نبود حریم خصوصی در خانه های فقیر / کاهش محبت و افزایش آسیب های جنسی و روانی

تمام اعضای خانواده برای حفظ آرامش خاطر خود به حریم خصوصی نیاز دارند. اما حریم خصوصی اعضای خانواده در خانه های کوچک به نحوی مناسب حفظ نمی شود. در واقع، زندگی در خانه های قوطی کبریتی منجر به آن می شود که اعضای خانواده حریم خصوصی مورد نیاز خود را نداشته باشند. از بین رفتن حریم خصوصی در محیط خانه بیش از همه به نوجوانان آسیب می زند. زیرا نوجوانان به دلیل قرار گرفتن در شرایط بلوغ به حریم خصوصی و آزادی های ویژه ای احتیاج دارند که اگر از آنها سلب شود، آنها دچار کنجکاوی های بیش از حد خواهند شد و ممکن است در دام آسیب های اجتماعی گرفتار شوند. 

تعداد فقرای ایران در 4 سال گذشته 2 برابر شده است 

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در روزهای اخیر معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در گزارشی اعلام کرده است که تا سال 99، 26 میلیون نفر از جمعیت کشور در فقر مطلق زندگی می کردند و با توجه به تورم نقطه به نقطه 39.2 درصدی مهرماه امسال، پیش بینی می شود که هم اکنون تعداد افراد زیر خط فقر مطلق در ایران به بیش از 30 میلیون نفر رسیده باشد. 

این در حالی است که براساس آمارهای موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی، در سال 96، کمتر از 15 میلیون نفر از جمعیت کشور زیر خط فقر مطلق قرار داشتند و می توان گفت تعداد فقرای ایران در طول چهار سال گذشته حداقل دو برابر شده است. 

در این میان هرچه اوضاع معیشتی خانوارها دشوارتر شود، خانواده ها هم با سرعت بیشتری از مناطق متوسط شهر به مناطق پایین یا حاشیه ای کوچ می کنند و هم بیشتر از قبل ساکن خانه هایی می شوند که از مساحت پایینی برخوردارند. بنابراین هرچه تعداد فقرای کشور بیشتر شود، طبیعتا تعداد افرادی که ناچار به زندگی در خانه های اصطلاحا قوطی کبریتی هستند نیز افزایش خواهد یافت. 

بسیاری از این خانه های کوچک نیز یا فاقد اتاق خواب هستند یا حداکثر یک اتاق خواب دارند و عملا اعضای خانواده نمی توانند با زندگی در این خانه ها حریم خصوصی یکدیگر را رعایت کنند و این مساله نه تنها منجر به تشدید تنش های میان اعضای خانواده می شود، بلکه مشکلات زیادی را نیز برای تربیت کودکان و نوجوانان ایجاد خواهد کرد. 

مهدی حاجی اسماعیلی، روانشناس و مشاور خانواده با تاکید بر این که گسترش فقر در سطح جامعه حریم خصوصی اعضای خانواده را از بین می برد، به خبرنگار رکنا گفت: اساسا فضای روانی – اجتماعی کودکان و نوجوانان با فضای روانی – اجتماعی والدین متفاوت است و وقتی اعضای یک خانواده حریم خصوصی متناسب با شرایط روانی – اجتماعی خود در اختیار نداشته باشند، به طور طبیعی نه کودکان و نوجوانان رشد مناسبی خواهند داشت و نه خانواده از آرامشی مطلوب برخوردار خواهد بود. 

وی افزود: کودکان و نوجوانان در طول زندگی خود رفتارهایی انجام می دهند که اقتضای شرایط تحولی آنهاست. به طور مثال، نوجوانان با هیجانات زیاد، کنجکاوی و مسائل بلوغ دست به گریبان هستند و مجموعه این مسائل رفتارهایی را در نوجوانان ایجاد می کند که باعث می شود آنها به فضای فیزیکی مناسبی برای انجام این رفتارهای خود نیاز داشته باشند. 

به گفته این روانشناس، وقتی حریم خصوصی مناسبی برای نوجوان ها در محیط خانه وجود نداشته باشد، هم آنها به فضای روانی – اجتماعی – عاطفی والدین خود سرک می کشند و هم والدین بیش از حد لزوم در رفتارهای جزئی نوجوانان خود دخالت می کنند و در واقع، حریم خصوصی اعضای خانواده در خانه های کوچک رعایت نمی شود. 

