شرط موفقیت «نه به تصادف» استمرار آن است

به گزارش رکنا، پویش «نه به تصادف» می‌تواند فصلی تازه در کاهش سوانح رانندگی باشد. نگرانی‌درباره قربانیان سوانح رانندگی همواره در بستر اجتماعی مطرح بوده‌است، اما سازوکار‌های به کارگرفته شده برای توقف این چرخه تاکنون راه به جایی نبرده‌است، با این حال ورود این پویش به زندگی اجتماعی می‌تواند فرصتی برای حفظ سلامت همه کاربران راه باشد مشروط به اینکه اراده جمعی برای تحقق اهداف این پویش به کار گرفته شود. نظر به اهمیت موضوع شرایط تحقق این امر را در گفت‌و‌گو با سرهنگ رابعه جوانبخت رئیس اداره تصادفات تهران بازکاوی کرده‌ایم که در ادامه می‌آید.

 پویش « نه به تصادف » پیش از سفر‌های نوروزی در فضای رسانه‌ای کشور مطرح شد و با دعوت از همه کاربران راه تلاش کرد فصلی تازه در کاهش قربانیان تصادف‌ها ایجاد کند، با این حال با پایان سفر‌ها و برجای ماندن ۸۸۰ کشته و ۲۰ هزار و ۱۰۹ زخمی مشخص شد برای موفقیت، این پویش به سازوکار‌های بسیاری نیاز دارد. شما به عنوان رئیس اداره تصادفات تهران این موفقیت را نیازمند چه فرایند‌هایی می‌دانید؟

پویش «نه به تصادف»، دغدغه جمعی است که به درستی برای مردم، کشور، رسانه‌ها و سازمان‌های مسئول ایجاد شد. برای بنده به عنوان رئیس اداره تصادفات تهران که در طول شبانه‌روز با موضوع تصادف درگیر هستم نیز دغدغه‌ای است که همواره وجود دارد، به طوری که همواره این خطر را احساس می‌کنم. تا پیش از طرح این پویش هشدار‌های مطرح شده فقط از بدنه پلیس داده می‌شد و بسیاری به این موضوع توجه نمی‌کردند، با این حال جای خوشحالی است که در حال حاضر این پویش دغدغه جمعی شد. روشن است وقتی موضوعی به دغدغه جمعی تبدیل شود، همه نگران موضوع خواهند شد و هر فرد و سازمان وظیفه دارد به وظایف عمل کند. با این حال باید در نظر داشته باشیم برای اینکه آمار جانباختگان را کاهش دهیم، باید برای ارتقای فرهنگ رانندگی سرمایه‌گذاری کنیم. باید بپذیریم به زعم اینکه دارای سابقه فرهنگی و تمدن غنی هستیم، فرهنگ رانندگی در جامعه ضعیف است. وقتی به شیوه رانندگی از بیرون نگاه شود این موضوع بهتر جلوه می‌کند، از جمله وقتی از دید گردشگران به موضوع نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم نگاه خوبی که در آن احساس امنیت و آرامش باشد، دیده نمی‌شود، بنابراین شرایط ایده‌آل نیست و ما می‌خواهیم این وضعیتی را که ایجاد شده به فرهنگ تبدیل کنیم. با این حال در نظر داشته‌باشیم وقتی قرار است باور یا رفتاری تغییر کند، به یک دوره زمانی نیاز است، از همین‌رو خیلی خوشحال هستیم این پویش در آستانه سال جدید ایجاد و در جریان طرح نوروزی به آن پرداخته شد.

