عملکرد دانش‌آموزان ایران در "تیمز"/۶کشور منطقه پیشی گرفتند

تسنیم نوشت: نتایج آزمون بین المللی تیمز 2023 منتشر شده است. در پایه چهارم 58 کشور و در پایه هشتم 44 کشور شرکت کردند. 

آزمون بین‌المللی تیمز (TIMSS) که در هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود، عملکرد دانش‌آموزان در دروس ریاضی و علوم را در پایه‌های چهارم و هشتم می‌سنجد. این آزمون به عنوان یکی از معتبرترین مطالعات تطبیقی در عرصه آموزش، اطلاعات مهمی در مورد روند پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان بیش از 60 کشور جهان فراهم می‌کند.

ایران در تیمز 2023 این نتایج را کسب کرده است:

ریاضی پایه چهارم: در آزمون تیمز 2023، دانش‌آموزان ایرانی در ریاضی پایه چهارم نمره 420 را کسب کردند. این نمره نسبت به سال 2019 که نمره 443 بود، کاهش یافته است. تنها 1 درصد از دانش‌آموزان ایرانی به عملکرد پیشرفته دست یافتند، در حالی که 59 درصد در سطح پایین قرار داشتند. کشور سنگاپور با نمره 615 بالاترین عملکرد را در این بخش داشت.

ریاضی پایه هشتم: در پایه هشتم، دانش‌آموزان ایرانی نمره 423 را کسب کردند که این نیز نسبت به نمره 446 در سال 2019 کاهش نشان می‌دهد. در این بخش، 59 درصد از دانش‌آموزان ایرانی در سطح پایین قرار داشتند و تنها 1 درصد به سطح پیشرفته دست یافتند. بالاترین عملکرد در این بخش متعلق به سنگاپور با نمره 605 بود.

علوم پایه چهارم: در علوم پایه چهارم، نمره دانش‌آموزان ایرانی 432 بود که نسبت به نمره 441 در سال 2019 کاهش داشته است. 63 درصد از دانش‌آموزان در سطح پایین قرار داشتند. سنگاپور با نمره 607 در صدر قرار داشت.

علوم پایه هشتم: در علوم پایه هشتم، دانش‌آموزان ایرانی نمره 419 را کسب کردند که کاهش قابل توجهی نسبت به نمره 449 در سال 2019 داشت. در این بخش نیز سنگاپور با نمره 606 بالاترین عملکرد را به ثبت رساند.

اما مهمترین بخش نتایج آزمون بین المللی 2023 جایگاه ایران در میان کشورهای منطقه است آن هم در شرایطی که یکی از اهداف سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 دستیابی ایران به جایگاه اول میان کشورهای منطقه آسیای جنوب غربی شامل کشورهای آسیای میانه، قفقاز خاورمیانه و کشورهای همسایه بود.

با نزدیک شدن به این سال داده‌های مطالعه تیمز 2023 می‌تواند ارزیابی مناسبی در زمینه رسیدن به این هدف باشد.

از مجموع 29 کشور، 24 کشور منطقه حداقل در یکی از پایه‌ها در آزمون تیمز شرکت داشتند. چهار کشوری که در مطالعه شرکت نداشتند شامل افغانستان، ترکمنستان تاجیکستان و قرقیزستان است که از این جمله تاجیکستان در حال آماده سازی برای شرکت در مطالعه پرلز 2026 است.

ایران جایگاه دوازدهم منطقه در ریاضی پایه چهارم

نتایج مقایسه جایگاه کشورها در پایه چهارم نشان می‌دهد که از پانزده کشور منطقه شرکت کننده در پایه چهارم جایگاه دوازدهم ریاضی و جایگاه نهم علوم متعلق به ایران است.

این در حالی است که در سال 2011 از میان پانزده کشور منطقه جایگاه هشتم ریاضی و چهارم علوم مربوط به ایران بود.

روند رو به افت ایران در پایه چهارم

 با توجه به روند تغییرات عملکرد تحصیلی کشورهای منطقه می‌توان به طور کلی روند تغییرات پیشرفت تحصیلی چند دوره اخیر در پایه چهارم در کشورهای آذربایجان، عمان بحرین، ترکیه، گرجستان، مراکش، قطر، امارات، ارمنستان اردن و کویت را افزایشی و روند تغییرات ایران را کاهشی و روند تغییرات عملکرد کشورهای قزاقستان و عربستان را بدون تغییر ارزیابی کرد.

