طرح جدید مجلس برای سربازی چیست؟ / کشمکش بین مجلس و ستاد کل نیروهای مسلح برای حذف سربازی

در سال های اخیر، همواره بحث اجباری یا اختیاری بودن سربازی به عنوان یک موضوع داغ در شبکه های اجتماعی و حتی عرصه سیاسی و امنیتی کشور مطرح بوده و البته هیچ گاه این بحث ها به نتیجه ای قطعی نرسیده و به طرحی اجرایی تبدیل نشده است.

موافقان و مخالفان سربازی اجباری چه می گویند؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، چکیده صحبت مخالفان سربازی اجباری این است که نباید میلیون ها نفر از جوانان کشور وقتی در شرایط سنی ورود به بازار کار قرار می گیرند، حدود دو سال از عمر خود را با دستمزدی اندک در یگان های مسلح خدمت کنند. البته بسیاری از موافقان این طرح نیز سربازی اجباری را به نوعی وظیفه ای ملی برای خدمت به کشور می دادند که به نوعی بر دوش همه جوانان کشور قرار دارد و حتی برخی فرماندهان مسلح از سربازی اجباری به عنوان «مالیات عمر» یاد کرده اند.

البته در تمام سال های گذشته بیشتر پسرهای جوان که در صف ورود به پادگان ها قرار دارند، مهمترین قشر مخالف سربازی اجباری بوده اند و بسیاری از خانواده های آنان نیز جزو همین دسته قرار دارند. در این میان، بسیاری از کارشناسان نیز با اشاره به حذف سربازی اجباری از مقررات بسیاری از کشورها بر لزوم اختیاری کردن سربازی در ایران تاکید می کنند و در مقابل بسیاری از مسئولان با تاکید بر لزوم در اختیار داشتن نیروی انسانی کافی برای حفظ نظم و امنیت کشور معتقدند در شرایط کنونی همچنان الزام به گذراندن خدمت وظیفه عمومی باید پابرجا باشد.

بیشتر بخوانید:

جریمه غیبت سربازی را تسویه نکنید، به سربازی اعزام خواهید شد!

افزایش حقوق سربازان

خبرهای خوش برای سربازان فراری

حمایت 81 هزار نفر از کارزار اینترنتی حذف سربازی اجباری

در سال های اخیر نیز که استفاده از شبکه های اجتماعی بیش از پیش در میان مردم گسترده شده است، درخواست برای تغییر قانون الزام به سربازی از سوی قشرهای مختلفی از مردم مطرح شده و بارها کارزارهای گوناگونی در فضای مجازی در این خصوص به راه افتاده است. در این میان گاهی اوقات برخی نمایندگان مجلس نیز به موضوع حذف سربازی اجباری ورود کرده اند و البته هیچ وقت این مساله به نحوی جدی در دستور کار پارلمان قرار نگرفته است.

این در حالی است که اخیرا کارزاری اینترنتی برای درخواست از رئیس مجلس جهت حذف سربازی اجباری نیز به راه افتاده که تا امروز بیش از 81 هزار نفر از آن حمایت کرده اند. در متن این کارزار از محمدباقر قالیباف خواسته شده است که با توجه به مشکلات اقتصادی و بالارفتن هزینه‌های زندگی مردم در قانون سربازی اجباری تجدید نظر شود و سربازی حرفه‌ای با طرح دریافت مالیات از مشمولان غایب و کسانی که متقاضی رفتن به سربازی نیستند، اجرا شود.

سربازی اجباری؛ کارخانه دشمن سازی برای نظام

اما در دوره یازدهم مجلس شوراری اسلامی، ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور از ابتدای شروع این دوره مجلس تا کنون به صورت جدی طرحی را برای اختیاری و حرفه ای کردن سربازی مطرح کرده و برخی نمایندگان دیگر نیز از طرح او حمایت کرده اند. البته طرح ابوترابی با توجه به مخالفت برخی نمایندگان مجلس و البته فرماندهان نظامی کشور و مسئولان ستاد کل نیروهای مسلح هنوز در هیچ کمیسیونی در دستور کار قرار نگرفته و فقط چند جلسه کارشناسی برای بررسی آن برگزار شده است.

ابوترابی که تا کنون بارها با رسانه های گوناگون درباره طرح پیشنهادی خود صحبت کرده، درباره علت مطرح کردن این طرح گفته است: «با سربازی اجباری کارخانه دشمن‌سازی نظام راه انداخته‌ایم و به خاطر قوانین فعلی سه میلیون جوان با عنوان سرباز فراری و غایب، مجرم تلقی می‌شوند.»

وی جزئیات این طرح را نیز به این صورت توضیح داده است: «این طرح ترکیبی از اختیاری و حرفه‌ای شدن است که حقوق و مزایای لازم را سربازان نیز دریافت می‌کنند. درواقع کسانی که مایل به سربازی رفتن نیستند، پول به کسانی می‌دهند که سربازی می‌روند. البته در این طرح اساس اول، برآورد نیاز نیروهای مسلح است.»

