فقر اطلاعات حقوقی ایرانیان / سرمان کلاه می رود چون با وکلا قهریم!

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، عده زیادی از مردم به دلیل کمبود اطلاعات حقوقی در یکسری از معاملات و قراردادها متضر می شوند و به اصطلاح سرشان کلاه می رود. به نظر می رسد لازم است تا یکسری کلاس ها و کارگاه های آموزشی برای افزایش سواد حقوقی مردم در نظر گرفته شود. همچنین آموزش و پرورش و دانشگاه ها در بعد تخصصی و البته رسانه ها نیز در بعد عمومی می توانند در افزایش سواد حقوقی مردم نقش مهم و بسزایی داشته باشند.

دکتر سهیل طاهری، وکیل دادگستری و عضو هیئت علمی دانشگاه در مورد لزوم افزایش سواد حقوقی مردم به خبرنگار اجتماعی رکنا اظهار داشت: ضرورت مراجعه به متخصص در خصوص مشکلاتی که مردم با آن ها مواجه می شوند، امری بدیهی است. همانطور که فردی بیمار می شود باید به پزشک مراجعه کند، هنگامی که مشکل حقوقی برای کسی پیش می آید باید به وکیل مراجعه کند. ساده ترین مسائل حقوقی وقتی در پروسه دادگاه های ما وارد می شوند، دارای پیچیدگی های خاص خود هستند. مثلاً یک دعوی چک را می توانیم به نحوی مطرح کنیم که پس از 6 یا 7 ماه دوندگی نتوانیم به نتیجه ای برسیم و وجهمان را دریافت کنیم، پس به نظر می رسد که بالابردن فرهنگ عمومی در مراجعه به متخصص و وکیل مهمتر از بالا بردن سطح آگاهی های حقوقی مردم است. باید توجه داشت که هردوی آن ها لازم هستند اما جا انداختن امر بدیهی مراجعه به وکیل و متخصص وقتی مشکلی برای مردم پیش می آید مهمتر از بالا بردن سطح آگاهی های حقوقی است، ضمن اینکه بالابردن سطح آگاهی های حقوقی نیز مهم است. مثلاً وقتی کسی می خواهد ازدواج کند، باید بداند که زوجه اگر متقاضی طلاق باشد نمی تواند طلاق بگیرد مگر اینکه عسر و حرج خود را اثبات کند یا وکالتی حین العقد از همسرش برای طلاق بگیرد. این موضوع در جلوگیری از بروز بسیاری از مشکلات بعدی برای ازدواج افراد خیلی می تواند موثر باشد. همچنین مرد نیز اگر در بحث ازدواج آگاه باشد که مهریه ای که تعیین می شود چه تبعاتی در آینده در صورت حدوث اختلاف یا غیر از آن می تواند داشته باشد می تواند از بروز مشکلات دیگری جلوگیری نماید. بنابراین اگر از این موضوعات و موضوعات ساده ی دیگر مردم اطلاعات داشته باشند، باعث می شود که یکسری مشکلات بعدی دیگر به وجود نیاید. در خصوص فوت نیز قطعاً یکسری مشکلات پس از آن به وجود خواهد آمد، در اداره اموال متوفی پس از فوتش باید بدانیم که به چه صورت این موضوع انجام شود، بنابراین اگر به صورت اجمالی یکسری اطلاعات حقوقی وجود داشته باشد، از اختلافات بعدی و طرح دعاوی در دادگستری نیز جلوگیری به عمل می آید.

بالابردن اطلاعات حقوقی در جلوگیری از مشکلات حقوقی موثر است

طاهری در خصوص نقش رسانه ها و سایر ارگان ها در ترویج اطلاعات و سواد حقوقی مردم افزود: نقش رسانه ها در هردو موضوعی که اشاره شد یعنی فرهنگ سازی موضوع مراجعه به وکیل و بالا بردن سطح آگاهی های حقوقی جامعه نقشی موثر و تاثیرگذار است. رسانه ها می توانند این موضوع را در جامعه تقویت کنند و البته این از وظایف اصلی رسانه ها بشمار می رود. ضمناً در مواردی باید توجه داشت که گاهی گمان می کنیم آگاهی حقوقی کافی داریم، پس برای حل مشکل، خودمان تصمیم گیری می کنیم و در نهایت با شکست مواجه می شویم چرا که تصمیم ما اشتباه بوده است. بنابراین باید بدانیم که مسائل حقوقی یکسری مسائل تخصصی است که بعضاً دارای پیچیدگی هایی هستند که اگر بدون مشاوره از متخصص حقوقی، بخواهیم خودمان تصمیم بگیریم، ممکن است راه را اشتباه برویم و ضررمان چند برابر شود. پس بالابردن سطح آگاهی حقوقی لزوماً به این معنا نیست که نیازی به متخصص نداشته باشیم. گاهی در یک مسئله ی واحد دو قاضی دو رای متفاوت می دهند، دلیل آن این است که یک قاضی نظری دارد و قاضی دیگر نظری متفاوت با آن دارد. همچنین در یک موضوع واحد ممکن است دیوان عالی کشور هم دو رای متفاوت صادر کند. پس هرکس که دارای آگاهی های حقوقی بود، لزوماً نمی تواند تصمیم های حقوقی بگیرد و نیازمند مشورت است. با این حال بالا بردن سطح آگاهی و اطلاعات حقوقی در جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی بسیار موثر است.

