت های بهداشتی، حمل و نقل و ... را به اندازه کافی فراهم کند. آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.