عضو کمیسون امور داخلی کشور با تاکید این که ایران در منطقه ای ناامن قرار گرفته، تاکید کرده است: «مساله امنیت برای کشور ما جز واجبات است. در طرح پیشنهادی، سربازان به صورت حرفه‌ای تربیت می شوند و آموزش می بینند. زیرا امروزه جنگ تجهیزات جدید و پیشرفته‌ای دارد و ما نیاز داریم که سربازان در این امر خبره و کارآمد شوند.»

سربازی اختیاری ۵ ساله خواهد بود

یکی از مهمترین مسائلی که در طرح پیشنهادی مجلس به آن توجه شده، این است که در صورت اختیاری شدن دوره سربازی، طول مدت آن ۵ ساله خواهد شد. موضوعی که ابوترابی درباره آن اظهار کرده است: «ما به طور میانگین هر سال به ۴۰۰ هزار نفر سرباز نیاز داریم. مازاد بر نیاز نیروهای مسلح را اختیاری می‌کنیم و همچنین سربازی را از دو سال به ۵ سال افزایش می‌دهیم.»

وی در توضیح بیشتر اظهار داشته است: «در واقع اگر ۸۰ هزار نفر در سال نیروی انسانی بگیریم، حدود ۳۷۰ هزار نفر نیروی مازاد سرباز داریم. البته دوره سه ماه آموزشی سربازی برای پسران اجباری است و مابقی را تا سن ۵۰ سالگی به صورت پرداخت پول به سربازهایی که جذب سربازی می‌شوند، می‌گذرانند.»

سربازان ۹۰ درصد نیروهای کادر حقوق می گیرند

سوال مهم دیگر افکار عمومی درباره طرح مجلس برای اختیاری کردن سربازی این است که در صورت قانونی شدن این طرح، مستمری ماهانه سربازان چقدر خواهد شد؟ عضو کمیسیون امور داخلی کشور درباره حقوق و مزایای سربازان در این باره گفته است: «حقوق سربازان در واقع ۹۰ درصد حقوق افراد رسمی با تمام امکانات خواهد شد. بنابراین باید کامل در اختیار یگان مربوطه باشند، مانند نیروهای مسلح و نمی‌توانند شغل رسمی دیگری داشته باشند. اما می‌توانند علاقه‌مندی‌های دیگر خود را مانند مشاغل کشاورزی، هنری و… ادامه دهند.»

ابوترابی در ادامه توضیح داده است: «برای مثال حقوق یک افسر درجه دار به سوابق، تعداد فرزندان، وضعیت تأهل و ... بستگی دارد و حقوق یک کادر اداری به سرباز پرداخت می‌شود. از سویی دیگر، خدمت در مرز و یا در شهر نیز در پرداخت حقوق آنها تأثیر دارد.»

خرید سربازی براساس عدالت خواهد بود

با توجه به صحبت های ابوترابی، سوال دیگر این است کسانی که قصد ندارد به سربازی بروند، چگونه باید مبلغ مورد نظر برای خرید سربازی را به دولت بپردازند؟ این نماینده مجلس در پاسخ به این سوال گفته است: «افرادی که سربازی نمی‌روند باید تا سن ۵۰ سالگی حقوق پرداخت کند و این بستگی به خدماتی است که دریافت می‌کند، به عبارتی اگر بیشتر خدمات بگیرد باید درصد بیشتری بدهد. برای مثال کسی که سفر خارجی دارد باید ۵۰ درصد عوارض خروج را به این امر اختصاص دهد و یا کسانی که خرید و فروش ماشین و مسکن دارند، باید عوارض بیشتری برای تأمین امنیت بدهد. اما کسی که در روستا و مناطق محروم است و یک منزل خرید و فروش کند و یا سفر خارجی نداشته باشد، عوارض تأمین امنیت کمتری پرداخت می‌کند. بنابراین پرداختی‌ها بر اساس عدالت خواهد بود.»

عضو کمیسون شوراها و امور داخلی کشور در این زمینه تاکید کرده است: «در این طرح اگر فردی خدمات دریافت می‌کند باید مالیات امنیت خود را بپردازد و البته مانعی هم برای ادامه فعالیت خود در زندگی روزمره نخواهند داشت و حتی قادر به کاندید شدن در انتخابات هم هست.»

نایب رئیس مجلس؛ مهمترین موافق طرح جدید

در این میان اما بخش دیگری از نمایندگان مجلس نیز از طرح پیشنهادی ابوترابی حمایت کرده اند که بدون شک، مهمترین آنها امیرحسین قاضی زاده هاشمی، نایب رئیس اول مجلس بوده است. او روز دوم فروردین در این باره در توئیتر نوشت: «سربازی اجباری باید جمع شود و نیروهای متخصص نظامی برای حراست از امنیت و اقتدار کشور استخدام شوند؛ وجود ۳ میلیون مشمول غایب نشان‌دهنده ناکارآمدی مدل فعلی است. در شرایط جنگ اقتصادی باید از توان جوانان برای سازندگی و جهش تولید استفاده کنیم؛ نسل جوان سربازان خط مقدم این جنگ هستند.»