ادامه این موضوع چگونه باید دنبال شود؟

 به باور من کارشناس، اگر می‌خواهیم نتایج مثبت پویش را شاهد باشیم، باید در تمام طول سال پویش را دنبال کنیم که اگر این موضوع دنبال شود، در پایان سال خواهم گفت پویش «نه به تصادف» چه پیامد‌های خوبی داشته‌است. همین که رسانه‌ها خصوصاً تلویزیون به شیوه‌های متفاوت در این‌باره اطلاع‌رسانی می‌کند، مطمئن باشید در دراز‌مدت در ذهن مخاطب اثر‌گذار خواهد بود و مخاطب به این موضوع توجه می‌کند، چراکه تکرار و تمرین و فلسفه تغییر باور و رفتار به یک‌باره ایجاد نمی‌شود. وقتی تمرینات و گفته‌ها ادامه‌دار باشد، می‌تواند اثربخشی خود را نشان دهد. در حال حاضر اگر قرار است این پویش عملیاتی باشد، درخواستم این است که سازمان‌هایی که پای کار آمدند و شرح وظایف خود را در این پویش دریافت کردند، دامنه این موضوع را رها نکنند. پویش «نه به تصادف» فقط نباید منوط به طرح نوروزی باشد، بلکه باید در تمام روز‌های سال دنبال شود. اینکه پیگیری‌ها برای رفع آسیب‌های موجود باید مستمر وجود باشد تا شاهد باشیم، تغییرات آرام‌آرام انجام شود و به نتیجه مطلوب که همان حفظ سلامت کاربران راه است، دست پیدا کنیم. در حال حاضر هم همین که زنگ خطر به صدا درآمد، بسیار مثمر‌ثمر بود و در فضای حقیقی و مجازی مورد توجه کاربران قرار گرفت. این موضوع باید در فضای مجازی که مخاطبان بسیاری خصوصاً جوانان را به همراه دارد به درستی نهادینه شود. ما در برخورد با متخلفان شاهد هستیم گاهی یک متخلف با تذکر یا دریافت قبض جریمه رفتار خود را اصلاح می‌کند، اما با افرادی هم مواجه هستیم که دست به تکرار تخلف می‌زنند، بنابراین باید همه کاربران ترافیک از عابران پیاده، موتورسوارها، خودرو سوار‌ها را در این پویش همراه کنیم تا شاهد کاهش سوانح رانندگی باشیم. روشن است این موضوع نیازمند فعالیت بزرگ فرهنگی است که لازمه‌اش هم اقدامات ایجابی است هم اقدامات سلبی تا بتوانیم تمام افراد جامعه را با طیف‌های مختلف شخصیتی در این پویش با خودمان همراه کنیم.

در جریان سفر‌های نوروز و تابستانی عمده سفر‌ها به صورت خانوادگی صورت می‌گیرد، بنابراین درگیر اعضای خانواده در این پویش می‌تواند منجر به موفقیت بیشتر این پویش شود. این موضوع چگونه می‌تواند محقق شود؟

ظرفیتی که در خانواده وجود دارد، ظرفیت مهمی است و جزو برنامه‌های آموزشی مان در پلیس راهور پایتخت است که آن را در سرا‌های محله، انجمن‌های اولیا و هر جایی که خانواده و به خصوص خانم‌ها و مادران خانواده، حضور دارند، دنبال می‌کنیم. واقعیت این است که اثرگذاری‌اش را هم در احترام رانندگان و کاربران راه به قانون می‌بینیم. اینکه تذکر به راننده از پلیس داده شود، یک موضوع است و اینکه این تذکر از سوی فردی که همراه راننده داده شود، که آن فرد دلسوز و نگران راننده است، موضوعی است که به آن توجه می‌شود. من در جریان بسیاری از فعالیت‌های کاری با راکبان موتورسیکلت که از کلاه استفاده نمی‌کنند، حرف می‌زنم و مثال‌های روشنی مطرح می‌کنم که نداشتن یک کلاه چگونه سبب شده‌است مادری برای همیشه داغدار فرزندش شود و از آنها درخواست می‌کنم به خاطر مادرشان هم که شده سلامت خود را حفظ کنند. وقتی ما چنین ظرفیتی داریم که می‌توانیم از توصیه مادرانه استفاده کنیم باید از این ظرفیت به خوبی بهره ببریم. در این خصوص هم توصیه‌ام این است که برنامه‌های صدا و سیما به سمت خانواده‌محور برود.