وقتی حریم خصوصی نباشد، نیازهای فرزندان تامین نمی شود 

حاجی اسماعیلی معتقد است که از بین رفتن حریم خصوصی اعضای خانواده ضمن این که باعث صدمه دیدن حرمت میان والدین و فرزندان آنها می شوند، آسیب وارد شدن به مناسبات طبیعی کودکان و نوجوانان با والدین را نیز به همراه دارد و وقتی کیفیت رابطه والدین با کودکان و نوجوانان آسیب ببیند، دیگر نیازهای فرزندان در ساختار خانه و خانواده آنها برآورده نمی شود. 

این مشاور خانواده با بیان این که «نیاز به محبت» از جمله نیازهای فرزندان است که با از بین رفتن حریم خصوصی اعضای خانواده آسیب می بیند، اظهار داشت: اعضای خانواده هایی که ناچارند به علت فقر در خانه هایی کوچک زندگی کنند، اصطکاک و برخورد زیادی با یکدیگر خواهند داشت و هرچه درگیری بین والدین و فرزندان در چنین فضایی بیشتر شود، طبیعتا فرزندان نمی توانند محبت مورد نیاز خود را از والدین دریافت کنند. 

این روانشناس ادامه داد: «نیاز به تفریح» فرزندان نیز از دیگر نیازهای اساسی کودکان و نوجوانان است که بر اثر زندگی در محیط های کوچک به شدت آسیب می بیند. همچنین چون عمده خانواده هایی که در این محیط ها زندگی می کنند، فقیر هستند، اساسا این خانواده ها توانایی صرف هزینه لازم جهت ایجاد تفریح مناسب برای فرزندان خود را ندارند و فرزندان آنها نیز نمی توانند بازی های مناسبی را انجام دهند و خلاقیت های خود را بالا ببرند. 

نیاز نوجوانان به آزادی در خانه های کوچک تامین نمی شود 

حاجی اسماعیلی در بخش دیگری از صحبت هایش تاکید کرد: یکی از نیازهای مهم دیگر نوجوانان که بر اثر زندگی در خانه های قوطی کبریتی آسیب می بینند، «نیاز به آزادی» است؛ چراکه اساسا وقتی افراد به سن نوجوانی می رسند، نیاز به داشتن آزادی های بسیار بیشتری از دوران کودکی دارند و وقتی این نیاز به طور طبیعی برآورده نشود، نوجوانان به پنهان کاری و دروغگویی روی می آورند. 

این مشاور خانواده ادامه داد: نوجوانانی که به علت فقر خانواده یا سختگیری بیش از حد والدین، آزادی هایشان در محیط خانه تامین نمی شود، درگیر کنجکاوی های بیش از حد می شوند و این مساله ممکن است نوجوانان را به دام آسیب های اجتماعی بکشاند؛ آن هم در شرایطی که این دسته از نوجوانان چون ارتباط مناسبی با والدین خود ندارند، مشکلاتشان را با آنها در میان نمی گذارند. 

این روانشناس با تاکید بر این که در چنین شرایطی وقتی خانواده ها متوجه آسیب های نوجوانان خود می شوند که فاجعه ای رخ بدهد، عنوان کرد: بسیاری از آسیب های اجتماعی از جمله کشیدن سیگار یا اعتیاد به مواد مخدر نوجوانان، در فقدان آزادی در محیط خانواده های آنها ریشه دارد که باعث تحریک کنجکاوی نوجوانان می شود. فقر خانواده نیز چون منجر به کوچک شدن محیط زندگی و از بین رفتن حریم خصوصی افراد می شود، از جمله مواردی است که آزادی های لازم را از نوجوانان سلب می کند. 

وی در پایان تصریح کرد: سلب آزادی های لازم از نوجوانان باعث می شود که آنها به صورت افراطی به جست‌وجوگری درباره مسائل جنسی در فضای مجازی بپردازند و هرچقدر هم تنش و فشار در خانواده به علت فقر بیشتر باشد، نوجوانان بیشتر درگیر این مسائل خواهند شد. در چنین شرایطی هم اگر خانواده ها ناچار باشند که به دلیل دشواری های معیشتی در خانه هایی کوچک زندگی کنند، طبیعتا آسیب های ناشی از کنجکاوی نوجوانان در مسائل جنسی دو چندان می شود.