قاضی زاده هاشمی که اخیرا به صورت رسمی برای انتخابات ریاست جمهوری پیش رو اعلام کاندیداتوری کرده، بهمن سال گذشته نیز با حضور در برنامه جهان آرا با تاکید بر لزوم حذف سربازی اجباری گفت: «باید سربازی اجباری را جمع و آن را حرفه‌ای کنیم. سربازی به این شکل، در دنیا کنار گذاشته شده و سربازی باید اختیاری و حرفه‌ای شود. مجلس به تنهایی واجد قانون گذاری در این رابطه نیست و حتما باید با ستاد کل نیروهای مسلح، به توافق برسد.»

مخالفت شدید ستاد کل نیروهای مسلح با طرح مجلس

در این میان اما هنوز توافقی که نایب رئیس کنونی مجلس از آن صحبت می کند، بین نمایندگان موافق طرح اختیاری شدن سربازی و مسئولان ستاد کل نیروهای مسلح انجام نشده است؛ به نحوی که سردار موسی کمالی، مشاور عالی قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی سربازان نیروهای مسلح اخیرا در مصاحبه ای با روزنامه همشهری ضمن انتقاد شدید از طرح پیشنهادی مجلس گفته است: «این موضوع یک بحث پیچیده نظامی است و باید فرماندهان عالی‌رتبه نیروهای مسلح و استراتژیست‌های نظامی در این موضوع نظر بدهند. همچنین این بحث‌ها باید در جلسات تخصصی با حضور مسئولین دفاعی و امنیتی کشور مطرح شود نه در توییتر و با اطلاعات و آمار ضعیف و اشتباه.»

وی در آن مصاحبه با انتقاد از آمار ارائه شده از سوی ابوترابی عنوان کرد: «آمار ۳ میلیون مشمول غایب، به‌طور ناگهانی پدید نیامده و برای غایبان یک سال و ۲ سال و حتی ۱۰ سال اخیر نیست. این میزان مربوط به تعداد غایبینی است که متولد سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۸۲ هستند؛ یعنی ۳ میلیون مشمول غایب طی حدود ۲۶ سال. بنابراین آمار ۳ میلیون غایب، به‌طور دفعی و در یک بازه زمانی کوتاه پدید نیامده است. لذا آمار میلیونی غایبان، پدیده جدیدی نیست.»

سردار کمالی همچنین به کمپین‌ها و کارزارهای به راه افتاده در فضای مجازی هم واکنش نشان داده و تاکید کرده است: «اینکه از سوی برخی جوانان در فضای مجازی این جو ساخته شود که دیگر دوران سربازی وظیفه‌ای به‌سر رسیده است و جوانانی هم که با این جو روبه‌رو می‌شوند، خوش‌شان بیاید و آفرین و بارک‌الله بگویند، نمی‌تواند گامی جدی برای بهینه کردن دوران خدمت باشد. اکنون هم حذف برخی محدودیت‌های برای مشمولان سربازی همچون محدودیت در دریافت گواهینامه رانندگی در افزایش غیبت مشمولان موثر بوده است.»

سردار کمالی: جوسازی نکنید

این مقام ارشد نظامی معتقد است تغییر مدل خذمت سربازی شبیه به «حذف کنکور» است. به عقیده او، «همانطور که برگزاری یا حذف کنکور، هر کدام دارای مزایا و معایبی است؛ باقی ماندن خدمت دوره ضرورت به شیوه فعلی یا داوطلبانه شدن آن هم، هر کدام مزایا و معایبی دار،د اما برخی طوری جو درست می کنند که انگار چند ماه دیگر قرار است سربازی اختیاری شود.»

رئیس پیشین اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح همچنین تاکید کرده است: «بحث تغییر مدل سربازی و داوطلبانه شدن سربازی هم اگر بخواهد تثبیت و اجرا شود و منابع آن تامین شود، مانند حذف کنکور سال‌ها طول می‌کشد و اتفاقی نیست که بتواند با یک تصمیم در عرض چندماه یا چند سال عملیاتی شود؛ ضمن اینکه تصمیم‌گیری درباره سربازی که به مسائل دفاعی و امنیتی ربط دارد، موضوع مهم‌تری از کنکور هم محسوب می‌شود و نیازمند تصمیم‌گیری در سطوح عالی دفاعی و نظامی است.»

در مجموع هم نکته ای که نباید از آن غفلت کرد که تجربه نشان می دهد در سال های اخیر همواره در ایام نزدیک به انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری، طرح هایی درباره افزایش قابل توجه حقوق سربازان، ارائه امتیازات بیشتر به این قشر یا اختیاری کردن سربازی مطرح شده که هیچ گاه این موضوعات به نتیجه ای مهم نرسیده است.

به نحوی که حتی با وجود ایجاد تغییرات وسیع در قانون خدمت وظیفه عمومی در سال 94 در مجلس شورای اسلامی همچنان بخش های زیادی از این قانون که به پرداخت حقوق مناسب و ارائه امتیازات کافی به سربازان باز می گردد، اجرایی نشده است و با وجود مخالفت مقامات ارشد نظامی با طرح پیشنهادی اخیر مجلس نیز به نظر نمی رسد آبی از این طرح گرم شود. آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.