شما به درستی به اثربخشی نوجوانان هم اشاره دارید. یکی از مهم‌ترین طرح‌های موفق در ارتقای فرهنگ رانندگی همیاران پلیس بود که درباره آن تبلیغات بسیاری صورت می‌گرفت، اما در حال آن از شدت این آگاهی‌بخشی کاسته شده‌است. دلیل این موضوع را چه می‌دانید؟

 پویش همیار پلیس یک پویش سراسری است که راهور فراجا متولی آن است. در حال حاضر هم ما این پویش را در همه مقاطع تحصیلی دنبال و عضوگیری می‌کنیم. دانش‌آموزان هم از این موضوع خیلی استقبال می‌کنند. منتها تصور می‌کنم اطلاع‌رسانی در این‌باره کمرنگ‌تر شده‌است که رسانه‌ها باید در این بستر فعال‌تر عمل کنند.

بنده به‌رغم مشغله‌ای که دارم در موارد بسیاری با دعوت مدارس بین دانش‌آموزان حاضر می‌شوم. کارشناسان پلیس هم در مدارس حاضر می‌شوند و موضوعات آموزشی را منتقل می‌کنند. در موارد بسیاری دانش‌آموزان هم تجربیات خود را در انتقال آموزه‌های ترافیکی به والدین‌شان به اشتراک می‌گذارند. دانش‌آموزان ظرفیت بزرگی هستند که می‌توانیم از توانایی آنها برای موفقیت در این پویش استفاده کنیم. دانش‌آموزان به هر حال رانندگان آینده هستند که اگر تحت آموزش درست قرار بگیرند می‌توانند در آینده نقش خود را به خوبی ایفا کنند. با این حال هستند نوجوانانی که وقتی در جمع گروه همسالان قرار می‌گیرند، رفتار‌های خارج از قاعده انجام می‌دهند که باید از کودکی تحت آموزش قرار گیرند. در تعطیلات نوروز موردی داشتیم که نوجوان سوییچ خودرو را هنگامی که پدرش خواب بود، برداشته و دوستانش را سوار کرده‌بود که در جریان سانحه این نوجوان همراه یکی از دوستانش فوت کرد و دو خانواده درگیر این موضوع شدند، بنابراین باید حواسمان به نوجوان‌ها باشد، با آنها حرف بزنیم. در نظر داشته باشیم که فقط هشدار تنها کافی نیست. باید به کاربران راه آگاهی و اطلاعات داد. ما با نسلی مواجه هستیم که وقتی اطلاعات درست دریافت کند، قادر به تجزیه و تحلیل است، اما کسی از نصیحت و صحبت کلی خوشش نمی‌آید. من تصور می‌کنم وقتی مصداقی، آماری و قطعی مباحث مورد نظر مطرح شود، نتیجه‌گیری بهتر خواهد شد.

فارغ از موضوعات مورد اشاره به نقش تجهیزات و فناوری‌های نوین خصوصاً فراگیری هوش مصنوعی و دوربین‌های نظارتی در کمک به این پویش اشاره کنید.

بحث سوانح رانندگی چیزی است که هم تمام سازمان‌ها و ارگان‌های کشور با آن در ارتباط هستند. هوش مصنوعی و دوربین‌های کنترل سرعت و نظارتی هم ابزاری هشدار‌دهنده است که در صورت تخلف با ارسال پیامک بروز تخلف را به کاربر اعلام می‌کند. بخش زیادی از موفقیت پویش یقیناً وابسته به این است که از هوش مصنوعی و چنین فناوری‌هایی استفاده شود و مردم فقط حضور فیزیکی پلیس را در کف خیابان شاهد نباشند. ما باید از تجهیزات به روز و کارآمد استفاده کنیم که جزو برنامه‌ها است که در حال حاضر هم تعداد دوربین‌ها در افزایش است.