ترکیه با بهترین عملکرد در پایه چهارم

ترکیه با 84 نمره افزایش در ریاضی و 107 نمره افزایش در علوم بین سال‌های 2011 تا 2023 امارات با 64 نمره افزایش در ریاضی و 66 نمره افزایش در علوم بین سال‌های 2011 تا 2023 و قطر با 168 نمره افزایش در ریاضی و 178 نمره افزایش در علوم بین سال‌های 2007 تا 2023 بیشترین میزان افزایش را در میان کشورهای منطقه دارند.

ایران رتبه 9 منطقه در ریاضی و 10 در علوم پایه هشتم

از میان 16 کشور منطقه که در پایه هشتم مطالعه تیمز 2023 شرکت داشته‌اند جایگاه ایران نهم ریاضی و دهم علوم است.

این در حالی است که در مطالعه تیمز 2007 از 18 کشور منطقه جایگاه ایران هشتم ریاضی و پنجم علوم بود و در مطالعه تیمز 2011 از هفده کشور منطقه جایگاه ایران نهم ریاضی و  چهارم علوم بود.

روند رو به افت ایران در پایه هشتم

همانند پایه چهارم کاهش عملکرد تحصیلی ایران به همراه افزایش عملکرد عموم کشورهای منطقه دلیل تغییر جایگاه ایران است.

بر اساس روند تغییرات عملکرد پایه هشتم به خصوص چند دوره اخیر، عملکرد کشورهای بحرین، گرجستان، عمان، قطر و امارات افزایشی و روند تغییرات ایران، رژیم صهیونیستی، اردن و قزاقستان کاهشی و روند تغییرات کویت، مراکش، فلسطین و عربستان بدون تغییر ارزیابی می‌شود.

دانش‌آموزان , وزارت آموزش و پرورش , 

ترکیه با بهترین عملکرد در پایه هشتم

بیشترین میزان افزایش عملکرد در ترکیه با 80 نمره افزایش در ریاضی و 97 نمره در علوم بین سالهای 1999 تا 2023 و 77 نمره افزایش در ریاضی و 76 نمره در علوم بین سالهای 2007 تا 2023، قطر با 144 نمره افزایش در ریاضی و 162 نمره در علوم بین سالهای 2007 تا 2023 و 62 نمره افزایش در علوم بین سالهای 2011 تا 2023 قابل ذکر هستند.

از مجموع اطلاعات فوق با توجه به آهنگ رشد کشورها و همچنین عملکرد ریاضی و علوم آنها در پایه های چهارم و هشتم می‌توان کشورهای منطقه را به چهار دسته تقسیم کرد.

کشورهای منطقه که رشد نداشتند

دسته اول کشورهایی هستند که رشدی در آنها دیده نمی‌شود یا میزان عملکرد آنها به اندازه‌ای پایین است که با وجود رشد، تا دوره‌های آتی نمی‌توان انتظار داشت که عملکردی شبیه به ایران داشته باشند. کشورهای مراکش کویت، فلسطین، پاکستان تونس، یمن، الجزایر، مصر، لبنان و سوریه جزو این کشورها هستند.

کشورهایی که مشابه ایران هستند

دسته دوم کشورهایی هستند که با وجود افت و خیز عملکرد همچنان می‌توان عملکرد آنها را در حول و حوش عملکرد تحصیلی ایران دانست که این دسته شامل عمان، عربستان، اردن و ازبکستان هستند.

هر گونه افزایش عملکرد در این کشورها یا کاهش عملکرد ایران باعث می‌شود ایران از این دسته کشورها نیز عقب بیافتد.

کشورهای در حال عبور از ایران

دسته سوم کشورهایی هستند که با توجه به نرخ رشد مثبت آنها در این دوره و دوره‌های قبلی و رشد ایران توانسته‌اند بین عملکرد خود و ایران فاصله بیاندازند. بنابراین میتوان این کشورها را با عنوان در حال عبور از ایران» نام گذاری کرد سه کشور بحرین، قطر و آذربایجان جزو این دسته از کشورها هستند.

کشورهای بسیار جلوتر از ایران

در نهایت کشورهایی قرار دارند که با توجه به سطح عملکرد تحصیلی قبلی و رشد مناسب آنها سالهاست که بین خود و ایران فاصله انداخته‌اند و برای رسیدن به سطح عملکرد این کشورها باید زمان قابل توجهی صرف شود. 6 کشور ترکیه، گرجستان، قزاقستان، امارات، رژیم صهیونیستی و ارمنستان را می‌توان در این دسته قرار داد.