لزوم استفاده از مشاور حقوقی پس از بروزمشکلات

عضو هیئت علمی دانشگاه در مورد لزوم فراگیری اطلاعات حقوقی و مراجعه به وکیل ادامه داد: باید تقسیم بندی در این موضوع صورت گیرد، اینکه بالابردن معلومات حقوقی در جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی موثر است، اما بعد از بروز مشکل حقوقی دیگر داشتن آگاهی حقوقی صرف، تکمیل کننده و تعیین کننده نیست و باید حتماً با متخصصی مشورت شود که راه غلط در انتخاب حل مشکل اتخاذ نشود.

آموزش و پرورش و دانشگاه ها در بالابردن اطلاعات حقوقی مردم تلاش کنند

سهیل طاهری در مورد نقش آموزش و پرورش و دانشگاه ها برای بالا بردن سطح آگاهی های حقوقی قشر فرهیخته جامعه نیز ابراز داشت: حقوق همانطور که از اسمش پیداست جمع حق است. به عبارتی همه اشخاص جامعه حقوقی دارند و طبیعی است که بچه ها در آموزش و پرورش و مدارس و دانشجویان دانشگاه ها را لازم است تا با اطلاعات حقوقی آشنا کنیم. افراد جامعه باید بدانند که اولاً چه حقوقی دارند، ثانیاً این حقوق را چگونه می توانند اعمال کنند، ثالثاً چه کاری می توانند انجام دهند که در راستای اعمال حقوق خود مشکلی به وجود نیاید، رابعاً چه کاری می توانند انجام دهند که دیگران حقوق آن ها را تضییع نکنند، خامساً در ازای حقوق خود چه تکالیفی بر عهده شان است، این موارد محورهایی هستند که در آموزش و پرورش و دانشگاه ها می توان در قالب مفاد آموزشی که موجود است به آن اضافه شود و کودکان، نوجوانان و جوانان با آن ها آشنا شوند. با این حال رسانه ها در این میان وظیفه ای موثر بر عهده دارند، رسانه ها می توانند با ارائه برنامه های جذاب، مثل تولید فیلم های سینمایی مردم را با حقوق خود آشنا کنند، اگرچه متاسفانه در این حوزه بسیار کم کاری شده است و بالعکس فیلم هایی که می بینیم برخی مسائل حقوقی در آن ها غلط است و اطلاعاتی غلط به مردم داده می شود، به عبارتی غالب فیلم هایی که در رسانه های ما تولید و پخش می شود، جنبه های حقوقی صحیحی ندارند و به درستی به آن ها پرداخته نمی شود. بنابراین در حوزه ی رسانه ای نه تنها اطلاعات حقوقی مردم را بالا نبرده ایم بلکه در راستای آموزش غلط اطلاعات حقوقی به مردم گام هایی هم برداشته ایم!

در فیلم های رسانه ای به مسائل حقوقی دقت نمی شود

این وکیل دادگستری در مورد اقدامات رسانه ها برای افزایش آگاهی های حقوقی مردم گفت: ساختن کلیپ های آموزشی، مصاحبه و امثالهم در رسانه ها ممکن است چندان جذاب نباشد اما هنر، خاصیتی دارد که محتوا را در قالبی جذاب می برد و به مردم عرضه می کند. در این خصوص می توان به فیلم آقازده اشاره کرد که قشر زیادی از مردم آن را مشاهده می کنند و به جنبه های حقوقی زیادی در آن اشاره شده است، در این فیلم ایرادات حقوقی زیادی دیده می شود، مثلاً بازیگری به جای آن که بگوید برگ جلب فرد را بدهید، می گوید حکم بازداشت فرد را بدهید! این در حالی است که دادسرا به کسی حکم بازداشت نمی دهد ولی ما به مردم آموزش می دهیم که دادسرا حکم بازداشت می دهد. همچنین در مهندسی کل فیلم نیز یکسری اشتباهاتی وجود دارد، مثلاً فردی اقدامی خلاف انجام می دهد و کسی سراغش نمی رود، در صورتی که اگر فردی آن اقدام را در واقعیت انجام دهد، ده ها ارگان نظارتی به آن رسیدگی می کنند، با این حال بازیگر این فیلم هر کاری بخواهد انجام می دهد اما کسی به سراغش نمی رود. بنابراین در فیلمنامه این فیلم نیز یکسری نکات مهم حقوقی در نظر گرفته نشده است.

رسانه ها در قالب هنر اطلاعات حقوقی مردم را افزایش دهند

طاهری در پایان تاکید کرد: مهمترین و مبنایی ترین ارگان هایی که می توانند در افزایش آگاهی های حقوقی مردم اقدام کنند، آموزش و پرورش و دانشگاه ها هستند و به صورت عمومی تر که فراتر از دانشجویان و دانش آموزان می شود بر عهده رسانه هاست که می توانند در قالب های جذاب هنری اطلاعات و آگاهی های حقوقی مردم را افزایش دهند.  آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.

خبرنگار: مهدی برازنده