 در بحث دوربین‌ها و در مدیریت سرعت، برنامه‌های خوبی داریم و تمام تلاشمان این است که بتوانیم در پایتخت سرعت را مدیریت کنیم که این موضوع در پیشگیری از وقوع تصادف‌ها مؤثر باشد.

در سال جدید چه طرح‌هایی برای آگاهی‌بخشی به رفتار ترافیکی در نظر دارید؟

 ما در کار‌های کوتاه‌مدت برنامه‌های عملیاتی و طرح‌های مختلفی داریم. با توجه به اینکه رتبه اول فوت‌شدگان سوانح نوروز در اختیار موتورسواران بود در سال جدید با رویکرد ویژه به فرهنگ‌سازی رفتار ترافیکی موتورسیکلت‌سواران خواهیم پرداخت. تمام انرژی‌مان در سطح انضباط بخشی و ارتقای ایمنی با اعلام توصیه‌ها و افزایش درک خطر موتورسواران به کار خواهیم گرفت و امیدوار هستیم با اجرایی‌شدن طرح‌ها رفتار ترافیکی موتورسیکلت‌سواران مطلوبیت خوبی داشته‌باشد.

در نظر گرفتن احتیاط هنگام رانندگی بین زنان و مردان چگونه است؟

به‌رغم اینکه آمار رانندگان آقا بیشتر از بانوان است، اما خانم‌ها خیلی محتاط‌تر رانندگی می‌کنند، بنابراین هنگام رانندگی بهتر است با کمی احتیاط بیشتری رانندگی کنیم. احتیاط هم کار پیچیده‌ای نیست. خانم‌ها کمتر از چراغ قرمز عبور می‌کنند، کمتر ورود ممنوع می‌روند، بنابراین همه رانندگان باید با احتیاط رانندگی کنند و آموزش‌ها را بپذیرند.

درباره حضور رئیس‌جمهور در پلیس راهور پایتخت که پنج‌شنبه صورت گرفت هم توضیح دهید؟

حضور رئیس‌جمهور بازدید سرزده به پلیس راهور تهران و اهمیت توجه به حفظ سلامت جامعه در جریان سوانح رانندگی بود که بسیار نادر و خوشایند بود. شعاری که رئیس‌جمهور مطرح کرد هم قابل‌توجه است که به موتورسواران توصیه دارند به‌خاطر خود، به خاطر خانواده و به خاطر کشور از آنها می‌خواهند از کلاه ایمنی استفاده کنند. یعنی این موضوع در سطح کلان کشوری دیده شده‌است.

‌واقعاً خوشحال هستم که دغدغه پلیس، دغدغه جمعی و کشوری شده‌است و امیدوارم این دغدغه همچنان باقی بماند و شاهد کاهش سوانح باشیم. به عنوان رئیس تصادفات تهران وقتی در جریان یک سانحه رانندگی حاضر شدم، متوجه شدم فردی که در جریان سانحه فوت شده‌است، از بستگان خودم است، بنابراین همه در نظر داشته‌باشند که سانحه تا زمانی که به قانون احترام گذاشته نشود، امکان بروز دارد. ما هر گامی که جهت اصلاح نقاط حادثه‌خیز، ایمن‌سازی معابر، افزایش کیفیت خودرو بر می‌داریم در جهت ارتقای این پویش عمل می‌کنیم، بنابراین هر کدام از ما در مقام یک کاربر راه یا یک سازمانی مثل پلیس، شهرداری، خودروساز، وزارت راه، وزارت بهداشت و دیگران باید سهم خودش را در این‌باره ادا کند که این اتفاق خوشایند آثارش و برکاتش برای همه مردم است. پس اگر دیدگاهمان را به این سمت ببریم و با احساس مسئولیت بیشتری کار کنیم، نتیجه کار بهتر خواهد بود.